ถาม คนทำไมบางคนโชคดี รวย แต่ทำไมบางคนโชคร้าย ยากจน ลำบาก บางคนไม่ได้ทำความดีอะไร โกงกินชาติบ้านเมือง แต่อยู่สบายร่ำรวย มีอำนาจวาสนา เป็นเพราะอะไรค่ะ
ตอบ ความรวย ความจน ไม่ได้เป็นความบังเอิญที่ใครจะมีได้ คนถูกหวย ถูกเบอร์ก็เช่นกัน ไม่ใช่ว่าเป็นที่ความบังเอิญ
รวย จน อยู่สบาย เป็นเพราะกรรมที่ได้สร้างไว้ ส่งผล
ส่วนคนที่ทำไม่ดี แล้วรวย เพราะกรรมที่ไม่ดียังไม่ส่งผล ดังนั้น กรรมส่งผลเร็วช้า ใครเป็นผู้จัดการอันนี้พูดได้อย่างลำบาก เพราะไม่มีใครทราบได้ แต่ พระพุทธเจ้า กรรมที่ส่งผลไว คือกรรมที่มีเจตนาเป็นตัวร่วม จึงส่งผลไว
เช่นคนทำบุญทำไมผลบุญยังไม่ส่งผล เพราะเจตนาที่ทำบุญต้องการสั่งสมไว้ในภพชาติต่อไปนั่นเอง ผลบุญก็จะไปส่งให้ตามเจตนา แต่บางท่านเกิดผลไว ก็เพราะว่าเจตนาต้องการได้รับผลไว
แต่ที่ผลของบุญจะไว จะช้า ขึ้นอยู่กับปัจจัยดังนี้
1. ผลบุญที่สร้าง ต้องมีความสุจริต กายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต
2. ผลบุญที่สร้าง ได้กระทำต่อเนื้อนาบุญที่สมบูรณ์ หรือ หมายถึงพระอรหันต์
3. ผลบุญที่ทำ ต้องประกอบด้วย ปีติ อันน้อมไปในกุศลด้วยเจตนาที่เป็นกุศล
4. วาระ( โอกาส ) ที่เหมาะสมของเนื้อนาบุญ หรือ ของกาลแห่งการทำบุญ
เช่น พระออกจากสมาบัติ นิโรธสมาบัติ หรือ กรานกฐิน  มหาสังฆทาน หรือ สังฆทาน อย่างนี้เป็นต้น
ส่วนคนชั่วที่ทำชั่วร่ำรวย นั้นผลกรรมก็รอส่งผลอยู่ อาจจะเร็วช้า แตกต่างกันด้วยเหตุปัจจัย อย่างไรก็ต้องใช้กรรมหนีไม่พ้น อย่าได้คิดว่าทำกรรมชั่วแล้วจะไม่ได้รับผลชั่ว มีสัตว์นรกที่ตายตกไปแล้วรับกรรมในนรก โดยเฉพาะพวกคอรัปชั่นโกงกินทำให้คนลำบาก พอจ ก็ทราบมามีจำนวนมากตอนไปโลกทิพย์
คนส่วนใหญ่ มักทิ้งโอกาส แม้จะมีโอกาส
คนบางคนคิดว่าทำบุญด้วยมโนสุจริต ทำกับพระองค์ไหนก็ได้ ก็ได้บุญเหมือนกัน คนพวกนี้เรียกว่าทิ้งโอกาส เพราะคิดว่าทำกับพระรูปไหนก็ได้ก็ได้บุญเหมือนกัน จริงอยู่ที่ความคิดดูเหมือนจะเป็นธรรมแต่ความเป็นจริง เรียกว่าความคิดทิ้งโอกาส มีมากกว่า
บางคนเป็นลูกศิษย์ธัมมะวังโส ได้แต่อนุโมทนาคนอื่นทำบุญแต่ไม่เคยทำบุญกับ ธัมมะวังโส เพราะคิดว่าตัวเขาก็ทำบุญกับพระอื่น ๆ ก็ได้บุญเช่นกัน เพราะคิดว่าบุญทีทำกับพระอื่นเสมอ หรือ ดีกว่าทำกับธัมมะวังโส ดังนั้นศิษย์เหล่นั้นจึงเลือกทำบุญกับพระอื่น ๆ แต่ไม่เคยกับธัมมะวังโส แต่ถามว่าเคารพกันไหม เขาก็ตอบว่าเคารพกันอยู่ เพียงแต่ไม่ทำบุญด้วยเท่านั้น ความเป็นจริงนี่เรียกว่าทิ้งโอกาส แต่เพราะ ธัมมะวังโส พูดเอาดีเข้าตัวไม่ได้ เป็นมารยาท ดังนั้นใครจะทำกับพระรูปไหนก็ตามอัธยาศัย ไม่อยากทำหรือสนับสนุนกับครูอาจารย์ก็แล้วไป ไม่ได้ว่ากันเพราะว่ากันไม่ได้เกิดจากจิตศรัทธาเคารพและรู้จักโอกาส ดังนั้นลูกศิษย์แบบนี้ ธัมมะวังโส ก็จะไม่ค่อยพูดย้ำอะไรมากนักเพื่อให้เขาเกิดความสบายใจ ไม่รู้สึกอึดอัดเวลาสนทนากัน เพราะหน้าที่ของคตรูอาจารย์ต้องไม่ทำให้เขาทุกข์
ดังนั้นไม่ใช่คนเราไม่มีโอกาสทำบุญทำความดี แต่คนส่วนใหญ่เลือกจะทิ้งโอกาสการทำบุญความดี แม้ผลบุญความดีจะเป็นผลบุญที่มีกำไรมหาศาลแต่หลายท่านมักทิ้งโอกาส เมื่อทิ้งโอกาสก็ต้องยอมรับชะตา ไม่ควรจะบ่น ว่าเกิดมาลำบากยากจน อัตคัตขัดสน ขาดคนช่วยเหลือควรจะต้องตำหนิตนเองงว่าทิ้งโอกาสมาเพื่อลำบากยากจนเอง
ลูกศิษย์ ธัมมะวังโส ทำบุญ 100 บาทก็บ่นว่าลำบาก บ่นโน่น บ่นนี่ ยากจนเพราะเงิน 100 เดียว น่าสงสารส่วนตัวคิดอย่างนั้น แต่จะให้พูดตำหนินั้นก็ไม่ควรเพราะว่าบุญต้องเกิดจากใจ ถ้าไม่ศรัทธาหรือเห็นประโยชน์ มันก็ไม่ทำก็เป็นอย่างนั้นใช่ไหม
แต่ลูกศิษย์ประเภทสามารถไปเที่ยวต่างประเทศได้เป็นแสน ๆ แต่ไม่เคยทำบุญกันเลยมีจำนวนมาก เกินหลักร้อย
( ถ้าพูดก็เหมือนตำหนิ )
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ทำไมท่านไม่รับพระเข้ามาในเฟสให้มากขึ้น
ตอบ พระส่วนใหญ่ไม่มาแนวทางสมาธิ ส่วนใหญ่แต่เป็นพวกนักพูด แนวปัญญา แนวสติมากกว่า และก็ไม่ค่อยภาวนาด้วย
ดังนั้นที่ผ่านมา มีพระพวกนี้โพสต์เข้ามาด่า ธัมมะวังโส ประจำแม้ไม่เคยรู้จักกันมาก่อน ก็พิมพ์ด่ากันครั้นแสดงเนื้อหา พระไตรปิฎกยืนยันแล้วจำนนด้วยหลักฐาน ก็ไม่ยอมขอโทษหรือขอขมา พิจารณาแล้วพระส่วนใหญ่ ไม่สามารถลดทิฏฐิมานะ เพื่อจะเรียนกรรมฐานได้ ช่วงหลังจึงไม่รับเข้ามาเป็นสมาชิก เพื่อศึกษา มูลกรรมฐาน
ดังนั้นถ้าจะรับพระสักรูปเข้ามาศึกษามูลกรรมฐาน แล้วต้องดูภาวะวิสัยหลายอย่างดูความเคารพในการเรียนกรรมฐานด้วยกัน ไม่รับซี้ซั๊วะ แบบเมื่อก่อน ถ้าวิสัยไม่ตรงกัน ไม่ยอมลดทิฎฐิเวลาแสดงข้อความให้เข้าใจ ก็ตัดออกไปถือว่า ไม่มีบารมีร่วมแนวทางกัน
ดังนั้นถ้าเป็นพระภิกษุต้องเปิดเผยตัวตนเรือ่งแรก ห้ามใช้นามแฝงในการเรียนกรรมฐานด้วยกัน แม้ศิษย์อุบาสกอุบาสิกาเช่นกัน พวกใช้นามแฝงตั้งชื่อปรามาสพระรัตนตรัยไว้ก่อน อย่างไรก็ไม่รับเป็นเพื่อนเพื่อศึกษาข้อมูล ของมูลกรรมฐาน
รับทราบกันตามนี้
เพราะ ธัมมะวังโส ไม่ใช่พระสาธารณะ เนื่องด้วยพวกท่านทั้งหลายก็เลือกจะคบค้าสมาคมด้วยกันอยู่แล้ว ไม่ใช่ใครจะเข้ากล่าวอะไรตามใจตัวเองได้ ดังนั้นถ้าอยากพูดกล่าวตามใจตัวเอง ก็ไม่ต้องมาเป็นสมาชิกตรงนี้
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ทำไม ท่านจึงเลิกค้นคว้าเรื่องคัมภีร์ หรือ หยุดการแปลคัมภีร์เก่า
ตอบ อาพาธ
1. ป่วยเป็นอัมพฤต ครึ่งซีกซ้ายไม่ทำงาน
2. ไม่มีใครให้ทุนในการทำงานเลย ตอนนี้ทุนที่มีก่อนบวชต้องนำไปใช้รักษา โฮสต์ กับ ระบบ สนง ซึ่งก็ร่อยหรอเกือบจะไม่มีทุนแล้ว
3. ตอนนี้ป่วยเป็นเนื้องอกในไตร่วมด้วย ทำให้สุขภาพไม่ดี มีเวทนาสูงจะไปวันใดวันหนึ่งเห็นร่อมร่อแล้ว
4. โรคชรา เบาหวาน ความดัน ไขมัน มีมา 4 ปีแล้ว ไม่สามารถทนแดดทรฝนทนตรากตรำได้อย่างเมือ่ก่อน
5. ส่วนที่ทำไว้แล้วนั้นแจกจ่ายออกไปก็ไม่มีคนอ่าน ทำให้เหมือนสูญปัจจัยไปป่าวๆ เพราะแจกจ่ายก็ไม่มีคนสนใจจะศึกษา
6. ปัจจุบัน สงฆ์ส่วนกลาง ไม่ได้สนับสนุนแนวทางมูลกรรมฐาน แต่สนับสนุนแนวทาง สติปัฏฐานแบบพม่า มีคำสั่งส่วนกลางให้สอน สติปัฏฐานแบบพม่าทั่วประเทศ และนำอธิการ เจ้าสำนัก เจ้าอาวาสเข้าอบรมส่วนนี้ ดังนั้นเวลาไปสอนในวัดต่าง มักจะถูก แอนตี้โดยสงฆ์ด้วยกันเอง เพราะสงฆ์ปัจจุบันไม่มีใครรู้เรื่อง มูลกรรมฐาน แบบเดิมเลยจึงเป็นที่ลำบากเวลาเข้าสอนในวัด ตลอดถึงมีฆราวาสทีสงฆ์แต่งตั้งให้สอนแนวทางสติปัฏฐานก็มักจะทำการปรามาสเสมอ ๆ มักถูกตีเสมอหรือ ดูหมิ่นเป็นประจำ
7. คนในปัจจุบันไม่สนใจในเรื่องการทำสมาธิ สนแต่เรือ่งการทำสติมากกว่า ดังนั้นถ้าเป็นมูลกรรมฐาน ที่เน้น ฉันทะสมาธิ(มรรคสมังคี) มักหาคนสนใจทำตามได้น้อยมาก เป็นไปตามยุคสมัย
8.ปัจจุบันหาพระสอนมูลกรรมฐาน แนวร่วมด้วยกันไม่ได้เลย หาไม่เจอทั่วประเทศ ดังนั้นเหมือนทำงานเผยแผ่มูลกรรมฐาน แบบหัวเดียวกระเทียมลีบ(สำนวน)
เจริญธรรม / เจริญพร

