ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

ผู้เขียน หัวข้อ: สุคตึ คโต อ่านว่า สุ-คะ-ติง-คะ-โต | ไปที่ชอบๆ (ไม่ใช่..ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น)  (อ่าน 806 ครั้ง)

0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้

raponsan

  • มารยิ่งมี บารมียิ่งแก่กล้า
  • ผู้ดูแลบอร์ด
  • โยคาวจรผล
  • ********
  • ผลบุญ: +61/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 28361
  • Respect: +11
    • ดูรายละเอียด
0



สุคตึ คโต อ่านว่า สุ-คะ-ติง-คะ-โต | ไปที่ชอบๆ (ไม่ใช่..ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น)

สุคตึ คโต “ไปที่ชอบๆ” เป็นคำบาลี 2 คำ “สุคตึ” อ่านว่า สุ-คะ-ติง ,“คโต” อ่านว่า คะ-โต

(๑) “สุคตึ” (สุ-คะ-ติง)
     รูปคำเดิมเป็น “สุคติ” (สุ-คะ-ติ) รากศัพท์มาจาก สุ + คติ

(ก) “สุ” เป็นคำอุปสรรค (คำที่ใช้ประกอบข้างหน้าคำนามหรือกริยาให้มีความหมายยักเยื้องออกไป) นักเรียนบาลีแปลกันว่า ดี, งาม, ง่าย
     พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แสดงความหมายของ “สุ-” ไว้ว่า well, happily, thorough (ดี, อย่างมีสุข, ทั่วถึง)

(ข) “คติ” อ่านว่า คะ-ติ รากศัพท์มาจาก คมฺ (ธาตุ = ไป, ถึง) + ติ ปัจจัย, ลบ มฺ ที่สุดธาตุ (คติ > ค) : คมฺ + ติ = คมติ > คติ (อิตถีลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “การไป” “ภูมิอันเหล่าสัตว์ต้องไป ด้วยการเข้าถึงตามกรรมดีกรรมชั่ว” “ที่เป็นที่ไป” หมายถึง ที่ไป, ที่อยู่, ที่เกิดใหม่, ภพภูมิที่จะต้องไปเกิด

     พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “คติ” ในเชิงขยายความไว้น่าสนใจ ขอยกมาเสนอดังนี้ –
     (1) going, going away, (opp. āgati coming); direction, course, career (การไป, การจากไป, (ตรงข้าม “อาคติ” การมา); ทิศทาง, แนว, วิถีชีวิต)
     (2) going away, passing on; course, esp after death, destiny, as regards another (future) existence (การจากไป, การผ่านไป; ทางไป, โดยเฉพาะหลังจากตายไป, ชะตากรรม, ที่เกี่ยวกับภพ (อนาคต) อื่น)
     (3) behaviour, state or condition of life, sphere of existence, element, especially characterized as sugati & duggati, a happy or an unhappy existence (ความประพฤติ, ภาวะหรือฐานะของความเป็นอยู่, ขอบเขตของภพ, ความเป็นอยู่, ธาตุ, โดยเฉพาะอย่างยิ่งบรรยายลักษณะเป็น “สุคติ” และ “ทุคฺคติ”, ความเป็นอยู่อันสุขสบายหรือเป็นทุกข์)

     พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่าน ป.อ. ปยุตฺโต บอกความหมายของ “คติ” ไว้ดังนี้
     (1) การไป, ทางไป, ความเป็นไป, ทางดำเนิน, วิธี, แนวทาง, แบบอย่าง
     (2) ที่ไปเกิดของสัตว์, ภพที่สัตว์ไปเกิด, แบบการดำเนินชีวิต มี 5 คือ :
          ๑. นิรยะ = นรก
          ๒. ติรัจฉานโยนิ = กำเนิดดิรัจฉาน
          ๓. เปตติวิสัย = แดนเปรต
          ๔. มนุษย์ = สัตว์มีใจสูงรู้คิดเหตุผล
          ๕. เทพ = ชาวสวรรค์ ตั้งแต่ชั้นจาตุมหาราชิกา ถึง อกนิษฐพรหม

     ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 เก็บคำว่า “คติ” ไว้ 2 คำ บอกไว้ดังนี้
     (1) คติ ๑ : (คำนาม) การไป; ความเป็นไป. (ป.).
     (2) คติ ๒ : (คำนาม) แบบอย่าง, วิธี, แนวทาง. (ป.).

