สูตรสำเร็จในชีวิต (11) : วินัยสูตรแห่งความสำเร็จในชีวิตข้อต่อไปนี้ วินัยที่ศึกษาดีแล้ว คำว่า “วินัยที่ศึกษาดีแล้ว” มิใช่เพียงการเรียนรู้เกี่ยวกับระเบียบวินัยว่ามีอะไรบ้าง แต่หมายถึงการฝึกฝนอบรมตนให้มีระเบียบวินัยด้วย
คำว่า “ศึกษา” คำนี้มักจะมีปัญหาสำหรับคนไทย คือมักแปลกันว่า “การเล่าเรียน”
ที่จริงแล้วความหมายของคำเดิม หมายเอาการปฏิบัติ การลงมือกระทำ หรือการฝึกฝนอบรมตน เพราะฉะนั้น เมื่อพูดถึงวินัยที่ศึกษาแล้ว จึงมุ่งไปที่วินัยที่ฝึกฝนอบรมดีแล้ว หรือความมีวินัยนั้นเอง
พูดถึงวินัย ก็นึกถึงอีกคำหนึ่งที่มักใช่คู่กันคือ ศีล สองคำนี้คล้ายกันแต่ขอบเขตกว้างแคบไม่เท่ากัน ศีล หมายเอาข้อห้ามข้อบังคับ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “สิกขาบท”
ส่วน วินัย หมายถึงระบบทั้งหมดที่ฝึกหัดอบรมคนอันครอบคลุมถึงศีลหรือสิกขาบทด้วย อย่างในกรณีของพระภิกษุ ถ้าพูดถึงศีล (หรือสิกขาบท) ของภิกษุก็หมายถึงข้อห้าม 227 ข้อนั้นด้วย
แต่ถ้าพูดถึงวินัยของพระภิกษุหมายถึงข้อบังคับ 227 ข้อนั้นด้วย ทั้งระเบียบแบบแผนอื่นๆ ที่พระสงฆ์จะพึงปฏิบัติฝึกฝนอบรมตนเพื่อให้เหมาะแก่ความเป็นบรรพชิตที่ดีงามด้วย
@@@@@@
ขอโทษที่ต้องอธิบายศัพท์แสงยืดยาว เพราะเห็นว่าเป็นเรื่องสำคัญที่เราควรทำความเข้าใจร่วมกัน เรื่องของพระของเจ้าก็ยุ่งยากอย่างนี้แหละ ถ้าไม่ตกลงกันก่อนว่าคำนี้หมายถึงอย่างนี้ เดี๋ยวจะกลายเป็นการพูดคนละเรื่องเดียวกัน
ผู้รู้ท่านหนึ่งพูดว่า วินัยก็คือ “แบบ” ที่หล่อหลอมให้คนเป็นคนดีและมีคุณค่าในสังคม เห็นว่าท่านพูดเข้าท่าดี จึงขอจำฝีปากท่านมาขยายให้ฟัง
ดินเหนียวตามท้องไร่ท้องนา มันก็คือดินธรรมดาๆ หาค่าอันใดมิได้ แม้เศษดินเพียงนิดเดียวติดเท้าขึ้นบ้านเรือนใคร เขาก็รังเกียจหาว่าทำให้บ้านเรือนเขาสกปรก
แต่ถ้าดินเหนียวนั้นกดเข้าไปในแบบที่เขาทำไว้ เช่น แบบตุ๊กตาแล้วแกะออกมาเป็นตุ๊กตาที่งาม น่ารัก ใครเห็นใครก็อยากได้ ได้ไปแล้วก็นำไปตั้งอวดใครต่อใครอย่างภาคภูมิใจ มันก็ดินเหนียวที่เคยรังเกียจนักหนานั้นแหละ แต่ทำไมคราวนี้จึงกลายเป็นของมีค่า น่าดูน่าชมได้ถึงขนาดนั้น
@@@@@@
หรือเศษโลหะที่คนเขาโยนทิ้งตามที่ต่างๆ ครั้นช่างหล่อเขาเอาไปหลอมเข้ากับแบบออกมาเป็นพระพุทธรูป สวยสดงดงาม ใครเห็นก็กราบไหว้บูชา เดิมก็เศษเหล็กไร้ค่านั่นเอง แต่ทำไมจึงกลายเป็นวัตถุเคารพอันทรงคุณค่า เพราะ “แบบ” ใช่ไหม ที่ทำให้เป็นตุ๊กตา ทำเศษโลหะให้เป็นพระปฏิมา
ฉันใดก็ฉันนั้นแหละครับ
วินัยนับว่าเป็นแบบที่ทำคนให้มีคุณค่า
วินัยนี่แหละที่ทำพลเรือนให้เป็นทหาร
วินัยนี่แหละที่ทำให้เด็กลูกหลานชาวบ้านเป็นเณรเป็นพระ
แม้คนเหล่านี้จะมีอายุน้อยปูนลูกปูนหลาน ญาติโยมแก่ๆ ยังยกมือไหว้ อย่าว่าแต่สามัญชนเลย แม้องค์พระมหากษัตริย์ก็ยังทรงเคารพ นี่มิใช่อิทธิพลของวินัยดอกหรือ
อยากเป็นคนดีมีคุณค่าและประสบความสำเร็จในชีวิตก็จงทำตนให้มีระเบียบวินัยเถอะครับ พระก็รักษาวินัยของพระ คฤหัสถ์ก็รักษาวินัยของคฤหัสถ์ อย่าให้ผิดเพศภาวะเข้าก็แล้วกันที่มา : มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 3-9 เมษายน 2563
คอลัมน์ : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
ผู้เขียน : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
เผยแพร่ : วันพฤหัสที่ 9 เมษายน พ.ศ.2563
ขอบคุณ :
https://www.matichonweekly.com/column/article_294143
ผู้เขียน
หัวข้อ: วินัย ศีล สิกขาบท (อ่าน 1068 ครั้ง)