#ความเป็นจริง_ของ_คน_หรือ_มนุษย์
=======================
ไม่ว่าจะเป็นใคร จะมีเนื้อหา อย่างไร ตระกูลอย่างไร ทุกคน มีสองด้าน เสมอ
คือ ด้านดี และ ด้านชั่ว
ผู้ปฎิเบัติ ภาวนา ไม่ว่าจะเป็น ภิกษุ อุบาสก อุบาสิกา ล้วนแล้วก็มีสองด้านเช่นกัน แต่ผู้ภาวนาต้องหมั่นฝึกฝนจิตให้ด้านดีมีมากที่สุด
ดีเป็นสิ่งที่ควรสรรเสริญยกย่อง สนับสนุน
ชั่วเป็นสิ่งที่ควรตำหนิติเตียนไม่เข้าร่วม ไม่ควรกระทำ
ดังนั้นใครมีด้านดีมาก ก็อนุโมทนา
ส่วนใครยังมีด้านชั่วอยู่ก็ต้องพยายามละให้ได้
การจัดการดีหรือชั่ว เป็นมรรค 8 ข้อ
คือ สัมมาทิฏฐิ เห็นว่าดีควรทำ ชั่วควรละ
สัมมาสังกัปปะ ตั้งปณิธานไม่ทำความชั่ว
สัมมาวาจา ไม่กล่าวชั่ว
สัมมากัมมันตะ ไม่ทำชั่ว
สัมมาอาชีวะ  ไม่เลี้ยงชีวิตชั่ว
สัมมาวายามะ รักษาความดีทำลายความชั่ว
สัมมาสติ ประคองตนให้ระลึกในความดีและเกลี่ยดความชั่ว
สัมมาสมาธิ ตั่งมั่นในกุศลธรรมที่ได้สร้างไว้เป็นเทวตานุสสติ สีลานุสสติ
ดังนั้นการละชั่ว ทำความดี ก็ถือว่าดำเนินชีวิตไปตามมรรค ด้วยเช่นกัน
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม โยชนา คือ อะไรครับ
ตอบ โยชนา คือ การศึกษาบาลีไวยากรณ์ ก็คล้ายกับ การศึกษาบาลีปัจจุบัน แต่สมัยก่อน ท่านใช้แม่เรียกว่า รูปสิทธิ 1250 ( ถ้าจำไม่ผิด )
โยชนามีการทำสังคายนามาตั้งแต่สมัย รัชกาลที่ 2 มาสำเร็จเสร็จสิ้นใน สมัยรัชกาลที่ 4 ได้คัมภีร์ออกมา 6 ฉบับ
ต้นฉบับเรียกว่า ฉบับรดน้ำดำโท ปัจจุบันอยู่ที่ หอสมุดแห่งชาต
ฉบับนี้ถูกคัดออกมาเป็น 2 ฉบับ
ฉบับที่ 1 ชื่อว่า ฉบับทองน้อย ฉบับที่ 2 ชื่อว่า ฉบับเทพชุมนุม
ฉบับทองน้อย ปัจจบุันอยู่ที่ หอสมุดแห่งชาต
ฉบับเทพชุมนุม อยู่ที่วัดพระเชตุพน
ฉบับทองน้อยมีการคัดลอกออกเป็นอีก 3 ฉบับคื
ฉบับที่ 1 ชื่อว่า ฉบับล่องชาด ฉบับที่ 2 ชื่อว่า ฉบับวัดสังขจาย์ ฉบับที่ 3 ชื่อว่าฉบับทองทึบ
ฉบับล่อชาด และ ฉบับทองทึบ ปัจจุบันอยู่ที่ หอสมุดแห่งชาต
ฉบับวัดสังขจายน์ อยู่ที่วัดสังกระจาย
เจริญธรรม / เจริญพร

