พิมพ์

[raponsan]

รักตนเองด้วยการช่วยผู้อื่น

บทความให้แง่คิดดีๆ จากพระไพศาล วิสาโล บทความให้แง่คิดดีๆ นี้ มีเนื้อหาว่า

ที่สำนักเซนแห่งหนึ่งในอเมริกา เมื่อมีการอุปสมบทพระใหม่ จะมีพิธีกรรมปุจฉา-วิสัชนา 
โดยพระใหม่จะกล่าวกับอุปัชฌาย์ว่า “การปฏิบัติธรรม คืออะไร โปรดสอนกระผมเรื่องการช่วยเหลือผู้อื่น”
อุปัชฌาย์จะกล่าวว่า “อะไรนะ ช่วยเหลือผู้อื่นหรือ ท่านต้องช่วยตัวเอง”
“กระผมจะช่วยตัวเองได้อย่างไร” พระใหม่ปุจฉา
“ดูแลผู้อื่น” คือคำตอบของอุปัชฌาย์

ช่วยตนเองด้วยการดูแลผู้อื่นไม่ใช่เป็นแนวคิดของเซนเท่านั้น ที่จริงเป็นคำสอนดั้งเดิมของพุทธศาสนา ดังมีพุทธพจน์ว่า “เมื่อรักษาผู้อื่นก็คือรักษาตน…ข้อนี้ หมายความว่า รักษาผู้อื่นด้วยการอดทนด้วยการไม่เบียดเบียน ด้วยเมตตาจิต ด้วยความรักใคร่เอ็นดู นี้แหละคือเมื่อรักษาผู้อื่นอยู่ จะมีผลเป็นการรักษาตนด้วย”

พุทธศาสนามองว่า ความผาสุกของตนกับความผาสุกของผู้อื่นนั้นไม่ได้แยกจากกัน เราจะผาสุกได้ต่อเมื่อผู้อื่นมีความผาสุกด้วย นิรมล เมธีสุวกุล พิธีกรรายการทุ่งแสงตะวัน เล่าว่า คราวหนึ่งได้ไปถ่ายทำสารคดีในหมู่บ้าน ขณะที่กำลังพักผ่อนอยู่คุณป้าคนหนึ่งถือปลาพวงใหญ่มา แล้วถามทีมถ่ายทำว่า “รู้ไหมว่าปลาพวงนี้ทำอย่างไรจึงจะกินได้นาน” แต่ละคนก็ให้คำตอบต่างๆ กัน เช่น หมักบ้าง ตากแดดบ้างใส่ตู้เย็นบ้าง “ผิดหมดเลย” คุณป้าตอบ“ต้องเอาไปแบ่งเพื่อนบ้านให้ทั่วถึง”

 

หลายคนสงสัยว่า ถ้าแบ่งให้คนอื่น เราก็ได้กินน้อยลงสิ จะมีกินนานๆ ได้อย่างไร แต่ชาวบ้านอย่างคุณป้ามองว่า ถ้าเรามีน้ำใจแบ่งปลาให้เพื่อนบ้าน เวลาเพื่อนบ้านจับปลาได้ก็จะแบ่งให้เรา ทำให้มีปลากินได้เรื่อยๆ ท่านอาจารย์พุทธทาสก็พูดทำนองเดียวกันว่าข้าวที่เรากินนั้น แค่วันเดียวมันก็กลายเป็นอุจจาระ แต่ถ้าเราแบ่งให้ผู้อื่น มันก็จะอยู่ในใจเขานานเท่านาน

ที่จริงนี่ไม่ใช่ภูมิปัญญาของชาวบ้านไทยเท่านั้น แต่เป็นภูมิปัญญาสากล มีเกษตรกรชาวอเมริกันผู้หนึ่งในรัฐไอโอวา เขาเป็นเจ้าของพันธุ์ข้าวโพดคุณภาพดีที่ได้รางวัลชนะเลิศติดต่อกันหลายครั้งในการประกวดระดับรัฐ แทนที่จะหวงพันธุ์เหมือนคนอื่น เขากลับชอบแจกเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดที่ดีที่สุดให้แก่ชาวไร่ทุกคนในละแวกเดียวกัน