     สุ + คติ = สุคติ (สุ-คะ-ติ) แปลว่า “ทางไปที่ดี” หมายถึง ชีวิตที่มีความสุข; อาณาจักรแห่งความสุขสำราญ; เทวโลก (a happy existence; a realm of bliss; the devaloka)

     ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า
     “สุคติ : (คำนาม) ภูมิที่ถือว่าไปเกิดแล้วมีความสุขความสบาย, สวรรค์, เช่น ขอให้วิญญาณไปสู่สุคติ. (ป., ส.).”

(๒) “คโต” รูปคำเดิมเป็น “คต” (คะ-ตะ)

     รากศัพท์มาจาก คมฺ (ธาตุ = ไป, ถึง) + ต ปัจจัย
     ปัจจัยตัวนี้ใช้หมายถึง อดีตกาล คือ แปลว่า “ -แล้ว” เช่น กินแล้ว, ทำแล้ว), ลบที่สุดธาตุ (คมฺ > ค) : คมฺ + ต = คมต > คต แปลว่า “ไปแล้ว”



การประกอบคำเข้าเป็นประโยค

๑. “สุคติ” แจกด้วยวิภัตตินามที่สอง (ทุติยาวิภัตติ) เอกพจน์ เปลี่ยนรูปเป็น “สุคตึ” แปลว่า “สู่สุคติ” (โปรดสังเกตว่ามีคำว่า “สู่” เพิ่มเข้าข้างหน้า ไม่ใช่ “สุคติ” เฉยๆ “สู่” คำนี้คือ “อายตนิบาต” ออกมาจากทุติยาวิภัตติ)

รูปสระ อึ นั้นยืมรูปสระไทยมาใช้โดยอนุโลม รูปจริงคือสระ อิ + อํ นิคหิต : อิ + อํ = อึ อ่านว่า อิง ไม่ใช่ อึ (อย่างในคำพูดว่า “เด็กอึออกมา”)

ดังนั้น ต + อึ = ตึ จึงอ่านว่า ติง (ไม่ใช่ ตึ อย่างในคำพูดว่า “ของสะตึๆ” คือของไม่มีค่า) แบบตัวอักษรที่เขียนชัดๆ คือ – ติํ = สุคติํ

๒. “คต” (คะ-ตะ) เป็นคำกริยาของประธานที่เป็นปุงลิงค์ แจกด้วยวิภัตตินามที่หนึ่ง (ปฐมาวิภัตติ) เอกพจน์ เปลี่ยนรูปเป็น “คโต” (คะ-โต)

“สุคติํ คโต” แปลว่า “ไปสู่สุคติ”
พจนานุกรมบาล-อังกฤษ แปลประโยคนี้ว่า gone to Heaven (ไปสู่สวรรค์)

@@@@@@@

สันนิษฐาน

เมื่อมีคนตาย จะมีบางคนนิยมพูดเป็นทำนองปลงธรรมสังเวชว่า “ไปที่ชอบๆ” ถ้าจะแปลคำว่า “ไปที่ชอบๆ” เป็นบาลี ผู้เขียนบาลีวันละคำเห็นว่า น่าจะตรงกับคำว่า “สุคติํ คโต” นี่แล ไม่ใช่แปลว่า ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น อย่างที่มักพูดล้อกันสนุกๆ แต่หมายถึง “ไปสู่สุคติ” คือ ภพภูมิที่มีความสุขความเจริญ

ดูก่อนภราดา.! คนข้างหลังช่วยได้แค่บอกว่าไปที่ชอบๆ แต่บุญกุศลเราต้องประกอบด้วยตัวของเราเอง




ขอบคุณ : dhamma.serichon.us/2021/04/12/สุคตึ-คโต-ไปที่ชอบๆ-เป/
บทความของ : ทองย้อย แสงสินชัย ,12 เมษายน 2021, posted by admin.
ขอบคุณภาพจาก : https://i.pinimg.com/
บันทึกการเข้า
ปัญจะมาเร ชิเนนาโถ ปัตโต สัมโพธิมุตตะมัง จตุสัจจัง ปะกาเสติ มหาวีรัง นะมามิหัง ปัญจะมาเร ปลายิงสุ