สรุป ปัญหาที่หลายท่านถามกันมา
( รวบรวม ม.ค. 65 - พ.ย. 65 )
ตัวปัญหามีมากกว่านี้หลายหัวข้อแต่สรุปจำนวนที่สูง 10 ลำดับเท่านุั้น
1. ปัญหาตกงานไม่มีงานทำ
2. ปัญหาการเป็นหนี้ใช้หนี้ไม่ได้ทั้งที่ทำงานและไม่ได้ทำงาน
3. ปัญหาสามีมีหญิงอื่น
4. ปัญหาภรรยาคบชู้
5. ปัญหาการเลี้ยงลูกเดี่ยว เพราะ ผัว เมีย เลิกกัน
6. ปัญหาถูกหลอกลวงฉ้อโกง เล่นแชร์ไม่ได้เงิน ถูกหลอก Crown1 ถูกแก็งค์คอลเซนเตอร์หลอกโอนเงิน
7. ปัญหาจากการภาวนาไม่ได้ผล
8. ปัญหาไม่รู้จะเลือกฝึกกรรมฐานอย่างไร
9. ปัญหาไม่มีครูสอนกรรมฐาน
10. ปัญหาพระยืมเงินไม่ใช้คืน
ก็ Top 10 มีเท่านี้
ใน 10 ปัญหาต้องบอกว่า ถามมาได้แต่ ธัมมะวังโส ก็ไม่ได้สามารถตอบได้ทุกปัญหา คงตอบได้ ข้อ 7 8 9 เท่านั้นส่วนปัญหานอกนั้นไม่สามารถช่วยตอบแก้ได้ เพราะเป็นปัญหาเกี่ยวกับกฏหมาย และทางโลกโดยตรง
แต่อย่างไรก็คุยเป็นเพื่อนยามทุกข์ได้เท่านั้นจะช่วยอะไรก็คงช่วยไม่ได้ในปัญหานอกนั้น
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม #มูลกรรมฐานคืออะไร มาอย่างไรที่มา และประเทศไทยมีมูลกรรมฐานมาตั้งแต่เมือ่ไหร่
ตอบ มูลกรรมฐาน เป็นหนึ่งสายใน 16 สายการทำงานที่พระพุทธเจ้ามอบหมายให้พระภิกษุในสมัยก่อนทำการบันทึกข้อความที่เกี่ยวกับสายเอาไว้ เริ่มตั้งแต่
สายการทำงานที่บันทึกข้อความมี 16 สายดังนี้
1.วินัยธร พระอุบาลีเป็น หน คณะ
2.ธรรมธร พระกัจจายนะ เป็น หน คณะ
3.อภิธรรม พระสารีบุตร เป็น หน คณะ
4.พระสุตตันตะปริจเฉท พระสาคตะ และ พระอานนท์
5.มูลกรรมฐาน พระราหุล
6.พุทธพากรณ์ มี 3 คณะ คือ โลกพยากรณื พุทธพยากรณ์ และ อรหันต์พยากรณ์ พระโมคคัลลานะ
7.พุทธวงศ์ พระนันทะ
8 ภิกษุณี พระภิกษุณีอุบลวรรณา ภายใต้การพระสารีบุตร
9.ปกิณกะชาดก มีหลายรูป ปัญจวัคคีย์เป็นกลุ่มแรก
10.โยชนา พระกัจจายนะ
11.ธรรมฑูตา พระสารีบุตร พระโมคคัลลานะ
12.สังฆะมณฑล พระมหากัสสปะ
13.ทุกกรกิริยา ปัญจวัคคีย์
14.นครกถา พระนันทะ
15.ธรรมสากัจฉา พระสารีบุตร
16.ยมกปาฏิหาริย์ พระสารีบุตร พระโมคคัลลานะ
คณะทำงานทั้ง 16 มีหน้าที่บันทึกข้อความตามการทำงาน ภายใด้การดูแลโดยรวม 4 รูปด้วยกันคือ พระสารีบุตร พระโมคคัลลานะ พระกัจจายนะ พระมหากัสสปะ
มูลกรรมฐาน เป็นแผนกหนึ่งใน 16 แผนกมีการแต่งตั้งอยู่ 3 ครั้ง
คือ พระราหุลเป็นรูปแรก ต่อมาพระราหุล นิพพาน พระพุทธเจ้าก็ทรงตั้ง พระสารีบุตร อุปัชฌาย์พระราหุลให้ดูแลไปก่อน ต่อมาพระสารีบุตรเข้า นิพพาน พระพุทธเจ้าจึงทรงประกาศแต่งตั้ง พระกัจจายนะรับดูแลต่อ นี่เป็นองค์สุดท้าย ดังนั้น จะเรียกมูลกรรมฐาน ได้ตามลำดับดังนี้
1. มูลกรรมฐาน ราหุล
2. มูลกรรมฐาน สารีบุตร
3. มูลกรรมฐาน กัจจายนะ
แต่ต่อมา มูลกรรมฐานต้องเผยแผ่ ไปนานาประเทศแต่ต้นฉบับเป็นภาษามคธ ดังนั้น พระกัจจายนะ จึงนำ โยชนา เข้ามาประกอบ เนื่องด้วยพระพุทธเจ้ารับสั่งไว้ว่า ภาษาที่เป็นแบบแผนในการบันทึกทั้งปวงให้ใช้ภาษา มคธ ( บาลี )
ดังนั้นใครจะเรียนมูลกรรมฐาน ก็ต้องมีความรู้ภาษามคธ นั่นเอง
สำหรับสุวรรณภูมิ มูลกรรมฐาน ก็มีเข้ามาเผยแผ่ตั้งแต่ยุคพระพุทธเจ้าเข้ามาเอง แต่ขณะนั้นเป็นมูลกรรมฐานเฉพาะทาง มีบันทึกไว้ในอรรถกถา รอยพระพุทธบาทสัจจพันธ์ ภิกษุรูปแรกในสุวรรณภูมิ ( อู่ทอง ) ชื่อว่า ปุณณะ( แปลว่าขาว ) พร้อมพระพุทธเจ้าประทับรอยพระพุทธบาทไว้เป็นรอยที่สอง สามารถไปตามอ่านได้ใน อรรถกถา
ยุคหลังพุทธกาล พ.ศ. 500 สายมหายาน นำโดยพระมหากัสสปะ พระอานนท์ ได้ใช้มูลกรรมฐานและมีการจดบันทึกออกมาเป็นคัมภีร์เชื่อว่า วิมุตติมรรค มีปริจเฉทชัดเจน
ต่อมา พ.ศ. 1000 - 1200 พระพุทธโฆษาจารย์ ก็ได้แต่งคัมภีร์ขึ้นมาอีก 1 เล่มชื่อว่า วิสุทธิมรรคตรวจสอบเปรียบเทียบแล้ว วิมุตติมรรค กับ วิสุทธิมรรค มีปริจเฉทตรงกัน ข้อความใกล้เคียงกันมาก ดังนั้นสันนิษฐานได้ว่า พระพุทธโฆษจารย์ ก็นำข้อความมูลกรรมฐานออกมาจาก วิมุตติมรรค
ต่อมา พ.ศ. 2300 พระญาณกิตติ สมัยสุโขทัย ก็ได้รวบรวม ครูอาจารย์ผู้สอนมูลกรรมฐานในสมัยนั้นซึ่งสอนกันเป็น มุขปาฐะ มาร่วมกันทำเป็นคัมภีร์ โดยเฉพาะอักษรไทยประดิษฐ์ ครั้งแรกเป็นคัมภีร์ชื่อว่า มูลกัจจายนคัณฐีปกรณ์ โดยเนือ้หาแบ่งออกเป็นสามส่วนคือ 1. โยชนา 2. วินัยธร 3. ปกิณณกะชาดก 4. มูลกรรมฐาน โดยจัดเป็นสอบพระภิกษุ 3 ระดับ
1. โยชนา + ปกิณกะชาดก เรียกว่าการสอบเปรียญตรี
2. โยชนา + วินัยธร( สมันตปสาทิกก )เรียกว่า สอบเปรียญโท
3. โยชนา +มูลกรรมฐาน เรียกว่าสอบเปรียญเอก
แล้วพระภิกษุตั้งแต่สมัยนั้นก็ต้องศึกษาและสอบ อย่างนี้มาจนถึง ยุครัชกาลที่ 5 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ สมเด็จกรมพระญาณวชิโรรส จึงได้ปฏิรูปการศึกษาของภิกษุเป็นแบบปัจจุบัน โดยมีสาย นักธรรม ขึ้นมา 3 ชั้น และแยกสาย การแปลออกเป็น 8 ระดับ จัดเป็นตรี โท เอก โดยในการนี้ได้ เอาโยชนา เรียกว่า บาลีปกรณ์ ยังใช้เหมือนเดิมแต่ให้เป็นการเรียน อยู่ 3 แผนก ให้แผนก ฉันท์ เป็นระดับสูงและถอดมูลกรรมฐานออก ใช้ วิสุทธิมรรค แทน
เหตุที่ต้องถอด มูลกรรมฐานออก เพราะว่า มูลกรรมฐานเป็นการสืบต่อด้วย มุขปาฐะ มีหัวข้อไปตามการปฏิบัติ ไม่ใช่หัวข้อเรียงไปตามการศึกษาแบบบาลี ดังนั้น แม่บทมีจำนวนมาก ๆ จนถึง 2000 กว่าแม่บท ทำให้ผู้ศึกษากรรมฐาน เรียนเพื่อเป็นครูสอนค่อนข้างยาก เพราะการสอบต้องสอบการเข้ากรรมฐานด้วย ดังนั้นเพื่อให้การเกิดเรียนโดยผู้สอนไม่ต้องปฏิบัติตามแต่รู้หัวข้อนำไปถ่ายทอดได้จึงเห็นว่า วิสุทธิมรรค เหมาะสมและไ่ม่ต้องตรวจทานการแก้ไขภาษาเนื่องด้วย เป็นภาษามคธ ในตัวอยู่แล้ว จึงนำมาใช้หลักสูตร เปรียญประโยค 8 และ 9 นั่นเอง
นี่คือ ที่มาที่ไป ของคำว่า มูลกรรมฐาน
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม เมื่อไหร่เราควรทำ กรรมฐาน
ตอบ การทำกรรมฐาน มีสองอย่างนะ
1. การทำกรรมฐาน มุ่งเน้นให้จิตคลายทุกข์ ถ้าแบบนี้เจริญเพียงแค่ สติ หรือ สติปัฏฐาน 4 ก็เพียงพออยู่
2. การทำกรรมฐาน เพื่อให้ได้ มรรค 4 ผล 4 นิพพาน 1 ถ้าแบบนี้ต้องเจริญให้ถึง สัมมาสมาธิ เพราะอำนาจการตัดกิเลส จะอยู่ในสมาธิ
แต่วิธีการแรก มีความเป็นไปได้ที่จะบรรลุแบบ ปัญญาวิมุตติ เพราะอำนาจสมาธิบางครั้งอาจจะเต็มเพียงพอเพราะสติมีถึงได้ ก็อยู่ที่บารมีของผู้ภาวนานั้น ๆ ด้วย
ส่วนวิธีการที่ 2 เป็นเจโตวิมุตติ ที่สามารถขยายไปถึง อภิญญา 6 ได้ ขั้นต่ำ เตวิชโช และ ได้อย่างน้อย 2 ปฏิสัมภิทา ถึง 4 ปฏิสัมภิทา
เมื่อจิตมีความเป็นทุกข์ ควรทำกรรมฐาน ที่เป็นสติ
เมื่อจิตมีความสบาย ควรทำกรรมฐาน ที่เป็นสมาธิ
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ขอ พอจ แสดงธรรมหลังออกพรรษาสักนิดครับ
ตอบ โลกนี้วุ่นวาย ตราบใดที่อยู่ในโลก ความวุ่นวายจักไม่หายไป ที่นี้ไม่วุ่นวาย ตราบใดที่จิตไม่เกี่ยวข้องด้วยความยึดถือว่า นั่นเป็นเรา นั่นเป็นของเรา นั่นเป็นตัวเป็นตนของเรา จิตย่อมพ้นความวุ่นวาย
ความวุ่นวายที่มีอยู่ ก็เหมือนไม่มี เพราะจิตไม่ข้องเกี่ยว
ตราบใดที่จิตยังข้องเกี่ยว ความวุ่นวาย ( ความทุกข์ ) ก็จักมีต่อไป
พระสุคตผู้เป็นแสงสว่างแห่งโลก ได้ตรัสไว่ก่อนปรินิพพาน ว่า
สังขาร(การปรุงแต่ง ความคิด)( มีความเกิดขึ้น)  มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจงทำความไม่ประมาท( ภาวนา )ให้ถึงพร้อมเถิด
โลกนี้มีความตระการดุจราชรถอันคนเขลาหมกอยู่
แต่ผู้รู้หาข้องอยู่ไม่
เดิมโลกไม่มีเรื่อง คนโง่หามาเอง
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม หลังออกพรรษา แล้ว มีกิจอะไรสำคัญบ้างครับ ที่พระยังต้องทำ
ตอบ หลังออกพรรษา เป็นเวลากรานกฐิน 30 วัน ( 1 เดือน ) ดังนั้น พุทธศาสนิกชนที่มีความสะดวกในการ ทอดกฐิน ก็จักไปทอดกฐินกันตามวัดที่สะดวก
ส่วนวัดที่จะไม่สะดวกตอนนี้ ก็คือ วัดที่ประสบกับน้ำท่วม ก็น่าจะโกลาหล คงไม่ทำการทอดกฐินกันทางตรง
และการควบคุมโรค covid-19 ก็ยังมีอยู่ บางวัดก็เลี่ยงการชุมนุม โดยไม่จำเป็น ดังนั้นก็ส่วนใหญ่จะเลือกทำบุญกฐินกันเงียบ ๆ ไม่ประกาศอะไรกันมากนัก
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ความสำเร็จในกรรมฐานต้องการอะไรมากที่สุดครับ ขอ ท่านจงชี้แนะหน่อย
ตอบ กรรมฐานถ้าต้องการความสำเร็จสิ่งจำเป็นมากที่สุด คือ คำว่า อดทน
ความอดทน เป็นสิ่งที่ต้องกระทำ จะเจ็บจะปวด หากจิตไม่เข้าถึงสมาธิต้องอดทนในช่วงแรก ๆ นั้น ความอดทนนั้นมีความสำคัญมาก
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ควรเลือกกรรมฐาน อย่างไรจึงจะทำกรรมฐานได้สำเร็จไว ๆ
ตอบ ควรเลือกกรรมฐานที่เหมาะกับจริตนิสัย สิ่งสำคัญที่สุด ต้องนึกถึงพื้นฐานที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ ในบรรดากรรมฐานทั้งหมด พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า พุทธานุสสติ เหมาะสมกับทุกจริต เมื่อสำเร็จพุทธานุสสติ ก็ควรขึ้นต่ออานาปานสติ
ข้อความในพระไตรปิฎกระบุชัดเจนว่า พุทธานุสสติ ให้ผล 2 อย่างคือ โสดาบัน และ สกทาคามี
ส่วนอานาปานสติ ให้ผล 2 อย่าง คือ อนาคามี และ อรหันต์ ดังนั้นทั้งสองอย่าง เป็นกรรมฐานที่ส่งต่อกัน ด้วยความเป็น มรรค 4 ผล 4 นั่นเอง
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ท่านยึดความเป็นพระด้วยหลักอย่างไร
ตอบ เอาโดยย่อ 2 อย่าง
นะ หิ ปัพพะชิโต ปะรูปะฆาตี, ผู้กำจัดสัตว์อื่นไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิตเลย,
สะมะโณ โหติ ปะรัง วิเหฐะยันโต, ผู้ทำลายสัตว์อื่นให้ลำบากอยู่ ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะเลย,
ง่าย ๆ 2 ข้อเป็นข้อเดียวกัน คือ ไม่รังแกทำร้าย ชีวิตสัตว์ใดให้เดือดร้อน และให้ลำบาก ถ้าพิจารณาแล้วก็อาศัยเมตตา เป็นทึ่ตั้งขอให้สัตว์เหล่านั้นมีความสุข ถ้าเข้าช่วยสัตว์ที่มีทุกข์ได้ก็จะกรุณา ถ้าสัตว์ทำดีก็ชื่นชม ด้วยมุทิตา ถ้าไม่สามารถช่วยสัตว์ที่เดือดร้อนเป็นทุกข์ได้ก็ต้องอุเบกขา เป็นกรรมของสัตว์นั้น ๆ
คำว่าสัตว์ในที่นี้ เบื้องต้นก็คือ มนุษย์ รองลงไปก็คือ ดิรัจฉาณ
ส่วนที่เหลือ ก็ยึดหลักพระวินัย 227 ข้อเป็นข้อปฏิบัติ แต่เจาะจงรักษาไว้ไม่ละเมิด 2 ประเภท คือ ปาราชิก 4 และสังฆาทิเสส 13 นอกนั้นอนุโลมไปตามวาระ ถ้าอันไหนจำเป็นต้องละบ้างเป็นครั้งคราวก็ละ ไปตาม อนาบัติที่อนุญาต
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม พอจ ไม่บรรยายธรรมบ้างหรือครับ รอฟังอยู่
ตอบ ก็บรรยายไปอยู่นะ แต่ติดปัญหาเขาล็อกวีดีโอ ไว้บอกว่า ละเมิดลิขสิทธิ์ จึงทำให้พวกท่านไม่เห็นวีดีโอ บรรยายธรรมเหล่านั้น
ตรวจสอบแล้ว ก็ไม่รู้ว่าละเมิดลิขสิทธิ์ตรงไหน เพราะเป็นเสียงบรรยายธรรมเท่านั้น ก็เลยไม่รู้ว่าจะแก้อย่างไร กับปัญหานี้ ดังนั้นวีดีโอที่บรรยาย ก็มีปัญหาดาวน์โหลดไม่ได้ ต้องถ่ายโอนไป ที่อื่นเท่านั้นที่นี้ปัญหาถ่ายโอนก็มีตรงที่ ใช้หลาย User ไม่ได้ดังนั้นส่วนเฟสนี้เลยไม่ได้ถ่ายโอนไปที่ไหน ปล่อยไว้อย่างนั้น
ก็ยังไม่รู้จะแก้ปัญหานี้อย่างไร ก็เลยช่วงนี้มาก็เลยไม่ได้บรรยาย
เจริญธรรม /  เจริญพร
ตอบ ก็บรรยายไปอยู่นะ แต่ติดปัญหาเขาล็อกวีดีโอ ไว้บอกว่า ละเมิดลิขสิทธิ์ จึงทำให้พวกท่านไม่เห็นวีดีโอ บรรยายธรรมเหล่านั้น
ตรวจสอบแล้ว ก็ไม่รู้ว่าละเมิดลิขสิทธิ์ตรงไหน เพราะเป็นเสียงบรรยายธรรมเท่านั้น ก็เลยไม่รู้ว่าจะแก้อย่างไร กับปัญหานี้ ดังนั้นวีดีโอที่บรรยาย ก็มีปัญหาดาวน์โหลดไม่ได้ ต้องถ่ายโอนไป ที่อื่นเท่านั้นที่นี้ปัญหาถ่ายโอนก็มีตรงที่ ใช้หลาย User ไม่ได้ดังนั้นส่วนเฟสนี้เลยไม่ได้ถ่ายโอนไปที่ไหน ปล่อยไว้อย่างนั้น
ก็ยังไม่รู้จะแก้ปัญหานี้อย่างไร ก็เลยช่วงนี้มาก็เลยไม่ได้บรรยาย
เจริญธรรม /  เจริญพร

