พิมพ์

[ratree]

อยากทราบความหมายของคำว่า ปุถุชน และ โคตรภู คะ

ตามหัวข้อเลยนะคะ เพราะเห็นในเว็บนี้มีศััพท์เช่นนี้ใช้บ่อยมากคะ

 ยังไม่ค่อย จะเข้าใจความหมายเลยนะคะ


  ขอบคุณคะุ

 

[ธุลีธวัช (chai173)]

อยากทราบความหมายของคำว่า ปุถุชน และ โคตรภู คะ ตามหัวข้อเลยนะคะ เพราะยังไม่ค่อย จะเข้าใจความหมายเลยนะคะ

ในเว็บมัชฌิมามีกล่าวอ้างถึงสามัญบุคคลอยู่สองจำพวก คือ ปุถุชน ๑ โคตรภูชน ๑

"ปุถุชน" กล่าวหมายถึง บุคคลทั่วไปที่มีปกติวิสัยข้องอยู่ด้วยโลกธรรม ๘ ไม่รู้ตื่นสร่างคลายจากกามคุณใดใด เรียกว่าเป็นผู้มืดบอดอยู่ในสังสารวัฏฏ์ ยากเยียวยามาก ๆ หรือ สอนยากนั่นเอง

"โคตรภูชน" กล่าวหมายถึง บุคคลผู้มีปกติวิสัยสดับ ตรับ นั่ง ครวญในธรรม ย้ำขวนขวายใส่ใจในคำกล่าวสอนของพระมุนี เถร เณร ชี มีความปรารถนาเลี่ยงเร้นภาวนา ไขว่คว้าหากุศล ไม่หมกหม่นอยู่ด้วยโลกธรรม ๘ (กิน กาม เกียรติ เป็นมายาสุข) ต่างเร่งรุดหามรรคผล เป็นลำดับชนที่กร่ำกึ่งถึงความเป็นผู้ล่วงอริยะมรรค มีอยู่ทั่วไปในบุคคลผู้ภาวนาลาพุทธภูมิ

ผมขอคุยเป็นเพื่อน เท่านี้ นะครับ! สวัสดี

[raponsan]

ปุถุชน
   น. คนที่ยังมีกิเลสหนา, สามัญชน, ผู้ที่มิได้เป็นพระอริยบุคคล. (ป. ปุถุชฺชน; ส. ปฺฤถคฺชน).

โคตรภู
   [โคดตฺระพู] (แบบ) น. บุคคลผู้ตั้งอยู่ในญาณซึ่งเป็นลําดับอริยมรรค, พระสงฆ์ที่ไม่เคร่งครัดในศาสนา มีขนบธรรมเนียมห่างจากธรรมวินัย แต่ยังถือตนว่าเป็นภิกษุสงฆ์อยู่ เรียกว่า โคตรภูสงฆ์. (ส. โคตฺรภู ว่า อ้างแต่เพศ ไม่มีคุณความดีของเพศ).

อ้างอิง พจนานุกรมอิเล็กทรอนิกส์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒
ขอบคุณภาพจาก www.dhammathai.org

ปุถุชน คนที่หนาแน่นไปด้วยกิเลส, คนที่ยังมีกิเลสมาก หมายถึงคนธรรมดาทั่วๆ ไป ซึ่งยังไม่เป็นอริยบุคคล หรือพระอริยะ

กัลยาณปุถุชน คนธรรมดาที่มีความประพฤติดี, ปุถุชนผู้มีคุณธรรมสูง

โคตรภู ผู้ตั้งอยู่ในญาณซึ่งเป็นลำดับที่จะถึงอริยมรรค, ผู้อยู่ในหัวต่อระหว่างความเป็นปุถุชนกับความเป็นอริยบุคคล

โคตรภูญาณ ญาณครอบโคตร
       คือ ปัญญาที่อยู่ในลำดับจะถึงอริยมรรค หรืออยู่ในหัวต่อที่จะข้ามพ้นภาวะปุถุชนขึ้นสู่ภาวะเป็นอริยะ
   
