ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

ผู้เขียน หัวข้อ: ทบทวนกันหน่อย..รอยพระพุทธบาทที่สำคัญ 5 แห่ง อยู่ที่ไหน.?  (อ่าน 16894 ครั้ง)

0 สมาชิก และ 2 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้

raponsan

  • มารยิ่งมี บารมียิ่งแก่กล้า
  • ผู้ดูแลบอร์ด
  • โยคาวจรผล
  • ********
  • ผลบุญ: +61/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 28361
  • Respect: +11
    • ดูรายละเอียด
0
รอยพระพุทธบาท เขาสุมนกูฏ (Adam's Peak) ประเทศศรีลังกา

ทบทวนกันหน่อย..รอยพระพุทธบาทที่สำคัญ 5 แห่ง อยู่ที่ไหน.?

ในอินเดียโบราณความเชื่อเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาทปรากฏอยู่ในทุกศาสนา ไม่ว่าในศาสนาพราหมณ์ เชน และพุทธ สำหรับพุทธศาสนาหลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรเก่าแก่ที่สุดที่แสดงให้เห็นความเชื่อเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาท คือ ปุณโณวาทสูตร ในอรรถกถาของพระสุตตันตปิฎก มัชฌิมานิกาย กล่าวถึงพระพุทธเจ้าทรงทิ้งรอยพระบาทไว้สองแห่ง คือ ฝั่งแม่น้ำนัมมทาและบนภูเขาสัจจพันธคีรี ส่วนหลักฐานที่เป็นรอยพระพุทธบาท เริ่มพบในศิลปะอินเดียตั้งแต่ประมาณต้นพุทธศตวรรษที่ ๓ สมัยพระเจ้าอโศกมหาราชแล้ว จากนั้นจึงปรากฏแพร่หลายทั่วไปในประเทศที่นับถือพุทธศาสนา

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์ถึงคติการนับถือรอยพระพุทธบาทของไทยว่า รับสืบเนื่องมาจากชาวอินเดียและลังกา โดยชาวอินเดียแต่ครั้งพุทธกาลหรือก่อนหน้านั้น ไม่นิยมสร้างรูปเทวดาหรือมนุษย์ไว้บูชา เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพาน พุทธศาสนิกชนจึงสร้างสถูปหรือวัตถุต่าง ๆ เป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธองค์ รอยพระพุทธบาทเป็นวัตถุหนึ่งที่นิยมทำในสมัยนั้น


 ans1 ans1 ans1

ส่วนคติของชาวลังกาเกิดขึ้นภายหลัง มีกล่าวถึงในตำนานเรื่อง มหาวงศ์ ว่า พระพุทธเจ้าได้เสด็จทางอากาศไปยังลังกาทวีปและทรงเทศนาสั่งสอนชาวลังกาจนเกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะเสด็จกลับมัชฌิมประเทศ จึงได้ทรงทำปาฏิหาริย์ประทับรอยพระพุทธบาทไว้ ณ ยอดเขาสุมนกูฎ เพื่อให้ชาวลังกาได้ทำการสักการบูชา

ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ ๑๐ เมื่อหลวงจีนฟาเหียนเดินทางมาถึงลังกา ได้บันทึกโดยเชื่อว่าพระพุทธเจ้าได้ประทับรอยพระบาทไว้สองแห่งในลังกา คือ ยอดเขาสุมนกูฏแห่งหนึ่ง กับอีกรอยทางทิศเหนือของเมืองอนุราธปุระ ซึ่งในเอกสารลังกากลับไม่พบการยืนยันถึงสถานที่ดังกล่าว

หากแต่ในบทสวดบาลีที่ใช้กันในเมืองไทย มีการกล่าวถึง "สุวัณณมาลิก"ว่าเป็นหนึ่งในรอยพระบาทในจำนวน ๕ แห่งที่พระพุทธเจ้าประทับไว้ ได้แก่ เขาสัจจพันธ์คีรี ฝั่งแม่น้ำนัมมทา เขาสุมนกูฏ และโยนกปุระ 



รอยพระพุทธบาท เมืองโยนกบุรี (พระพุทธบาทสี่รอย จ.เชียงใหม่)