ถาม ทำไมวัดร้างครับ ผมเดินทางไปภาคเหนืออิสาณ เจอไม่ต่ำกว่า 30 วัดเลยครับ
ตอบ เป็นเพราะยุตนี้คนมีความรู้มากขึ้น และฝันอยากจะมีพระที่ทรงธรรมปฏิบัติ ดังนั้นจึงมองข้าม พระสามเณร ทั่วไปที่ช่วยเหลือสืบธรรมเห็นว่าไม่สำคัญกับ พระสามเณรที่ไม่ได้ปฏิบัติ สังคมใหม่จึงไม่ส่งเสริม พระสามเณร ที่ไม่ได้ปฏิบัติ หมายถึง บวชหนีความยากจนมาเรียนหนังสือ นะเป็นส่วนใหญ่ ดังนั้นเมือ่สังคมไม่ส่งเสริมให้มี พระสามเณรแบบนี้ ก็จึงขาดศาสนทายาที่ ช่วยดูและอาราม วัดไม่ใช่สถานที่เล็ก ๆ ตามกฏหมายต้องมีเนื้อที่ 3 - 5 ไร่ ดังนั้นจะให้ภาวนาไปดูแล พระภาวนาก็เอาแต่ภาวนา ไม่ค่อยเห็นความสำคัญเรื่องเสนาสนะ ส่วนเรื่องการสร้างเสนาสนะ ส่วนใหญ่ก็จะเป็นแต่พระที่ไม่ได้ภาวนา พระสามเณรที่มาเรียนมาศึกษาความรู้ พวกนี้ส่วนใหญ่จะช่วยดูแลวัดไปตามระเบียบของวัด วัดจะสะอาดา ก็อาศัยพระเหล่านี้
ส่วน ธัมมะวังโส ตัวเองเลือกการภาวนา จึงไม่ใคร่สนใจเรื่องการสร้าง หรือ บำรุงเสนาสนะนัก เพราะอยู่ง่าย ๆ เรียบง่าย ดังนั้นเสนาสนะไม่งอกเงย บางครั้งก็ไม่ซ่อมแซมถ้าไม่จำเป็น อยู่ได้ก็อยู่ต่อไป ถ้าไม่ไหวจึงจะซ่อมแซม
ปัจจุบันชาวพุทธรณรงค์ ไม่ให้พระสามเณรรับปัจัย ด้วยเหตุผลอยากให้ พระสามเณรใช้ชีวิตสันโดษและละกิเลส แน่นอน พระสามเณรที่ต้องเรียนหนังสือ ก็ต้องใช้ปัจจัย วัดยังต้องจ่ายค่าไฟฟ้า ค่าน้ำ ถ้าไม่มีคนทำบุญ เลิกใส่บาตรให้ พระสามเณรเหล่านี้ก็ย่อมอยู่ไม่ได้ย่อมไปอยู่ที่อื่น หรือ ลาสิกขากันไป
นั่นจึงเป็นสาเหตุให้วัดร้าง
จำนวนสถิติ จำนวนพระสามเณรในปัจจุบัน มีจำนวนน้อยลง เมือ พ.ศ. 2535 มี 5 แสน 2545 เหลือ 1 แสน 2555 เหลือ 8 หมื่นถึง 1 แสน 2565 ต่ำกว่า 8 หมื่น จำนวนพระสามเณรที่หายไป นั่นจึงเป็นเหตุให้วัดร้าง
ก็อยู่ที่ทุกท่านจะเห็นความสำคัญอย่างไรตามนั้น
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม เสียงธรรมขาดหายไป ครับ เป็นบ่อยมากครับเวลาฟังในหน้าเว็บแล้วเสียงหาย
ตอบ เกิดจากไฟฟ้าขัดข้อง ( ไฟฟ้าดับ ) ระบบ สนง สำรองไฟได้แค่ 30 นาทีตามกำลัง UPS ซึ่งช่วงนี้ไฟฟ้าดับบ่อยมาก เมื่อคืน ก็ดับไป 1 ชม ช่วงค่ำ 18.00 - 19.30
ตอนนี้ไฟฟ้าก็ดับอยู่เริ่มดับมาตั้งแต่ 10.15 แล้ว ตอนนี้ทำงานอยู่ด้วย UPS ก็จะทรงสถานะได้ประมาณ 30 นาทีเท่านั้น
ก็ต้องขออภัยในความสุดวิสัยส่วนนี้ ต่อไปก็คงจะหาแนงทางระบบ Solar cell มาใช้งานเพราะสู้ราคาค่าไฟฟ้าไม่ไหวเลย ปีหน้าเห็นว่าจะขึ้่นเป็น 13.21 สต. (ต้องบอกว่าตายแน่ ถ้ารัฐบาลอนุมัติไฟเขียว ) ตอนนี้แค่ 5.40 สต ก็จ่ายไฟฟ้าครึ่งหมื่นแล้ว ถ้า 13.21 จ่ายกันเป็นหมื่นอย่างนี้ไม่ไหวแน่ นี่มันปล้นกันชัด ๆ นะ
เจริญธรรม / เจริญพร

คนที่ท้อถอย แล้วมาเล่าเรื่องชีวิตให้ พอจ ฟัง เพื่อจะได้รับคำปลอบใจ นั้น พอจ ว่า บางทีคำพูด พอจ มันไม่ได้ช่วยในเรื่องการพยุงชีวิตในสังคมนัก เพราะ พอจ ก็ไม่มีอาชีพ ไม่รู้จะหาเงินจากไหนเหมือนกัน
แต่อย่างไร ใช้ youtube เปิดดูรายการ ชีวิตจริงยิ่งกว่าละคร น่าจะให้คำตอบได้ดีกว่าที่ พอจ จะสอนเรื่องกรรมฐานมากนัก ก็ขอให้เข้าใจ ใน พอจ ส่วนนีด้วยว่า ให้คำปรึกษาเรื่องชีวิต ค่อนข้างจะไม่เก่ง แต่ถ้าเรื่องกรรมฐาน ก็ปรึกษากันได้
เจริญธรรม / เจริญพร

ชีวิตคนเรา มันแตกต่างกันด้วยบุญ คนเราเกิดมาจึงไม่เท่ากัน ก็เพราะบุญที่ได้กระทำไว้
แต่อย่างไรเมือ่เกิดมาแล้วควรจะต้องดีใจว่าได้เกิดมาเป็นมนุษย์ พระพุทธเจ้าตรัสว่า คนเกิดในนรกมีจำนวนเท่ากับขนโคบนตัวโค แต่คนได้เกิดมาเป็นมนุษย์มีเพียงจำนวนเขาโคเท่านั้นดังนั้น ถ้าเทียบปริมาณการได้เกิดมาเป็นมนุษย์ 2 ต่อ 1 ล้าน ( ตีขนน้อยไปหน่อยแต่เอาเท่านี้พอ)  เท่านั้นเอง ดังนั้นการได้เกิดเป็นมนุษย์ จึงถือว่าได้เกิดยาก ดังนั้นเมื่อเกิดมาแล้วจะมีฐานะ รวย หรือ จน สมบูรณ์ หรือ ไม่สมบรูณ์ ก็ควรจะต้องใช้โอกาส สร้างกุศลให้มาก
ดังนั้นอย่าได้ท้อแท้ เรื่องรวย หรือ จนเลย แต่ควรจะพยายามใช้ชีวิตที่มีให้มีความสุข ถึงแม้ว่ามันจะต้องลำบากด้วยการทำมาหากินอยู่บ้างแต่ ก็พยายามรักษาเอาไว้ซึ่งความดี อย่าให้ตกต่ำกว่าเดิม
เจริญธรรม / เจริญพร

ความตั้งใจ กับความเป็นจริง อาจจะไม่เหมือนกันเลย ถ้าถามว่ามีความฝันอยากเป็นอะไร แต่จะมีสักกี่คนที่จะไปตามความฝันที่อยากเป็นได้ เพราะทุกอย่างมีเหตุปัจจัย สนับสนุนต่างกันไป
เหมือนคำถามที่ครูถามนักเรียน โตขึ้นอยากเป็นอะไร
ส่วนใหญ่ที่ฟัง 60 เปอร์เซ็นต์ที่ตอบครูคือ เป็น หมอ สำหรับ ผญ  ส่วน ผช 60 เปอร์เซ็นต์ เป็นตำรวจ 5 เปอร์เซ็นต์ เป็นทหาร และทั้งหญิงชาย 15 เปอร์เซ็นต์ตอบอยากเป็นครู แต่ไม่มีใครตอบว่า อยากเป็นเหมือนพ่อเหมือนแม่  พอดีที่โรงเรียนที่เรียนอยู่มีแต่ลูกพ่อค้าแม่ค้า ลูกทหารเป็นส่วนใหญ่ ตอนนั้น พอจ ก็ยังตอบไม่ได้เลยว่าจะเป็นอะไรมึน จนครูล้อว่า ด.ช.สนธยา ไม่รู้ว่าจะเป็นอะไร คงเป็นคนส่งหนังสือพิมพ์เหมือนพ่อ ( พ่อทำงานส่งหนังสือพิมพ์ ) แม่ก็เป็นแค่แม่บ้าน พอจบ ม.3 แม่ จบ ป.4 ทั้งครอบครัวยากจน เพราะว่าพ่อแม่ไม่ได้มีความคิดให้ลูกได้ศึกษาสูง พ่อบอกว่าจบ ป6 ก็ไปทำอะไรก็ทำ ส่วนแม่ไม่ได้คิดถึงลูกเลย
ทุกวันนี้ พอจ เห็นน้องสาวจบ ป.โท พยาบาลศาสตร์ ก็ดีใจที่มาได้ไกลกว่าใครในเรื่องความรู้ทางการศึกษา
ส่วนตัว พอจ จบ ป5 ถูกครูมาตามที่่วัดให้ไปสอบจบ ป6 หลังจากนั้นก็ถูกทอดทิ้งจากพ่อแม่ ให้อยู่แต่วัดดังนั้นจบ ป6 ก็บวชสามเณร วิ่งเล่นอยู่ในวัดไม่ได้เรียนหนังสืออะไรเลย 3 ปี อายุ 11  - 14 ปี เป็นวัยที่ไม่ได้เรียนอะไรเลย แม้แต่นักธรรมก็ไม่ได้เรียน กว่าจะมาสำนึกเรื่องเรียนนักธรรมก็ตอน อายุ 15 ไปสอบนักธรรมตรี สอบตกรู้สึกชอบช้ำระกำใจ จึงบอกลาวัดเดิมคือวัดดาวเสด็จเข้าไปอยู่วัดปากเพรียว ก็สอบนักธรรมได้ถึงชั้นโท
ตอนนี้เริ่มวัยรุ่นแล้วอายุ 16 ปีจึงลาสิกขาออกไปช่วยงานพ่อแม่ เหมือนเดิมพ่อแม่ก็ไม่ได้หางานอะไรให้ ไปหาสมัครงานทำก็ตามเพื่อนไป ไปสมัครงานได้เป็นบ่อยโรงแรม 99 หน้า บขส ดูแลรับแขกชั้นที่ 4 ทำอยู่ 2 ปี อายุ 18 ก็เริ่มมีความรัก รักแล้วไม่สมหวังถูกกีดกันจากพ่อแม่ฝ่าย ผญ เอง เพราะว่ายากจนคงไม่เหมาะสมกับ เศรษฐี แต่ ผญ ก็รักกันขอบกันอยู่แล้ว อันนี้ติดพ่อแม่ฝ่ายหญิงไม่เห็นด้วยสุดท้ายเหมือนคนอกหักต้องจากไม่รู้จะไปไหน คนพาไปฟังธรรมที่สวนอิทัปปัจจยตา ไม่เคยได้ฟังธรรมพระมาก่อนพอฟังแล้วรู้สึกสบายใจ เลยศรัทธาขอบวชเป็นสามเณรศึกษาหลักธรรม
ที่สวนอิทัปปัจจยาเป็นสาขาของสวนโมกรู้จักสวนโมกครั้งแรก ตอนไปอยู่ก็ไม่รู้จักพอบวชแล้วจึงรู้จักครูอาจารย์เห็นว่าอายุน้อยจึงให้ติดตามอาจารย์ฝ่ายเผยแผ่ไปเรียนเอาความรู้ทางด้านการเผยแผ่ที่ลำปาง ก็ต้องระเห็นระเหินตามครูอาจารย์ไปอยู่ลำปาง ไปอยู่ที่นั่นท่านก็สอนการเผยแผ่แต่ส่วนตัวไม่ชอบๆ การปฏิบัตินานเข้า ครูอาจารย์ที่นำไปเห็นว่าเอาแต่ปฏิบัต เผยแผ่ไม่เอาท่านก็เลยทิ้งไว้ไม่สนใจต่อไป กลายเป็นอยู่แบบถูกตัดหางปล่อยวัดไม่รู้จะทำอะไร อยู่ที่นั่นก็เลยศึกษาวิชาทางโลกไป ศึกษาอิเลคทรอนิกส์ ศึกษาหลักสูตรสอบเทียบ และ ก็ไปถึงการศึกษา พ.ม. ในยุคนั้น สอบเทียบ ม 3 และ ม ปลาย ศึกษาต่อไปจนถึงหลักสูตร เทคโนโลยีสารสนเทศ สาขาวิทยการคอมพิวเตอร์ ไป ๆ มา ๆ ก็มาเรียนเหมือนกันแต่ไปสายลัด สอบลัดเอา สุดท้ายทุกวันนี้ก็ไม่รู้ว่าจะเรียนไปทำไม แต่นิสัยมันติดตัวเรื่องการค้นคว้าด้วยตนเองมีค่อนข้างมากและก็พยายามอย่างมาก ด้วยการศึกษาด้วยตนเอง
แต่สิ่งที่พยายามอยู่คือเรื่องของภาษาอังกฤษ พยายามฝึกอ่านพูดเขียนด้วยตนเอง หาตำรามาเรียนเองแต่จนกระทั่งวันนี้ก็ยังพูดเขียนไม่ได้อย่างที่ตั้งใจเลย มันก็อ่านได้เป็นบางคำ พูดได้บางประโยชน์ ฟังได้บ้างไม่ได้บ้างสรุปก็คือยังไม่ได้ดั่งใจที่คิดไว้
เล่ามาเล็กน้อยแต่เพื่อต้องการให้หลายท่านทราบว่า สิ่งที่ตั้งใจ ความฝันที่ตั้งไว้ ไม่ใช่ใครต่อใครจะทำได้ดั่งตั้งใจหรือฝันไว้ ดังนั้นจะตั้งใจอะไรฝันอะไร ใครทำได้ก็ดีใจด้วย ใครทำไม่ได้ ก็อย่าได้น้อยใจแต่ให้ภูมิใจที่ได้เกิดมาเป็นคน เป็นมนุษย์ จะยากจน ร่ำรวย ก็อย่าได้ประมาทในการสร้างกุศล ถ้าไม่กุศลผลทานเอาไว้ชาติต่อไปก็จะลำบาก ถ้าสร้างกุศลผลทานเอาไว้ชาติต่อไป ก็ต้องสบายตามผลกรรมที่สร้าง
เป็นมนุษย์เป็นคนมันก็ยังมีโอกาส เป็นเปตร เป็นสัตว์ดิรัจฉาณ เป็นสัตว์นรก มันหมดโอกาศสร้างกุศล
อย่าย่อท้อชีวิตมันลำบากก็ต้องอดทน ต้องสู้สร้างความดีกุศลต่อไป
พูดไม่ค่อยเก่งเรืองให้กำลังใจสู้ชีวิต พูดเก่งแค่เรื่องกรรมฐาน คงพูดได้แค่นี้เรื่องชีวิตต้องสู้ เท่านี้จริง ๆ เอาใจช่วยขอให้ทุกท่านพ้นความลำบาก
เจริญธรรม / เจริญพร

