พิมพ์

[raponsan]

ชาติที่ ๑ อยู่ที่ไหน ? : ปุจฉา -วิสัชนา กับพระไพศาล วิสาโล

    พฤฒิพล พฤฒิกุล ปุจฉา : กราบนมัสการท่านด้วยความเคารพ ขออนุญาตพระคุณเจ้าเมตตาให้คำชี้แนะด้วยขอรับ เนื่องด้วยข้าพเจ้านั้นมีข้อสงสัยประการหนึ่ง เกี่ยวกับปรัชญาของหลักพุทธศาสนาที่ว่าด้วยเรื่องของ "กฎแห่งกรรม" หรือ "แรงแห่งกรรม" ขอรับ
 
    ความว่า หากชาตินี้ (ชาติปัจจุบัน) ของสัตว์โลกนั้น เป็นไปด้วยแรงแห่งกรรม (กฏแห่งกรรม) ที่เกิดขึ้นแต่ชาติปางก่อนไซร์ ข้าพเจ้าขอกราบเรียนถามพระคุณเจ้าด้วยการสมมติดั่งว่า หากสมมติว่าชาติปัจจุบันนั้น เป็นชาติที่ ๕๐๐ ของข้าพเจ้า และเป็นแรงแห่งกรรมจากชาติที่ ๔๙๙ เป็นต้น (หรืออาจประกอบกับผลกรรมในชาติก่อนนั้น) แล้วไซร้ ย้อนไปชาติที่ ๑ ของสัตว์โลกนั้น สัตว์โลกเกิดมาแต่ "แรงแห่งกรรมใด" ขอรับพระคุณเจ้าโปรดเมตตาชี้ทางให้กับข้อสงสัยของข้าพเจ้านะขอรับ กราบนมัสการพระคุณเจ้าด้วยใจอันบริสุทธิ์ ขอรับ ...

    วิสัชนา :  วัฏสงสารนั้นยาวไกลไม่มีประมาณจนไม่อาจหาจุดเริ่มต้นได้ การจะสาวหาถึงชาติแรกของสัตว์โลกนั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้เอาเลย จะว่าไปแล้วคำถามของคุณชวนให้เกิดความเข้าใจว่า ก่อนที่เกิดชาติแรกของสัตว์โลกนั้น คือ ความว่างเปล่า ไม่มีอะไรเลย ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ขัดกับกฎธรรมชาติที่ว่าทุกอย่างมีเหตุปัจจัย แต่อาตมาไม่สามารถตอบได้ว่าก่อนชาติแรกนั้นคืออะไร
 
     คำถามนี้คงไม่ต่างจากคำถามที่ว่า ก่อนจะมีมนุษย์คนแรกคืออะไร เราย่อมไม่อาจตอบว่า ไม่มีอะไรเลย เพียงแต่บอกได้ว่า ก่อนจะมีมนุษย์คนแรกนั้น มีชีวิตชนิดอื่นที่ไม่เรียกว่ามนุษย์ แต่เป็นบรรพบุรุษของมนุษย์ที่มีรูปร่างคล้ายลิง
 

      ตรงนี้ก็มีคำถามต่อไปว่า เส้นแบ่งระหว่างมนุษย์กับบรรพบุรุษที่ไม่ใช่มนุษย์นั้นอยู่ตรงไหน ลิงที่รู้จักยืนสองขาและมีสมองขนาด ๑ ใน ๓ ของมนุษย์ปัจจุบันซึ่งมีชีวิตเมื่อ ๓-๔ ล้านปีก่อนในแอฟริกา จัดว่าเป็นมนุษย์หรือไม่ ตรงนี้เป็นประเด็นที่ถกเถียงกันได้มาก

      ในทำนองเดียวกันก่อนจะมีชาติแรกของสัตว์โลกนั้น ย่อมต้องมีสิ่งอื่นที่แม้ไม่เรียกว่าสัตว์โลก แต่ก็เป็น “ชีวิต”อย่างหนึ่ง ซึ่งไม่ซับซ้อนพอที่จะเรียกว่าสัตว์โลก (เช่น ไม่มีจิต) แต่ไม่ว่าจะเป็นอะไร ก็ล้วนส่งผลต่อชาติแรกของสัตว์โลก ทั้งในทาง รูปลักษณ์ และการก่อรูปหรือการทำงานของจิต (ซึ่งสัมพันธ์กับกรรม เพราะกรรมเป็นเรื่องของเจตนา)
 