โคตรภูสงฆ์ พระสงฆ์ที่ไม่เคร่งครัด ปฏิบัติเหินห่างธรรมวินัย แต่ยังมีเครื่องหมายเพศ เช่น ผ้าเหลืองเป็นต้น และถือตนว่า ยังเป็นภิกษุสงฆ์อยู่,
       สงฆ์ในระยะหัวต่อจะสิ้นศาสนา

อ้างอิง พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
ขอบคุณภาพจาก http://news.dmc.tv,www.kalyanamitra.org

[raponsan]

อรรถกถา ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค
พรหมชาลสูตร

  อธิบายคำว่า  ปุถุชน
  ในคำว่า  เยน  ปุถุชโน นี้ มีคำอธิบาย ดังต่อไปนี้ พระพุทธเจ้าผู้เป็นเผ่าพันธุ์พระอาทิตย์  ตรัสว่า ปุถุชนมี ๒ พวก  คือ 
   อันธปุถุชน ๑ 
   กัลยาณปุถุชน ๑ ดังนี้.

   ในปุถุชนมี  ๒ พวกนั้น บุคคลผู้ไม่มีการเรียน การสอบสวน การฟัง  การทรงจำ  และการพิจารณาในขันธ์  ธาตุ  และอายตนะเป็นต้น นี้ชื่อว่า อันธปุถุชน  บุคคลผู้มีกิจเหล่านั้น  ชื่อว่า  กัลยาณปุถุชน.
 
   อนึ่ง  ปุถุชนทั้ง ๒  พวกนี้ชื่อว่าปุถุชน  ด้วยเหตุทั้งหลาย  มีการยังกิเลสมากมาย ให้เกิดเป็นต้น  ชนนี้เป็นพวกหนึ่ง  เพราะหยั่งลงภายในของปุถุชน  ดังนี้.

  จริงอยู่  ปุถุชนนั้น  ชื่อว่า  ปุถุชน  ด้วยเหตุเป็นต้นว่า  ยังกิเลส เป็นต้น  มีประการต่าง ๆ  มากมายให้เกิด.  อย่างที่พระธรรมเสนาบดีสารีบุตรเถระกล่าวไว้ว่า(๑) ชื่อว่า  ปุถุชน 

เพราะยังกิเลสมากมายให้เกิด.
เพราะยังกำจัดสักกายทิฏฐิมากมายไม่ได้.
เพราะส่วนมากคอยแต่แหงนมองหน้าครูทั้งหลาย. 
เพราะส่วนมากออกไปจากคติทั้งปวงไม่ได้. 
เพราะส่วนมากสร้างบุญบาปต่าง ๆ. 

เพราะส่วนมากถูกโอฆะต่าง ๆ พัดไป  ถูก ความเดือดร้อนให้เดือดร้อน  ถูกความเร่าร้อนให้เร่าร้อน  กำหนัด  ยินดีรักใคร่  สยบ  หมกมุ่น  ข้อง  ติด  พัวพัน  อยู่ในเบญจกามคุณ. 
เพราะถูกนิวรณ์ ๕  กางกั้น  กำบัง  เคลือบ  ปกปิด  ครอบงำ.
 
เพราะหยั่งลงภายในชนจำนวนมาก  ซึ่งนับไม่ถ้วน  ล้วนแต่เบือนหน้าหนีอริยธรรม มีแต่ประพฤติธรรมที่เลวทราม  ดังนี้ ก็มี. 
เพราะชนนี้เป็นพวกหนึ่ง  คือ ถึงการนับว่า เป็น  ต่างหากทีเดียว  ไม่เกี่ยวข้องกับอริยชนทั้งหลาย  ผู้ประกอบด้วยคุณมีศีลและสุตะ เป็นต้น  ดังนี้ก็มี.
_____________________
(๑) ขุ. มหา. เล่ม ๒๙/ข้อ ๔๓๐

อ้างอิง
เล่ม ๑๑ อรรถกถา  พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=1&p=3
อ่าน เนื้อความในพระไตรปิฎก
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=09&A=1&Z=1071
ขอบคุณภาพจาก http://www.mannature.com/