http://madchima.org/kjn

ศึกษาได้ที่นี่ เป็น มูลกรรมฐานโดยเฉพาะ

เนื่องด้วยขณะนี้ได้รับ คำร้องเรียน เกี่ยวกับโฆษณาที่เป็นเท็จ หลอกลวง และโฆษณาที่ดึง หรือไปสู่ คาสิโน่ การพนัน และ การละเมิดทางเพศ ตลอดถึงอสังหาริมทรัพย์ที่เป็นหลอกลวง ปลอม จนเป็นคดีอยู่ หลายรายการ พิจารณาแล้วเว็บ เป็นเว็บ เผยแผ่ ธรรมะ ดังนั้นจะทำการลบโฆษณา โดยการลบ User เพราะไม่สามารถไปตามทีละรายการได้ ดังนั้นลบ User ในครั้งเดียวทุกกระทู้ที่เกี่ยวกับ User นั้นจะทำชำระข้อความได้ไวกว่า

จึงประกาศให้ทุกท่าน รับทราบและยุติการโพสต์ โฆษณาต่าง ๆ ลงตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป

เจริญธรรม / เจริญพร

http://madchima.org/kjn

ตามลิงก์ด้านบนนี้

บันทึกการเข้ากรรมฐาน พรรษา พ.ศ.2565
=========================
14 ก.ค. 2565 เจริญเนสัชชิกธุดงค์
เข้ากรรมฐาน 22.00
15 ก.ค. 2565 อยู่ในเนสัชชิกธุดงค์
ออกกรรมฐาน 19.00
( ไม่ครบ 24 ชม )
เข้ากรรมฐาน 23.00
16 ก.ค. 2565 
ออกกรรมฐาน  06.00
วันนี้ พักผ่อนนอน ออกจากเนสัชชิกธุดงค์
มีอาการป่วยแย่ถึงวิกฤต ตั้งแต่ 21.00 
17 ก.ค. 2565
อาการป่วยทุเลา 07.00
เข้าเนสัชชิกธุดงค์
เข้ากรรมฐาน 22.00
18 ก.ค. 2565
ออกกรรมฐาน 06.30
( รวม 8 ชม 30 นาที )
ออกจากเนสัชชิกธุดงค์ 09.00
19 ก.ค. 2565
ไม่ได้เข้ากรรมฐาน แต่ดูอาการป่วยไม่ได้หลับ
20 ก.ค. 2565
เข้ากรรมฐานเล็กน้อย ยังไม่ได้หลับ
====สิ้นสัปดาห์ที่ 1 ===
21 ก.ค. 2565
เข้ากรรมฐานเล็กน้อย ยังไม่ได้หลับ
22 ก.ค. 2565
----------------------------------------------------------
19.00 จะเข้ากรรมฐาน 3 คืน 3 วัน
เนื่องจากจิตไม่หลับ ก็ต้องเข้าแล้ว
23 - 24 - 25 ( ตั้งใจไว้อย่างนั้น เริ่มเบา ๆ )
-----------------------------------------------------------
อุทิศกุศลภาวนา ให้กับผู้สนับสนุนทุกท่าน
เจริญธรรม / เจริญพร

การเดินจงกรม ข้อความ ของ สุนันทะ ภิกขุ แบ่งการเดินจงกรม ออกเป็น 2 หมวด ( ข้อความจารผูกที่ 5 )
1.หมวดเดินจงกรม เล็ก
2.หมวดเดินจงกรม ใหญ่
ทั้งสองหมวด มีข้อความเหมือนกัน ตรงที่การอธิษฐาน การเดินจงกรม แบ่งออกเป็น 3 ช่วง คือ
1. ก่อนการเดินจงกรม มีการอธิษฐาน กำหนดขอบเขต ขนาดเล็ก 15 วา ขนาดใหญ่ ไม่มีกำหนด
2.ทำการอธิษฐาน ดิน หัว กลาง ท้าย ว่า อิมัง ปฐวียัง อธิษฐามิ จากนั้นก็อธิษฐาน เขต จงกรมว่า อิมัง จังกมัง อธิษฐามิ
และเริ่มเดิน ด้วยการสวด บทคาถา เริ่มตั้งแต่ง อเนกชัง เป็นต้นไป
3.ในการเดินจงกรม นั้น ให้ระลึกถึง ศีล และ บริสุทธิ์ ของศีล และเดินกลับไป กลับมา ให้ศีลนั้นมุ่งตรงพระนิพพาน
( เป็นวิธีการเดิน ด้วย สีลานุสสติ )

ถาม เรียนถาม พอจ. ถ้าหาก ผมจะเริ่มภาวนา กรรมฐานใหม่ คือไม่ต้องว่า เคยได้เคยผ่านอะไร มา หมายถึง ถ้าผมจะเริ่มจากศูนย์ ควรภาวนาแบบไหน ดีครับ
ตอบ อันนี้ตอบยาก ปัญหา คือจะลืมวิชาเก่าหรือไม่ 99% ส่วนใหญ่คนที่บอกฉันอย่างนี้ พอสอนของใหม่ให้แล้วก็มักทำผสมรวมกับของเก่า ซึ่งบางคนก็อาจจะดี ( แต่ไม่ค่อยเจอ ) ส่วนใหญ่จะขัดแย้งกับสายวิชาเอง
หลายคนพยายาม ฝึกกรรมฐาน เพื่อเป้าหมายสูงสุดไปเลย พอไม่ถึงเป้าหมายสูงสุด ก็จะบอกว่า ทำไม่ได้ ก็จะแนวนี้ประมาณนี้ ดังนั้น ในสายมูลกรรมฐาน นั้น จะสอนให้กำหนดเป้าหมายไปที่ละส่วน แต่ เป้าหมายใหญ่ ต้องกำหนดก่อน คือ พระนิพพาน ต้องกำหนดก่อน ด้วยการเรียนอริยสัจจะ 4 ให้เข้าใจ จึงจะทำให้การเรียนกรรมฐานไม่เสียเป้าหมายใหญ่
ส่วนการฝึกทุกวัน ก็จะเริ่มอธิษฐาน ไปตามลำดับ เริ่มแตั้งแต่
ศรัทธา ปีติ ปราโมย์ สุข สมาธิ ยถาภตญาทัศศนะ นิพพิทา วิราคะ วิมุตติ นิพพาน
ดังนั้นครูอาจารย์ก็จะสอนกรรมฐานไปตามหมวดอย่างนี้