      อย่างไรก็ตามปัญหาก็ยังมีอยู่ว่า อย่างไรเรียกว่าสัตว์โลก เส้นแบ่งระหว่างสัตว์โลกกับชีวิตที่ไม่ใช่สัตว์โลกคืออะไร ตรงไหนที่เรียกว่าชาติแรกของสัตว์โลกได้เกิดขึ้นแล้ว นี่เป็นประเด็นที่ถกเถียงกันได้ไม่สิ้นสุด
 
       ไหนๆ พูดแล้วก็อยากให้ตระหนักข้อหนึ่งว่า
       กระบวนการให้ผลของกรรม หรือ กรรมวิบากนั้น พระพุทธเจ้าตรัสว่า เป็น อจินไตยอย่างหนึ่ง
       คือ เป็นเรื่องที่พ้นวิสัยแห่งการคิด ไม่อาจคิดให้แจ่มแจ้ง เป็นสิ่งที่ไม่พึงคิด
       เพราะขืนครุ่นคิดก็จะทำให้อัดอั้นเป็นบ้าได้เนื่องจากเป็นเรื่องซับซ้อนมาก
       อีกทั้งไม่ได้ช่วยให้พ้นทุกข์เลย
       ดังนั้น จึงขอแนะว่าคุณไม่ควรเสียเวลาครุ่นคิดถึงเรื่องนี้มากนัก


ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก www.komchadluek.net/detail/20120711/134870/ชาติที่๑อยู่ที่ไหน.html
http://gotoknow.org/

[raponsan]

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๖
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๘
สังยุตตนิกาย นิทานวรรค

๒. ปฐวีสูตร

      [๔๒๓] พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล พระผู้มีพระภาคตรัสเรียก ภิกษุทั้งหลาย ... แล้วได้ตรัสว่า

      ดูกรภิกษุทั้งหลาย
      สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้
      เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นที่กางกั้น
      มีตัณหาเป็นเครื่องประกอบไว้ ท่องเที่ยวไปมาอยู่
      ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ ฯ

      [๔๒๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เหมือนอย่างว่า บุรุษปั้นมหาปฐพีนี้ให้เป็นก้อน ก้อนละเท่าเม็ดกระเบาแล้ววางไว้ สมมติว่า นี้เป็นบิดาของเรา นี้เป็นบิดาของบิดาของเรา โดยลำดับ บิดาของบิดาแห่งบุรุษนั้นไม่พึงสิ้นสุด ส่วนมหาปฐพีนี้ พึงถึงการหมดสิ้นไป

      ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะว่า
      สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ ฯลฯ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ
      พวกเธอได้เสวยทุกข์ ความเผ็ดร้อน ความพินาศ ได้เพิ่มพูนปฐพีที่เป็นป่าช้า ตลอดกาลนานเหมือนฉะนั้น

      ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็เหตุเพียงเท่านี้ พอทีเดียวเพื่อจะเบื่อหน่ายในสังขารทั้งปวง พอเพื่อจะคลายกำหนัด พอเพื่อจะหลุดพ้น ดังนี้ ฯ

      จบสูตรที่ ๒

อ้างอิง
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๖ บรรทัดที่ ๔๗๕๑ - ๔๗๖๕. หน้าที่ ๒๐๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=16&A=4751&Z=4765&pagebreak=0             
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=423
ขอบคุณภาพจาก http://upload.wikimedia.org/,http://www.luangportee.com/

[เสกสรรค์]

อนุโมทนา กุศลธรรมทานนี้ครับ นับว่าเป็นเรื่องที่อ่านดีมากเรื่องครับ และทำให้มองเห็นตัวเองว่า ชาติที่หนึ่งมาจากไหน สรุปแล้ว สรุปไม่ได้เป็นมายาวนาน และเป้นอย่างนี้ต่อไปถ้าไม่ทำกิจพรหมจรรย์ให้จบ

 สาธุ