จึงเห็นได้ว่าความเชื่อที่ว่า มีรอยพระพุทธบาทแท้จริงที่เขาสัจจพันธ์คีรี และฝั่งแม่น้ำนัมมทานั้น เป็นความเชื่อดั้งเดิมที่สุด เกิดขึ้นในอินเดียและปรากฏอยู่ในพระไตรปิฎก
     ส่วนเขาสุมนกูฎและสุวรรณมาลิกเกิดขึ้นในลังกา และลังกาก็ได้ลืมรอยพระพุทธบาทที่เขาสุวรรณมาลิกไปแล้ว แต่มาเหลือตกค้างอยู่ในบทสวดมนต์ที่ใช้ในเมืองไทย ซึ่งรับอิทธิพลทางพุทธศาสนามาจากลังกา
     ส่วนโยนกปุระเป็นสถานที่ที่ฝ่ายไทยเพิ่มเติมขึ้นภายหลัง และอาจหมายถึง ดินแดนอาณาจักรล้านนาที่เป็นอาณาจักรโยนกมาก่อน

 ans1 ans1 ans1

หลักฐานการบูชารอยพระพุทธบาทในไทยที่เก่าสุด คือ รอยพระบาทคู่ที่สระมรกต จังหวัดปราจีนบุรี มีอายุอยู่ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๑–๑๓ ในวัฒนธรรมสมัยทวารวดี หลังจากนั้นไม่ปรากฏหลักฐานการทำรอยพระบาทอีกจนถึงสมัยพุทธศตวรรษที่ ๑๙ จึงพบแพร่หลายขึ้นทั้งในสุโขทัยและล้านนา อันอาจเนื่องจากอิทธิพลของพุทธศาสนาลังกาวงศ์ที่พระเถระจากสุโขทัยและล้านนาหลายรูปได้เดินทางไปลังกาหรือพม่าอันเป็นดินแดนที่พุทธศาสนาแบบลังกาวงศ์ไปเจริญอยู่ กระทั่งสืบคติดังกล่าวต่อมาจนถึงสมัยอยุธยา

โดยเฉพาะเมื่อมีการค้นพบรอยพระพุทธบาทบนเขาสุวรรณบรรพตในจังหวัดสระบุรี การบูชารอยพระพุทธบาทยิ่งแพร่หลายขึ้นอีกมาก มีการค้นพบรอยพระบาทตามที่ต่าง ๆ อีกหลายแห่ง พร้อมไปกับความนิยมในการสร้างรอยพระพุทธบาทจำลองขึ้นในสถานที่ต่าง ๆ ก็มีมากยิ่งขึ้น ด้วยเชื่อว่ารอยพระพุทธบาทจำลองย่อมมีอานุภาพและสิริมงคลประดุจรอยพระพุทธบาทอันแท้จริง



รอยพระพุทธบาท เขาสุวรรณบรรพต (เขาสัจพันธ์บรรพต) จ.สระบุรี ประเทศไทย


     คำนมัสการรอยพระพุทธบาท 5 แห่ง
     วันทามิ พุทธัง ภะวะปาระติณณัง
     ติโลกะเกตุง ติภะเวกะนาถัง
     โย โลกะเสฏโฐ สะกะลังกิเลสัง
     เฉตะวานะ โพเธสิ ชะนัง อะนันตัง
     ยัง นัมมะทายะ นะทิยา ปุลิเน จะ ตีเร
     ยัง สัจจะพันธะคิริเก สุเมนา จะลัคเค
     ยัง ตัตถะ โยนะกะปุเร มุนิโน จะ ปาทัง
     ตัง ปาทะลัญชะนะมะหังสิระสา นะมามิ
     สุวัณณะมาลิเก สุวัณณะปัพพะเต สุมะนะกูเฏ
     โยนะกะปุเร นัมมะทายะ นะทิยา
     ปัญจะปาทะวะรัง ฐานัง อะหัง วันทามิ ทูระโต ฯ
     อิจเจวะมัจจันตะนะมัสสะเนยยัง
     นะมัสสะมาโน ระตะนัตตะยัง ยัง
     ปุญญาภิสันทัง วิปุลัง อะลัตถัง
     ตัสสานุภาเวนะ หะตันตะราโยฯ
     อามันตะยามิ โว ภิกขะเว ปะฏิเวทะยามิ โว ภิกขะเว
     ขะยะวะยะธัมมา สังขารา อัปปะมาเทนะ สัมปาเทถาติฯ