ถาม เรียนถาม พอจ ครับ นิมิต ในกรรมฐาน มีกี่แบบครับ เราควรได้แบบไหนในตอนเริ่มทำกรรมฐาน
ตอบ นิมิตใน กรรมฐาน เมื่อได้ จะมี 3 แบบ
1. สมาธินิมิต คือ รูปร่างที่ปรากฏเป็น ภาพในใจ เกิดขึ้นมาตามสัญญา ( ความจำ และ อุปาทาน ) แต่ละบุคคล เมื่อเกิดย่อมเกิดจากใจที่คิดไว้ก่อน เช่นการเห็น เทวดา เห็นภูตผิปีศาจ เมื่อเกิดภาพเหล่านี้ ขึ้น ตามหลักวิชากรรมฐาน สอนให้ดูรู้เฉย ๆ และดูต่อไป แต่อย่าเข้าไปยึดถือ ว่าเป็นจริง เป็นจัง ในภาพที่เห็น เพราะปรากฏการณ์ในสมาธินั้น บางครั้งก็ดึงภาพ อดีตกาล ตามใจที่นึกไว้ ส่วนลึกออกมา ดังนั้นในกองกรรมฐาน จึงต้องดูให้แน่ใจ ว่าภาพที่ปรากฏนั้นเป็น ภาพนิมิตแห่งสมาธิจริง จึงต้องมีการสอบ สมาธินิมิต นี้เป็นเวลาขั้นต่ำ 30 วัน ถ้าภายใน 30 วันภาพนิมิตนี้ไม่เปลี่ยนแปลง ก็ให้ถือว่า เป็น อุคคหนิมิต จากนั้น จึงให้เริ่มฝึกกำหนดอุคคหนิมิตให้เป็น ปฏิภาคนิมิต ( ควบคุม ) ให้เกิดขึ้นดับไป ดั่งใจปรารถนา
2. ธาตุนิมิต มีสองประการ คือ ลักษณะ ที่เกิดขึ้นทางกาย เรียกว่า ปีติ และ ที่เกิดขึ้นทางจิต เรียกว่า รัศมี ธาตุนิมิต ไม่ปรากฏรูปร่าง ใด ๆ ทั้งเป็นเพียงแต่ ดวงแก้ว แสงสว่าง ตามคุณชาติ ของธาตุนิมิตนั้น ในทางกรรมฐาน จัด ดวงธาตุออกไปกำเนิด เมื่อผู้ฝึกได้ ธาตุนิมิต จนถึง ฌาน ที่ 4 ก็จะได้เรียน วิชา ดวงแก้วโลกุดร หรือ เรียกว่า การใช้ ธาตุทั้ง 6
3. ปฏิกูลนิมิต เป็นนิมิตที่เกิดขึ้นทางสภาวะจิตประการเดียว เมื่อเกิดจะมีความรู้สึก ขยะแขยง เหมือนคนที่เกลียดสิ่งสกปรก เชื้อโรค ประมาณนั้น ปฏิกูลนิมิต เมื่อเกิดแล้ว จิตจะมุ่งตรงทางวิปัสสนา มากที่สุด ทำลาย ราคะ โลภะ โทสะ โมหะ โดยตรง จิตมุ่งตรงละจากรูป มุ่งสู่ อรูป จัดเป็นเวทนานุปัสสนา ตรง หรือ อรูปกรรมฐาน ผู้ที่ฝึกได้ปฏิกูลนิมิต หากเข้าสมาบัติ ปฐมฌาน เป็นต้นไป จะเป็น อนิมิตร คือไม่มีรูปนิมิตร ใด ๆ ทั้งสิ้นมีแต่ความรู้สึก ที่รับทราบอยู่ตลอดเวลา
ในทางกรรมฐาน นั้น เมื่อฝึกภาวนา ก็จะมีแค่ 3 นิมิตร นี้ที่ต้องสอบ กรรมฐานให้แน่ใจ ว่า ก่อนกระทำวิปัสสนา ต่อ
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม พอจ ชีวิต ของ ผม /หนู/ ดิฉัน/ โยม พบแต่ความลำบาก ถูกนินทาบ้าง ถูกให้ร้ายบ้าง หาเงินหาทองก็ลำบาก ทำไมชีวิตจึงลำบาก มากมายจริง เหมือนผลบุญ ผลทานไม่มาส่งผล เลย ครับ/ คะ ควรทำอย่างไร ดี จะให้ชีวิตดีขึ้น
ตอบ เป็นเรื่องปัญหา ชีวิต ไม่เกี่ยวกับ กรรมฐาน พอจ ไมมีปัญญาไปแก้ เรื่องกรรม ที่ท่านกันไว้ในอดีต และ ปัจจุบัน นี้ได้ กรรมที่เกิดเป็นผล ย่อม มีสองกรรม คือ กรรมที่เป็นอดีต ที่กระทำไปแล้ว กับ กรรมที่เป็นปัจจุบัน
บุคคลย่อมไม่สามารถ ล่วงรู้ กรรม อันเป็นอดีต หากไม่มี ปุพเพนิวาสานุสติญาณ ( ระลึกชาติ ) ดังนั้นจึงไม่สามารถล่วงรู้ตัวกรรมในอดีตได้ แต่ก็พออนุมาน กรรมในอดีตได้
พระพุทธเจ้า ตรัสว่า กรรมเป็นเผ่าพันธ์ กรรมเป็นกำเนิด
ดังนั้นถ้าดูเผ่าพันธ์ การได้เป็น มนุษย์ นี่ก็ถือว่ามีบุญมาก เพราะว่า การเกิดเป็นมนุษย์ ของสัตว์นั้นเป็นไปได้ยาก ดังนั้นการได้เป็นมนุษย์ ซึ่งเป็นที่สร้างกรรม ดี หรือ ชั่ว ก็อยู่ที่โลกมนุษย์ เป็นหลัก กรรมทั้งหมดที่ทำบนโลกมนุษย์ จึงมีผลไปสู่ภพภูมิ ๆ อื่น ได้ กรรมที่ทำให้ ภพเทวดา และ ภพสัตว์นรกย่อมไม่มีผลต่อ ภพภูมิ เพราะสองภพนี้เป็น วิบากภพ ( คือที่เสวยผลบุญ ผลบาป ) เท่านั้น
ดังนั้นการได้เกิดเป็น มนุษย์ ก็ถือว่ามีบุญ แล้วส่วนหนึ่ง
การได้เกิดมาเป็นมนุษย์ ที่สำคัญ ต้องไม่พิกลพิการ ต้องไม่มีส่วนเสีย เรียกว่าการได้ชีวิต มีอัตภาพ สมบูรณ์ มีร่างกายสมบูรณ์ มีจิต วิญญาณ ที่พร้อมกับปัญญา ตัวรู้มาด้วย อันนี้เรียกได้ว่า มีบุญอย่างมาก
ที่เหลือก็เป็น มรดกของกรรม เกิดมาต้อยต่ำ ยากจน ร่ำรวย มีฐานะไม่มีฐานะ ก็มาจาก มรดกกรรมที่ได้กระทำไว้
ดังนั้น บุคคลที่มีชีวิตในปัจจุบัน ที่ไม่ได้สร้างกุศล ย่อมรับแต่วิบากของอดีตเป็นหลัก ทั้งดี และ ชั่ว
แต่ทางรอดก็จะมีอยู่ ก็คือ การสร้างกรรมดี การสร้างกุศล อันนี้เป็นทางรอด และทางรอดที่ดี ที่เป็นตัวคูณกุศลมากที่สุดก็อยู่ที่การบำรุงอุปถัมภ์ อุปัฏฐาน สมณะที่เป็น สงฆ์ ทั้งที่เป็นอริยะ และ มิใช่อริยะ
การลดทอนอำนาจกรรมจากอดีตให้น้อยลง ก็มีแต่การสร้างกรรมที่ดีให้มากขึ้น ดังนั้นเรื่องผลของกรรม จัดเป็น อจิณไตรย ( คือ คิดไม่ได้ ไม่มีสูตร ) สำหรับมนุษย์
เกิดเป็นคน ต้องรักษาความดี สร้างความดี สร้างกุศล ชีวิตจะมีคุณค่า ในชาติต่อไป สร้างความดี สร้างกุศลไว้มาก ชาติต่อไปย่อมดีเอง ที่มันไม่ดี เพราะไม่สร้างกุศล ความดีนั่นเอง
เจริญธรรม / เจริญพร

นั่งดู มหาชนก บทประพันธ์ของในหลวง เทียบกับ พระสูตรชาดก วิเคราะห์
======================================
ตอนที่ 1 น้อง และ พี่ ต่างอุดมการณ์ความคิด แต่ ก็ทำเพื่อบ้านเมือง คนหนึ่งแข็ง คนหนึ่งอ่อน
ตอนที่ 2 ความแตกแยกของสองพี่น้อง มาจากคนยุแยง ตะแคงรั่ว คือ อำมาตย์ เพ็ดทูลให้ พี่น้องบาดหมางกัน
ตอนที่ 3 น้อง ฆ่า พี่ เพราะความเข้าใจผิด พี่ หยุดสงคราม เพราะเข้าใจถูก แต่อย่างไร ความเข้าใจผิด ก็ยังมีสืบเนื่องต่อไป
( เรื่องนี้ มีข้อพิจารณาอะไร บางอย่างที่แอบแฝงไว้ )
ตอนที่ 4 หลาน (มหาชนก ) และ เทวี พลัดพรากจากไกล หนีตายเอาตัวรอดไปอยู่แดนไกล ตรงนี้มีเรื่องสักกะเทวราช ช่วยย่นระยะทางให้กับ เทวี
ตอนที่ 5 ไม่เป็นพี่น้องร่วมอุทร แต่เป็นพี่น้องเพราะความนับถือ พรามห์ รับ เทวี เป็นน้องสาว และเลี้ยงดู มหาชนก
ตอนที่ 6 รู้ความจริง สุมความแค้น ต้องการแย่งชิงของบิดาคืน  16 ปีผ่านไป มหาชนก ออกเดินทางเพื่อหาทุนชิงเมืองคืน และ ต้องผจญเคราะห์กรรม กลางทะเล ว่ายน้ำ 7 วัน จนนางเมขลามาช่วย
ตอนที่ 7 ปัญญาความรู้ทำให้สิ้นสุดปัญหา สุดท้ายก็ได้กลับมาครองเมือง มิถิลา เช่นเดิม
ตอนที่ 8 ประชาชนไร้ความคิด ทำลายต้นมะม่วง ที่มีผล เพื่อ กินผลมะม่วง
ตอนที่ 9 ฟื้นฟูต้นมะม่วงที่ตาย เพราะประชาชน ไม่เข้าใจในการกินผลมะม่วงแบบผิด
ตอนที่ 10 สร้างโพธิมหาวิชชาลัย เผยแผ่คุณธรรมความรู้ป้องกัน ความไร้ธรรม
จบ การดู มหาชนก บทประพันธ์ ของ ร 9 นับว่าเป็นการนั่งดูครั้งที่ 2 แต่ดูรอบนี้มีการพิจารณาแง่มุมต่าง ๆ ของนายหลวงทีต้องการสื่อในบทประพันธ์ ซึ่ง พิจารณาเห็นแง่มุม บางอย่าง และหลายอย่างที่นายหลวง ร 9 ต้องการให้เข้าใจอะไรบางอย่าง ในบทประพันธ์ส่วนนี้
บทประพันธ์ส่วนนี้ ไม่คล้ายคลึงกับ ชาดกนักแต่ก็มีส่วนที่ตรงกับชาดกหลายส่วนแต่อย่างไร เพราะเป็นบทประพันธ์ เอาชาดกไปประพันธ์ให้เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ ใส่องค์ความรู้แง่คิดหลายมุม ที่นายหลวงต้องการใส่ไว้ โดยเฉพาะตอนที่ 1 - 3 นั้นในชาดกไม่ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนขนาดนั้น
อยางไรก็ถือว่า เป็น มหาชาติ ชาดกของพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน ใน ชาติใหญ่ เกี่ยวกับเรื่อง วิริยะบารมี
มีเรื่องน่าสนใจในภาคธรรมส่วนบุคคลให้แง่มุม ในการบำเพ็ญความดีต้องมีความอดทนอุตสาหะ ใครจะเห็นหรือไม่เห็น  ไม่สำคัญ สำคัญที่ต้องทำตามอุดมการณ์ความคิดให้ปรากฏต่อไป
เจริญธรรม / เจริญพร

