พิมพ์

[ธัมมะวังโส]

เล่าประสบการณ์ เรื่อง การสมาทาน เนสัชชิกธุดงค์

การสมาทานธุดงค์ เป็นสิ่งที่ภิกษุพึงทำ ในธุดงควัตร มี 13 ข้อ ภิกษุทุกรูปอย่างน้อย ต้องสมาทาน 1 อย่าง คือ

ใช้ผ้าสามผืนเป็นวัตร อย่างนี้เป็นต้น

ส่วนเนสัชชิกธุดงค์ เป็นวัตรพิเศษที่ต้องอาศํยกำลังใจด้วย ถึงจะรักษาได้

เรื่องยุ่ง ๆ ก็มีอยู่ครั้งหนึ่ง ในสมัยที่ สมาทานเนสัชชิกธุดงค์

จริยาวัตรซึ่งถือว่า เป็นกิจวัตร นั้นมีข้อหนึ่ง คือการฟังพระปาฏิโมกข์

ดังนั้น ธัมมะวังโส จึงต้องไปฟังพระปาฏิโมกข์ ระหว่างฟังก็ดีอยู่เพราะว่า ได้กำหนดจิตตามเสียงฟังไป แต่ครั้นพอจบปาฏิโมกข์ สงฆ์ก็มีการประชุมเรื่อง อาราม ตอนนั้นไม่ได้เกี่ยวข้องกับอารามอะไรเขา แต่จะลุกออกไปก่อน ก็จะเสียมารยาท ก็เลยต้องนั่งฟังกับเขาไปด้วย

เหตุมันเกิดตรงนี้
ครั้นฟังไปกับเขาสักพักหนึ่งเห็นว่าไม่ได้เกี่ยวข้องก็เลยไม่ได้กำหนดจิตอะไร จึงผล๊อยหลับนั่งหลับคอตกตรงนั้น ในขณะที่หลับก็ส่งเสียงกรน ไปด้วย น่าจะประมาณ 5 นาที มารู้สึกตัวอีกครั้ง ตอนพระรูปหนึ่งนำน้ำมาเทใส่ศรีษะ แล้วที่ประชุมก็หัวเราะกันครื้นเครง ว่า

นี่หรือพระปฏิบัตินั่งหลับคอตก ส่งเสียงกรนในที่ประชุม

จะว่าไปโดยส่วนรวม พระสงฆ์มอง ธัมมะวังโส ว่าเพี้ยนอยู่แล้ว ความเคารพโดยธรรมไม่ได้มีด้วยกันมาก่อน แต่มองว่า เพี้ยน ที่จะมาภาวนาเอาเป็นเอาตายเพื่อเป็นอริยะ ดังนั้น ในตัวสงฆ์ส่วนรวมไม่ได้ อนุโมทนา ในสิ่งที่ ธัมมะวังโส ทำเลยไม่ว่าจะวิเวก หรือ สมาทาน ธุดงค์ แต่กลับหัวเราะ และ ว่าบ้า เพี้ยน เคร่งเครียด ตึง ไม่เป็นสายกลาง หนักทางทรมานตน เกินไป นั่นเอง

สรุปวันนั้น ก็จบลงตรงที่ พระหลายรูป หัวเราะกันทั้งเก่าและใหม่ ด้วยความสะใจ ที่ได้รดน้ำใส่หัว ธัมมะวังโส ในวันนั้น

ในครั้งต่อไป ธัมมะวังโส ก็จะขออนุญาตกลับเลย ไม่ขออยู่ร่วมฟังปัญหาอารามของสงฆ์ตรงนั้น เพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์เดิมอีก ซึ่งก็น่าจะถูกต้อง จึงต้องมีการกราบลา ประธานสงฆ์ตรงนั้น ก่อนทุกครั้ง ปกติเมื่อก่อนรักษามารยาท ก็จะกลับหลังจากประชุมตรงนั้น

ดังนั้นการสมาทาน เนสัชชิกธุดงค์ ถึงมีข้อดี ในด้านการเจริญสติ แต่ ข้อเสียก็ยังมีอีกหลายเรื่อง ไม่ว่าจะปัญหาสุขภาพอาการป่วยที่ มีมาจากการสมาทาน ธุดงค์นี้ อาทิ ปวดคอ ตาบวม น้ำตาไหลตลอดเวลาหลายวัน ทั้งหมดนี้มีอยู่ใน สมาทานเนสัชชิกธุดงค์ ทั้งนั้น ดังนั้น ผู้สมาทานธุดงค์วัตร ไม่เหมาะสมต่อการอยู่ร่วมกับ ภิกษุ ผู้อยู่ปกติ เลย เพราะว่า จะนำมาซึ่งการทะเลาะเบาะแว้งได้ เพราะไม่เสมอกันด้วยการภาวนา ไม่เสมอกันด้วยศีล ไม่เสมอกันด้วยจริยาวัตร กลุ่มที่ภาวนา กับ กลุ่มที่ไม่ภาวนา ย่อมมีความคิดแตกต่างกัน เท่าที่อยู่ด้วยมานั้น หาพระ หรือ สงฆ์ ที่อนุโมทนา กับการภาวนา จริง ๆ ได้น้อยมาก ส่วนใหญ่จะมอง ธัมมะวังโส ว่าบ้า เพี้ยน ตึง ไม่เป็นสายกลาง ไม่ว่าจะฉันในบาตร รักษาผ้าสามผืน หรือธุดงค์อื่น เหล่านี้ ใช่ว่า สงฆ์ทุกรูป เมื่อทราบจะอนุโมทนา มีน้อยมากในปัจจุบัน ส่วนใหญ่ แล้ว จะว่าบ้า เพี้ยน ตึง ไม่เป็นสายกลาง มากกว่า

เลาไว้ เพื่อใครคิดจะสมาทาน ต้องมีกำลังใจสูง ต้องมีความอดทน ต้องมีความข่มกลั้น ต้องมีความปรารถนา ในมรรค ผล นิพพาน อย่างสูง จึงจะทำได้

เจริญธรรม / เจริญพร

( ปล ในรูป ขอแสดงความเคารพ กับ พระอาจารย์วิรัช รวิวังโส ท่านอายุ 72 ปีแล้ว แต่ยังขุดดินถากหญ้า แข็งขัน ถึงแม้ว่า ธัมมะวังโส ไม่เอางานพวกนี้ แต่ก็นับถือท่าน ท่านมีประสบการณ์ น้ำท่วม ไหลไปกับน้ำป่า ท่านเกาะกระดานกุฏิขนาดเท่าตัวท่านไหลไปจน ปากน้ำ ชาวบ้านต้องไปรับท่านกลับ ไม่แน่จริงคงไม่รอด )

[นิรตา ป้อมนาวิน]