พิมพ์

[ฟ้าใหม่แจ่มใส]

 

  สัมปยุตธรรม สัปยุตธาตุ คืออะไร คะ

 

[raponsan]

  สัมปยุตธรรม สัปยุตธาตุ คืออะไร คะ

 

 

เรื่องนี้เป็นเรื่องเฉพาะของกรรมฐานมัชฌิมา แบบลำดับ หน้าที่การตอบคำถามควรเป็นของผู้สืบทอดกรรมฐานโดยตรง ผมเองไม่ใช่ผู้สืบทอดกรรมฐาน เห็นแก่จิตอันเป็นกุศลของคุณฟ้าใหม่แจ่มใส จึงขออนุญาตครูอาจารย์อธิบายข้อสงสัยดังนี้

การสัมปยุต คือ การนำจิตประกอบกับกายและจิตให้ล่วงพ้นจากกิเลส เพื่อให้กายและจิตเปี่ยมไปด้วยองค์ธรรม ในการวิปัสนาขั้นสูงมีการสัมปยุตอยู่ ๒ แบบ
   ๑. สัมปยุตธรรม หรือ ธรรมสัมปยุต
      การสัมปยุตธรม คือ การตามระลึกถึงองค์ธรรมในธรรมใดธรรมหนึ่ง เช่นตามระลึกถึงบุญกุศล เมื่อสัมปยุตจนเต็มเปี่ยม จะทำให้จิตประกอบด้วยความผ่องแผ้ว ทำให้กายและจิตมีอานุภาพสูง
   ๒. สัมปยุตธาตุ หรือ ธาตุสัมปยุต
       สัมปยุตธาตุ คือ การใช้จิตที่เป็นสมาธิ ทำการระลึกเข้าไปในธาตุทั้ง ๗ มี ดิน น้ำ ไฟ ลม อากาศ วิญญาณ และธรรมธาตุ เพื่อให้กายและจิตบรรลุซึ่งธรรมอันเป็นภาวะสูงสุด เรียกว่า นิพพานธาตุ

  การสัมปยุตธรรมกระทำตอนไหนอย่างไร
  ตัวอย่างเช่น ในส่วนพระพุทธคุณ ในห้องพระธรรมปิติธรรมเจ้า ขั้นตอนแรกของกรรมฐาน ก่อนการเดินจิตตามฐานต่างๆ จะต้องสัมปยุตธรรมลงศูนย์นาภีก่อน มีวิธีปฏิบัติ ๓ วิธี
   ๑. สำหรับบุคคลผู้เปี่ยมไปด้วยทานหรือปฏิบัติในศีลในธรรมอยู่บ้างแล้ว ให้ทำการระลึกถึงบุญกุศลที่ได้ทำไว้ โดยให้ระลึกย้อนไปไม่เกิน ๓ วัน และอธิษฐานสัมปยุตธรรมลงรวมที่ศูนย์นาภี
   ๒. สำหรับบุคคลทีมั่นคงในธรรม มีการฝึกมาบ้างแล้ว ให้ทำการสวดบทพระพุทธคุณ(อิติปิโสฯ)ในใจ ๓ จบ พร้อมสัมมาอะระหังและอะระหัง ๓ ครั้ง จากนั้นอธิษฐานสัมปยุตธรรมลงรวมที่ศูนย์นาภี
   ๓. สำหรับบุคคลที่อ่อนในการสร้างกุศลและศีล ให้ภาวนาคำว่า "สัมมาอะระหัง" ไปเรื่อยๆ จนกว่าพระอาจารย์กรรมฐานจะบอกให้อธิษฐานสัมปยุตธรรมลงรวมที่ศูนย์นาภี

   การสัมปยุตธาตุกระทำตอนไหนอย่างไร
   ในตอนท้ายของการปฏิบัติกรรมฐานมัชฌิมาฯ จะต้องเข้าวิปัสสนาภาวนา ในเบื้องต้นการภาวนาธาตุสัมปยุต เท่าที่เปิดเผยได้ จะใช้คำภาวนาในใจว่า
    "กายนี้ไม่ใช่เรา เรานี้ไม่ใช่กาย กายนี้ไม่เป็นในเรา เรานี้ไม่เป็นในกาย กายนี้ไม่มีในเรา เรานี้ไม่มีในกาย มีแต่จิตล้วนๆ"