ธาตุ คือ สิ่งใดทรงไว้ ซึ่งความเป็น ด้วยตนเอง มีรูปแบบ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ด้วยกฏแห่งพระไตรลักษณ์
ธา ธาตุ ในความทรงไว้ โดยธรรมชาติ
ธาตุ แบ่งออกเป็น 2 ทวารา ( 2 ประตู ทาง )
ธาตุ ที่สัมผัสได้ ด้วย ปัญจะทวารา มี เห็น ฟัง กลิ่น รส สัมผัส ชื่อว่าธาตุ ภายนอก
ธาตุที่สัมผัสได้ ด้วย มโนทวารา มี อากาศ มีใจ มีธรรมสภาวะ ชื่อว่า ธาตุภายใน
ทำไมต้องเข้าใจ เรื่อง รูปนาม
เพราะการเข้าใจเรื่อง รูปนาม จะทำให้เข้าไปจัดการ อวิชชา ได้ถูกต้อง แก้ถูต้อง คลายทุกข์ได้ถูกต้อง
สมมุติ เราถูกเขาด่า ( จะถูกหรือผิดก็ตาม ) แต่ถ้าไม่เข้าใจปัญหาว่ามันเกิดตรงไหน เราก็จะแก้ผิดทาอง
ส่วนใหญ่ คนจะแก้ ที่ รูปภายนอก คือ ดับ หลีก ลี้ หนี จาก
ถ้าคนมีหลักธรรมเบื้องต้น ก็จะแก้ ที่รูปภายใน คือ การปล่อยวาง อดทน ข่มกลั้น รู้ตามความเป็นจริง
ดังนั้นการเข้าใจ รูป นาม เป็นเพียงเบื้องต้น เท่านั้น ไม่ใช่หลักธรรมขั้นสูงอะไรเลย ที่ต้องรูเห็นตามความเป็นจริง มีมากกว่านั้น ดังนั้นการเข้าไปประจักษ์ความจริง ของ รูป นาม จึงไม่ยังไม่สิ้นสุด ของกิเลส เพราะเป็นการแยก ความชัดเจน ของธาตุ เท่านั้น
ตัวธาตุ จริง ยังมีความซับซ้อน อีก หลายประการ
มีสังขาร เป็นเครื่องปรุงแต่ง มีเวทนา เป็นเครื่องผูกพัน
มีตัณหา เป็นตัวดำเนินกิจ มีอุปาทาน เป็นตัวยึดถือว่าเป็นเรา
ดังนั้นการประจักษ์ ความจริง เป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น ไม่ใช่การสิ้นกิเลส เพียงเข้าใจ เหตุ และ ผล เบื้องต้น
เขาด่า เรา ๆ ก็โกรธ เออ มันน่าแปลกใจ ไหม ?
ไม่น่าแปลกใจ เลย เพราะมันเป็นตัวเรา
เขาด่า ลูกเรา พ่อเรา แม่เรา คนรักของเรา ทำไมจึงไปโกรธอีก ทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่เรา
ก็เพราะว่า ตัวเรา มันขยาย ความเป็นเรา ไปสู่ อัตตาอื่น ๆ นั่นไง อัตตา เหลานี้เรียกว่า บ่วง
ดังนั้นการเข้าใจ เหตุผล แห่งรูปนาม ก็จะทำให้มีความสุขในเบื้องต้น ไม่ใช่ท่ามกลาง และที่สุด
แต่คนส่วนใหญ่ ล้วนพอใจ ในสุขเบื้องต้น จึงไม่ดำเนินไปสู่ มรรค ที่พระพุทธเจ้า ชี้ไว้ เพราะ ว่า หนทางแห่งมรรค มันต้อง สละ ตัณหา
เพราะถ้าเข้าสู่การสละ ตัณหา มันไม่ใช่เพศของฆราวาสที่จะอยู่ได้แล้ว มันเป็นเพศของ นักบวช ( เนกขัมมะ ) ตรง ๆ ดังนั้นคุณธรรมการเห็นธาตุ จึงหยุดอยู่แค่ พระ โสดาบัน เท่านั้น
แต่อย่างไรก็ตาม การมองเห็น รูปนาม รูปกาย รูปจิต มีความสำคัญ ต่อการวิปัสสนาเป็นอย่างมาก
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม พอจ รู้สึกอย่างไรกับการฉันเนื้อสัตว์ บ้างครับ
ตอบ โดยปกติก็มองว่าเป็นเนื้อสัตว์ก่อนฉัน แต่เวลาฉันจริง ก็พิจารณาว่ามันเป็นธาตุ ถ้ามันฉันแล้วอร่อยก็จะหยุดฉันสักครู่ จนกว่าจิตจะคลายจากความอร่อย นั่นเป็นเมื่อก่อนนะ
แต่ปัจจุบันฉัน ไปอย่างนั้น ไม่ได้ปรุงแต่งอะไร ดังนั้นเวลาฉัน ก็มีแต่ธาตุ ไม่มีเนือ้สัตว์ผักอะไร พิจารณาว่ามันเป็นธาตุเท่านั้น
แต่เนื้อสัตว์จริง ๆ พอจ ไม่ค่อยฉันหรอก เนื้อหมูปัจจุบันแทบจะไม่ฉันเลย เนื้อไก่ ฉันบ้างอยู่แต่ เนื้อสัตว์ฉันน้อยนะ ถ้าเป็นเครื่องในมาด้วย จะเขี่ยทิ้งไม่พิจารณาเป็นธาตุ คือไม่ฉันเลย เครื่องในตับไตไส้พุง เนื้อสัตว์จากเนื้อหมูไปแล้ว ไม่ฉัน เนื้อวัว เนื้อควาย ลูกชิ้นเนื้อ พวกนี้ไม่ฉัน และไม่พิจารณาด้วยคือไม่ฉันเลย
ตามหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสสอนไว้ ให้พิจารณาปัจจัย 4 3 ขณะ
1. ก่อนที่จะได้ใช้ ( ปฏิสังขาโย )
2. ขณะที่ใช้ ( ยะถา ปัจจะยัง )
3. หลังจากที่ได้ใช้ ( อัชชะ มะยา )
ดังนั้นเรื่องของเนื้อสัตว์ มิได้เป็นปริมาณการฉัน แต่ฉันด้วยการพิจารณาตามความจำเป็น แต่โดยส่วนตัวแล้วอยากให้เว้นเนื้อสัตว์ลง แต่อาหารที่เว้นเนื้อสัตว์ลงเป็นภาระคนทำบุญในปัจจุบัน เนื่องด้วยมีราคาสูงกว่าอาหารที่มีเนื้อสัตว์ ดังนั้น พอจ ไม่เจาะจงให้ลูกศิษย์เน้นไปทาง มังสะวิรัต หรือ อาหารเจ แต่ ให้ถวายไปตามปกติที่สะดวก
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม การแผ่เมตตา ควรระวัง รักษาจิตอย่างไร ขอ พอจ ชี้แนะหน่อยครับ ข้อควรระวัง
ตอบ การแผ่เมตตา เป็นสิ่งที่ทำได้ในใจเรา เพื่อทำให้เรารู้จักรัก และ ช่วยเหลือ ผู้ตกทุกข์ได้ยาก
ข้อควรระวัง
การแผ่เมตตา ทำให้ใจเราอ่อนโยน และ มีจิตเอื้ออาทร
ข้อควรระวัง ต้องทำจิตให้รู้ว่า สัตว์ในโลก แม้จะได้รับความเมตตาจากเรา แต่การตอบสนองต่อความเมตตาของเรานั้น อาจจะไม่มี และ มีไม่ได้
เปรียบเสมือน จะให้ชาวต่างชาต รักคนไทย นั้นเป็นเรื่องที่ทำได้ยากฉันใด เพราะคนไทยกันเองก็ใช่ว่า จะรักกัน 
ดังนั้นสัตว์โลก ย่อมเบียดเบียนกัน เป็นปกติ
ถึงแม้เราจะแผ่เมตตา ตัวเราเองก็ใช่ว่าจะพ้นจากการเบียดเบียน
ดังนั้น แม้จะแผ่เมตตา ก็อย่าโลกสวยมากนัก ให้เป็นการพัฒนาจิตของเราไม่เบียดเบียนคนอื่น ไม่จองเวร พยาบาท อันนี้มันเป็นผลที่ตัวเราเท่านั้น มิใช่ สัตว์ทั้งโลกจะมีผลเยี่ยงนั้น
พระพุทธเจ้า ยังถูกปองร้ายได้ฉันใด
สัตว์โลกอย่างเรา ก็ไม่สามารถหลบเลี่ยงเบียดเบียนได้ฉันนั้น
เจริญธรรม / เจริญพร

ถาม ลูกศิษย์สายกัจจายนะ ควรเจริญกรรมฐาน กี่อย่างครับ ถึงจะเพียงพอต่อการเป็นโสดาบัน
ตอบ กรรมฐานที่ควรเจริญ ท่านกล่าวว่า มีเพียงสองอย่างก็เป็นได้ตั้งแต่ โสดาบัน จนถึ อรหันต์
กรรมฐานสองอย่าง ที่ควรเจริญ
คือ พุทธานุสสติ และ อานาปานสติ
พุทธานุสสติ ให้ผลสองอย่าง คือ โสดาบัน และ สกทาคามี
อานาปานสติ ให้ผลสองอย่าง คือ อนาคามี และ อรหันต์
พุทธานุสสติ ที่เหมาะสมกับ อุบาสก อุบาสิกา คือ อุปัตตา
พุทธานุสสติ ที่เหมาะสมกับ ภิกษุ สามเณร คือ มัชฌิมา
อานาปานสติ ที่เหมาะสมกับ ปัญญาวิมุตติ คือ อานาปานสติปัฏฐาน 4
อานาปานสติ ที่เหมาะสมกับ เจโตวิมุตติ คือ อานาปานสตินวหรคุณ 9
มีแค่นี้แหละ ที่เหลือก็อยู่ที่ความเข้าใจ และความขยัน ของผู้ฝึกฝนภาวนา
ภาวนา มี 4 อย่าง
ภาวนา แบบรู้บ้าง ไม่รู้บ้าง
ภาวนา แบบรู้
ภาวนา แบบทำบ้าง ไม่ทำบ้าง
ภาวนา ตลอดที่เวลาอำนวยไม่ขาดสักวัน
เจริญธรรม / เจริญพร

ทำไรดีหนอ
ร่างกายนี้บริหารไม่ได้ดั่งใจเลย
+++++++++++++++++++++++++++
นั่งสงบ ทบทวนธรรม สรรพสิ่ง
ใจหยุดนิ่ง พิจพิเคราะห์ อย่างแจ่มใส
น้อมปีติ ตามระลึก เข้าออกใน
ไม่ห่วงใย โลกอันงาม ตระการตา
ใจสงบ ไม่ปรุงแต่ง จึงหยุดนิ่ง
สรรพสิ่ง ไร้ทวนกลับ เป็นภาษา
วิชชางาม มองเห็นตาม หมอกมายา
ธรรมรักษา อบอุ่นยิ่ง มิ่งมงคล เอย
ธัมมะวังโส
16 เม.ย. 65
เจริญธรรม / เจริญพร
เรือขาว( เงิน ) ลำเล็ก ๆ แต่ไร้คนไป
เรือเหลือง ( ทอง ) ลำใหญ่กลาง ๆ คนขึ้นไป พอนับได้
เรือน้ำตาล ( ไม้ ) ลำใหญ่มาก คนไปมากจริง ๆ
เมื่อชีวิตตายไป มีแต่บุญและบาป เป็นเครื่องนำทาง
ทำบุญก็ไปทางขาว ( เมืองขาว )
ทำบาปก็ไปทางดำ ( เมืองดำ )
สัตว์ที่ตายแล้ว ถ้ายังมีโมหะ ไม่รู้ความจริง ก็จะติดอยู่ ในเมืองหมอก
เมืองหมอก เมื่อถึงเวลา ก็ชำระเป็นฝนกรด กัดกินกายโอปปติกะ ให้เจ็บปวดปวดร้าว เป็นทุกข์ทรมาน ถ้าสัตว์นั้นแข็งขืนอยู่ต่อไปในเมืองหมอก เขาจะได้เป็น นิริยะ ( นรก ) ไม่ได้เกิดไปใช้บาปก่อน แม้จะทำบุญมามากแล้วก็ตาม

เวลาพ้น ไหลผ่าน เป็นอดีต
หากไม่รีบ เราจะจาก กันไม่ช้า
สิ่งไม่รู้  จงเร่งถาม จำนรรจา
ถ้าจากลา แล้วคงไม่ มาตอบกัน
พ้นผ่านไป อีกหนึ่งวัน ก็แก่ขึ้น
สมองมึน อาพาธเจ็บ มาเยี่ยมหา
ชราเจ็บ มันมีขึ้น ธรรมดา
เป็นชะตา คู่คนเกิด ทุกข์ร่ำไป
จงเดินตาม เส้นทาง กรรมฐาน
อย่าครวญคราง ในยามยาก แสวงหา
จงใคร่ครวญ ตรึกความจริง เพ่งนำพา
ภาวนา ให้ทันจบ ในชาตินี้ เอย
ธัมมะวังโส
2 พ.ค. 65
เจริญธรรม
ปล เนื้อหาการภาวนาขั้นพื้นฐาน จนถึงระดับกลาง ในหนังสือ คำแนะนำเรือ่งกรรมฐาน นั้นมีคำตอบแทบจะทุกเรื่องขอท่านทั้งหลายเปิดอ่านบ่อย ๆ ก็จะรู้หัวข้อย่อย อย่างน้อยก็พอจะเป็นครูกรรมฐานหากสอนตามหนังสือ ประกอบกับ วิโมกข์ วิภังค์ 1 นั้น ก็เป็นครูกรรมฐานย่อย ๆ ได้แล้วสอนแค่สองเล่มก็สอนได้หลายปีเลยหากมีความเข้าใจตามมูลกรรมฐาน

เราเชื่อตามความคิด แต่ไม่ค่อยที่จะเชื่อตามการเห็นความจริง
นั่นละคือสิ่งลวง
เรามองผ่านเพียงเนื้อหนัง เครื่องแต่งกาย
แต่ไม่มองน้ำใจภายใน จึงไม่สามารถเห็นสภาพจิตตามจริง
เราเชื่อแต่คำลวง และยินดีในคำลวง
แต่ไม่ยอมเชื่อความจริง ว่าต้องเจ็บ ต้องแก่ ต้องตาย
เมื่อยามตายก็รู้ว่า ไม่มีอะไรติดตัวไปได้ นอกจากบุญบาป
แต่รู้อย่างนี้ก็ไม่คิดจะทำบุญ ยังตระหนี่ ถี่เหนียวและไร้น้ำใจเช่นเดิม
กรรมฐาน ยิ่งทำยิ่งขัดฟอก
ขัดฟอก ความหยาบของกิเลส ให้ดีขึ้นจนดีขึ้นและดีขึ้นจนถึงงามพร้อม
ท่านทั้งหลาย วันหนึ่งตระหนักทางธรรม หรือ ทางโลก
ตัวท่านนั่นแหละจะรู้ตัวเอง
ถ้าตระหนักแต่ทางโลก ท่านก็เวียนว่ายกันต่อไป
ถ้าตระหนักทางธรรม มันก็จะมีความสงบเป็นธรรมชาติของจิต
เจริญธรรม