เมื่อถูกถามถึงเหตุผล เขาตอบว่า“ถ้าเพื่อนบ้านผมปลูกข้าวโพดพันธุ์ไม่ดีละอองเกสร (ที่ลอยมาจากไร่ข้างเคียง) จะผสมข้ามพันธุ์ ทำให้ข้าวโพดของผมมีคุณภาพลดลง นั่นคือเหตุผลว่าทำไมผมถึงให้ความสำคัญกับการที่คนเหล่านั้น จะต้องปลูกข้าวโพดพันธุ์ดีที่สุดจริงๆ”

ชาวไร่ผู้นี้รู้ดีว่า ถ้าอยากให้ผลผลิตในไร่ของตนเองดี ไร่รอบๆ ก็ต้องดีด้วย คนเราไม่อาจประสบความสำเร็จได้ หากคนอื่นย่ำแย่ ในทำนองเดียวกัน ถ้าเราต้องการความสุข ก็ควรช่วยให้ผู้อื่นมีความสุขด้วย

 

อย่างไรก็ตาม เราไม่ควรเกื้อกูลผู้อื่นเพียงเพราะหวังประโยชน์ตนเท่านั้น แต่ควรก้าวไปอีกขั้นคือ ทำเพราะมีความปรารถนาดีต่อเขาเป็นที่ตั้ง

แต่ถึงแม้จะไม่ได้ทำดีเพราะมุ่งหวังประโยชน์ที่จะเกิดแก่ตนเอง แต่ก็ขอให้มั่นใจได้ว่า ผลดีย่อมเกิดขึ้นแก่ตนเองอย่างแน่นอน ผลดีที่ว่าไม่ได้หมายถึงชื่อเสียง เกียรติยศ หรือภาพลักษณ์ แต่ประเสริฐยิ่งกว่านั้นอีก

น้องด้าย เด็กหญิงอายุ 14 ไปเป็นอาสาสมัครช่วยเหลือเด็กอ่อนที่บ้านปากเกร็ดหลังจากที่ไปช่วยได้ไม่กี่เดือน แม่สังเกตว่าเธอนิ่งและสุขุมขึ้น รับฟังคนอื่นมากขึ้น และใช้อารมณ์กับแม่น้อยลง ไม่ต่างจากกบ นักธุรกิจวัย 30 ปลายๆ เขารู้สึกว่าตนเองใจเย็นขึ้น แม้แต่ลูกน้องก็ทักว่า เขาพูดจานุ่มนวลกว่าเดิม ไม่โผงผางเหมือนเก่า เหตุผลก็เพราะเวลาอยู่กับเด็ก เขาต้องใช้ความอดทนและความอ่อนโยน จะทำตามอารมณ์ไม่ได้ เขายังเล่าด้วยว่า “ในขณะที่เราพยายามจะให้เขามีพัฒนาการที่ดี เขาก็ช่วยขัดเกลาเราให้อ่อนโยนในเวลาเดียวกันด้วย”

 

การช่วยเหลือผู้อื่นนั้นช่วยขัดเกลาและปรับปรุงจิตใจของเราโดยไม่รู้ตัว ทำให้เราเห็นแก่ตัวน้อยลงและมีจิตใจอ่อนโยนมากขึ้น ที่สำคัญอีกประการก็คือ ทำให้เรามีความสุขมากขึ้น หลายคนตั้งข้อสังเกตว่า ทีแรกคิดจะไปให้ความสุขกับเขา กลับกลายเป็นว่าเขาให้ความสุขแก่เรา สอดคล้องกับพุทธพจน์ที่ว่า “ผู้ให้ความสุข ย่อมได้รับความสุข”

ดังนั้นถ้าเรารักตนเองจริงๆอยากให้ตนเองมีความสุขและมีจิตใจเจริญงอกงาม ก็ควรช่วยเหลือเกื้อกูลผู้อื่นมากๆ เพราะ“รักษาผู้อื่นก็คือรักษาตน” 


ขอบคุณภาพและเนื้อหาจาก
http://goodlifeupdate.com/healthy-mind/dhamma/4187.html

[fasai]

 

[หมวยจ้า]