ถ้าตอบภูมิธรรม ทั่วไปนั้น ก็ตอบว่า พิจารณาจาก จริต แต่ปัญหาคือ ที่พระอาจารย์พบนั้น
คือ ตนเองยังไม่รู้่จริตตนเอง และ คนอื่นจะไปรู้่จริตของตนได้อย่างไร ดังนั้นก็สุ่มกรรมฐาน
ให้ สำหรับ พระอาจารย์สมัยก่อน ก็จะให้กรรมฐาน ที่กองละกรรมฐาน
เช่นผู้ที่ชอบฝึก กสิณ นั้น ก็ให้ กสิณ ธาตุ เพราะเหมาะกับทุกจริต
แต่ถ้าเป็นโทสะ จริต ก็ต้องใช้ กสิณ สี
หรือ ออกไปทาง พุทธิจริต ก็ กสิณแสง และ อากาส เป็นต้น
ส่วนเกณฑ์ การตัดสินการฝึกกรรมฐาน นั้นต้องอยู่ ที่ศรัทธา ของผู้ฝึก
ทุกกรรมฐาน ต้องขอบอกตรงนี้ เลยว่า ศรัทธา ต้องมาก่อน ไม่ใช่ ปัญญา มาก่อน
เพราะผู้ฝึกหากขาด ศรัทธา ในพระกรรมฐาน แล้วจะไม่สามารถทำลาย นิวรณ์ ได้
ดังนั้นสำหรับ เราชาวพุทธบริษัท ที่นับถือ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้ว
การที่จะระลึกถึงคุณของพระพุทธเ้จ้า ด้วยการฝึก พุทธานุสสติกรรมฐาน จึงไม่ใช่เป็นเืรื่องลำบากแต่ประการใด
ดังนั้น กรรมฐาน พุทธานุสสติ กรรมฐาน ถ้าเทียบ กับ กสิณแล้ว
มีอานุภาพมากกว่า เพราะเป็นกรรมฐาน ชาวพุทธ และ เป็นอารักขกรรมฐาน ด้วย
เจริญพร