ช่วงนี้สื่อ ทั้งออนไลน์ และ ไม่ออนไลน์ ต่างพากันเล่นข่าวเกี่ยวกับพระ บ่อยมาก
ทำให้รู้สึกว่า ไม่ค่อยเกิดความยุติธรรม ถ้ามองศาสนาอื่น ๆ ทำไมเขาไม่มีข่าวเลย ทั้ง ๆ ที่คนพุทธเป็นคนที่ค่อนข้างจะดีกว่า แต่ ข่าวต่างศาสนาอื่น ๆ นั้น ไม่มีข่าวเลยในประเทศไทย จะข่าวบาทหลวงคริสต์ หรือ โต๊ะอิหม่ามของอิสลาม ไม่เคยได้ยินข่าวเลยทั้ง ๆ ที่ความเป็นจริงน่าจะต้องมีเช่นกัน นี่เห็นได้เลยว่า ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาที่ต่างจากศาสนาอื่น ๆ ตรงที่ ศาสนาพุทธยึดหลักเมตตาธรรม
ถ้าเป็นศาสนาอื่น ๆ นั้นการจะกล่าวหา ผู้นำด้านศาสนา นั้นเป็นเรื่องที่คนของศาสนานั้นยอมไม่ได้ ไม่ว่าจะถูกหรือผิด ศาสนิกชนของศาสนานั้นจะไม่ยอมเลย และต้องเอาเรื่องให้ได้กับคนที่ทำข่าว ไม่ว่าจะจริงหรือไม่จริง นี่ข่าวมันจึงไม่มีออกมา โต๊ะอิหม่าม โกงเงินทอน ยิ่งกว่าพระในพุทธศาสนาแต่ข่าวไม่มี บาทหลวงก็เช่นกัน แต่ข่าวไม่มี นี่เพราะว่าศาสนิกชนไม่ยอมให้เป็นข่าว
คนไทยนับถือศาสนาพุทธ แต่เวลาเกิดเรื่องเกี่ยวข้องกับพระ ก็มักจะโทษแต่พระนั้น พระนี้ ไม่ได้พิจารณาความจริง บางครั้งก็เอ่ยไปถึงขั้นสังคายนาพระไปเลย ตอนนี้พระในประเทศไทย ไม่ได้มีจำนวนมาก มีจำนวนน้อยลง ๆ ทุกวัน เมื่อก่อนพระมีระดับหลักล้าน เดินในตลาดเจอพระอยู่เรื่อย ปัจจุบันนี้ไปเดินไม่เจอ หรือ เจอน้อยมาก เพราะพระมีจำนวนน้อยลง
แยกกลุ่มพระ 100000 องค์ เป็นพระนักศึกษาและพระสังฆาธิการ ไปสัก 50% พระหลวงตาเฝ้าวัด 20% เหลือ 30% เป็นพระภาวนาสัก 5%  ที่เหลือ 25% ก็คือพระมาทำหากินบนผ้าเหลือง ถ้ามองกลุ่มพระที่จำเป็นต้องใช้ปัจจัย ก็มี 2 กลุ่ม คือ พระที่เหลือ 25% กับ พระนักศึกษา50%
ส่วนพระหลวงตาเฝ้าวัด 20% กับพระภาวนา 5% ไม่ค่อยมีความจำเป็นเรื่องปัจจัยมากนัก
พระ กับ เงิน เป็นสิ่งที่ยังต้องไปด้วยกันอยู่ ด้วยกลุ่มพระ 75% นั้น ยังต้องใช้ปัจจัยอยู่ การรับปัจจัยจริง ๆ แล้วไม่ใช่ปัญหา ปัญหาคือผู้รับปัจจัย นำปัจจัยไปใช้ในทางที่ผิดมากกว่า ที่มันเป็นปัญหา
ดังนั้นปัญหามันเกิด คนส่วนใหญ่ก็จะสรุปว่า ไม่ต้องให้พระรับปัจจัย แต่ความเป็นจริงทำอย่างนั้นไม่ได้ เพราะปัจจัยมันมีความจำเป็นที่พระต้องใช้ พระต้องเสียค่าเดินทาง บางรูปต้องซื้ออาหาร ต้องเสียค่าไฟฟ้า ค่าน้ำประปา ค่าเครืองเขียน เครื่องเรียน ต้องชำระค่าก่อสร้าง บำรุงเขตพุทธศาสนา และแม้แต่การที่พระต้องทำกิจกรรมการเผยแผ่ มันต้องใช้ปัจจัย แม้แต่การรักษาอาการอาพาธเจ็บป่วย ก็ต้องใช้ปัจจัย ดังนั้นมันจึงเป็นเรื่องทำไม่ได้ในกระบวนการที่จะไม่ให้พระรับปัจจัย องค์กรไหนก็ทำไม่ได้ รณรงค์สามารถทำได้แต่ให้ยุตินั้นไม่ได้ ทำได้แค่กลุ่มเล็กๆเท่านั้น แต่เอาเข้าเป็นจริงกลุ่มที่จะไม่ยุ่งกับพระเลยนั้นมีน้อยมาก เพราะในประเทศไทยวัฒนธรรมไทยนั้น บ้าน กับ วัด โรงเรียน หน่วยงานราชการยังต้องพึ่งพาอาศัยวัดอยู่
อะไรที่ประโคมข่าวกันไป ขายเนื้อหากัน เป็นเรื่องสนุกปาก แต่ทำลายใจตัวเอง ไม่ควรกระทำ
ก็แสดงความคิดเห็นเล็กน้อย กับพวกสื่อที่เล่นข่าวพระกันอยู่ตอนนี้
เจริญธรรม

ถาม ทำไม อินเดีย ไม่มีพุทธศาสนา ในปัจจุบันมีแต่การเผยแผ่ของไทยเข้าไปจึงทำให้มี
ตอบ ต้องหมายความว่า พุทธศาสนา สูญหายจากอินเดีย เหลือแต่ซากปรักหักพังเท่านั้น
ที่หายไปก็เพราะว่า อินเดีย ยังตั่งมั่นในวรรณะ 4 มากกว่า  คนรวยไม่ค่อยช่วยคนจน ส่วนคนจนก็ต้องดิ้นรนเอาตัวรอด และ ที่สำคัญการศาสนาอิสลามเข้าทำลายศาสนาพุทธ แต่สังเกตว่า ศาสนาอิสลามก็ไม่ได้เป็นหนึ่งในอินเดียว แต่เป็นศาสนาฮินดูที่เป็นหนึ่ง นั่นเพราะฮินดู วางแผนร่วมด้วย สังเกตให้ดีว่า ฮินดูเข้ายึดพื้นที่วัดต่างๆ เป็นของตน อย่างเช่น พุทธคยา ถึงแม้ว่าเป็นเขตของพุทธ แต่เจ้าของสถานที่เป็นฮินดู เป็นต้น
การทำลายพุทธศาสนานั้นไม่่ยากนักแค่ทำลายพระสงฆ์ พุทธศาสนาก็หมดโดยปริยาย อุบาสก อุบาสิกา ไม่สามารถตั้งมั่นศาสนาได้
วันนี้เมืองไทย ก็กำลังทำอย่างนั้น การด้อยค่าพระสงฆ์ด้วยวิธีการต่าง ๆ เป็นแผนแยบยลที่จะทำลายพุทธศาสนาให้หมดไปโดยไว
เจริญธรรม
ไม่ใช่แต่อินเดีย เท่านั้น ศรีลังกา เอง พระก็เคยหายไปหมดประเทศมาแล้ว กว่าจะฟื้นฟูกลับมาได้

ถาม ใน 30 วัน ( 1 เดือน ) ควรทำกรรมฐานกี่วัน สำหรับคนทำงาน ค่ะ
ตอบ ใน 1 เดือน ควรทำกรรมฐานไม่ขาดทุกวัน
เกณฑ์สอบกรรมฐาน ลูกศิษย์
มูลกรรมฐาน มีเกณฑ์วัดศิษย์  4 อย่าง ดังนี้
1. การฝึกฝนกรรมฐาน ( การเข้ากรรมฐาน )
2. การแจ้งกรรมฐาน ( ในที่นี้หมายถึงการติดต่อครูอาจารย์ )
3. การทำกิจวัตร ( สวดคาถา มหาพุทธรัตนะ และ พุทธคุณ 108  )
4. การบำเพ็ญบารมี ( ทาน ศีล )
ข้อ  1  ทุกวัน ดีมาก  / 15 วัน ดี /  7 วัน พอใช้ได้ / ไม่เกิน 7 วัน ควรตักเตือน
ข้อ 2  ทุก 15 วัน  ดีมาก / ทุก 20 วัน ดี / ไม่แจ้งเลย ควรตักเตือน
ข้อ 3  ทุกวัน ดีมาก / สัปดาห์ ละ 2  - 10 ครั้ง ดี / เดือน ละ 2 - 10 ครั้ง พอใช้ได้ / เดือน ต่ำกว่า 3 ครั้ง ควรตักเตือน
ข้อ 4  ทุกวัน ดีมาก / สัปดาห์ ละ ครั้ง ดี / เดือน ละ ครั้ง พอใช้ได้ / ไม่ได้ทำเลย ควรตักเตือน
ดังนั้น ใครบกพร่อง อะไร ก็ควรปรับปรุงนะ
เจริญธรรม
ครูอาจารย์ไม่ใช่มาร ไม่ใช่ยักษ์ สามารถสอบถามพูดคุยได้ เสมอ ทั้งยามสุข และ ยามทุกข์ และยามฟุ้งซ่าน
ปรึกษาได้ทุกเรื่อง แต่จะตอบทุกเรื่องหรือป่าว ก็อยู่ที่การพิจารณาของครูอาจารย์ นะ อย่าคาดหวังในคำตอบทุกเรื่องมากนัก ยกเว้นเรือ่งกรรมฐาน คาดหวังได้

ถาม พอจ มีความคิดอย่างไร ที่มีพระ มาดื่ม ปัสสาวะ(ฉี่) อาจารย์ตนเอง โชว์ครับ การบูชาอุจจาระ เป็นอรหันต์ธาตุสมควรหรือไม่
ตอบ แล้วแต่คำว่า ศรัทธา ( ความเชื่อมั่น ) ในครูอาจารย์
พระพุทธเจ้า ทรงตรัสสอนไว้ใน นิสสัย 4 แล้ว
ยาดองน้ำมูตรเน่า ( ปัสสาวะ หมัก ผลไม้ที่ให้เป็นยา )
การกินยาดองน้ำมูตรเน่า ไม่ใช่กินแต่ผล แต่กินน้ำหมักด้วย ดังนั้น การแพทย์ปัจจุบัน อาจจะมองว่าปัสสาวะ สกปรก แต่ ปัสสาวะ พระพุทธเจ้าให้ใช้เป็นประโยชน์ทางยา ด้วยการหมักดอง
แต่อุจจาระ นั้นไม่อนุญาต อันนี้เกินไป
อุจจาระเปลี่ยนเป็นะธาตุ ส่วนมาก อุจจาระของ พระอรหันต์ที่เป็นวิสุทธิเทพแล้ว จะเป็น อรหันต์ธาตุ ต่อเมื่อเจ้าของธาตุนั้น สิ้นชีวิตแล้วสักประมาณ 1 - 10 ปี ประมาณนี้ แต่อย่างไร เรือ่ง อรหันต์ธาตุ มันแล้วแต่เรื่อง บารมีแต่ละคน
อย่างไร ก็ถือว่า การดื่มปัสสาวะ นั้นอนุญาตให้ดื่มได้ตั้งแต่ปัสสาวะใหม่ ตามคำอนุญาตของพระพุทธเจ้า ที่ระบุเป็น ยาน้ำมูตรเน่า และหรือ ดื่มกินได้ในผลที่หมักน้ำนั้นด้วย ส่วนใหญ่ที่นำมาหมักจะมีอยู่สองอย่าง คือ มะขามป้อม และ สมอ
เจริญธรรม

ถาม การจับต้องสตรีของพระ ไม่ผิดวินัยหรือครับ
ตอบ การจับต้องสตรี ท่านปรับอาบัติสังฆาทิเสสอันนี้หมายถึงในที่เปิดเผย จะจับต้องตรงส่วนไหน ก็อาบัติเท่ากันทั้งหมด จะจับมือ จะจับของสงวนก็อาบัติสังฆาทิเสส
แค่อย่างไร ในข้อ อนาบัตร มันก็ไม่มีการปรับอาบัติ แม้แต่ปาราชิกด้วย พระพุทธเจ้าไม่ปรับอาบัติอะไรเลย หากภิกษุนั้น มีสติฟั่นเฟือน เป็นบ้า หรือเป็นโรคลืมเลือน แต่ทั้งหมดต้องพิสูจนก์ก่อนว่า ภิกษุรูปนั้นฟั่นเฟือน เป็นบ้า หรือ เป็นโรคลืมเลือน
แต่การที่ภิกษุเป็นบ้า ฟั่นเฟือน เป็นโรคลืมเลือน ไม่สามารถปลดฐานะความเป็นพระได้เพราะการจะลาสิกขาบถของต้องมีสติเท่านั้น ดังนั้นไม่สามารถปลดฐานะความเป็นพระของพระ ที่เป็นบ้า เป็นโรคลืมเลือน ฟั่นเฟือนได้
เจริญธรรม