    คำแปล
    ข้าพเจ้าขอนมัสการพระพุทธเจ้าผู้ข้ามพ้นฝั่งแห่งภพ,
    ผู้เป็นธงชัยของไตรโลก ผู้เป็นนาถะเอกของไตรภพ,
    ผู้ประเสริฐในโลก ตัดกิเลสทั้งสิ้นได้แล้ว ช่วยปลุกชน
    หาที่สุดมิได้ให้ตรัสรู้มรรคผลและนิพพาน,
    รอยพระบาทใดอันพระพุทธองค์ ได้ทรงแสดงไว้,
    ในหาดทรายแทบฝั่งแม่น้ำนัมมะทา,
    รอยพระบาทใดอันพระพุทธองค์ ได้ทรงแสดงไว้,
    เหนือยอดเขาสัจจะพันธ์ และเหนือยอดเขาสุมะนา,
    รอยพระบาทใดอันพระพุทธองค์ ได้ทรงแสดงไว้,
    ในเมืองโยนะกะ ข้าพเจ้าขอนมัสการพระบาท และ
    รอยพระบาทนั้น ๆ ของพระมุนีด้วยเศียรเกล้า,
    ข้าพเจ้าขอนมัสการสถานที่มีรอยพระบาท,
    อันประเสริฐ ๕ สถานแต่ที่ไกล, คือที่เขาสุวรรณมาลิก ๑
    ที่เขาสุวรรณะบรรพต ๑, ที่ยอดเขาสุมะนะกูฏ ๑,
    ที่โยนะกะบุรี ๑, ที่แม่น้ำชื่อนัมมะทา ๑,
    ข้าพเจ้าขอนมัสการอยู่ซึ่งพระรัตนตรัยใดๆ อันบุคคล
    ควรไหว้โดยส่วนยิ่ง, อย่างนี้ด้วยประการฉะนี้,
    ได้แล้วซึ่งกองบุญอันไพบูลย์,
    ขออานุภาพแห่งพระรัตนตรัยนั้นจงขจัดภัยอันตราย เสียเถิด,
    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราขอเตือนท่านทั้งหลาย
    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราขอให้ท่านทั้งหลายทราบไว้ว่า
    สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมสิ้นไปเป็นธรรมดา,
    ขอให้ท่านทั้งหลายจงยังประโยชน์ตน และประโยชน์ท่าน
    ให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด,
    ด้วยประการฉะนี้แล ฯ



รอยพระพุทธบาท ริมฝั่งแม่น้ำนิมมทา (นัมมทานที) ตั้งอยู่ที่เกาะแก้วพิศดาร ปลายแหลมพรหมเทพ จ.ภูเก็ต


    จากบทสวดมนต์นี้มีรอยพระพุทธบาทห้าแห่ง คือ
        1) สุวัณณะมาลิเก
        2) สุวัณณะปัพพะเต
        3) สุมะนะกูเฏ
        4) โยนะกะปุเร
        5) นัมมะทายะ นะทิยา

จากการค้นหาข้อมูลจากพระไตรปิฎกในปุณโณวาทสูตร อรรถกถา พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกายและแหล่งข้อมูลต่างๆ ที่มีการค้นหา สุวรรณมาลิกและสุมนกูฏ อยู่ในประเทศศรีลังกา ส่วนอีกสามแห่งอยู่ในประเทศไทย ในพระไตรปิฎกเรียกว่า แคว้นสุนาปรันตะ ห่างจากเชตวันวิหาร 3000 โยชน์ (บางตำราว่า 300 โยชน์) ทรงเสด็จทางอากาศพร้อมภิกษุอรหันต์ 499 รูปไปโปรดดาบสที่เขาสัจจพันธ์ (สระบุรี) ให้บรรลุพระอรหันต์บวชแล้วตามเสด็จพระพุทธองค์ไปโปรดนิมมทานาคราช พระพุทธองค์ทรงประทับรอยพระบาทไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำนิมมทา (เชื่อกันว่าคือรอยพระพุทธบาทที่เกาะแก้วพิศดาร ปลายแหลมพรหมเทพ จ.ภูเก็ต)

จากนั้นโปรดให้พระสัจจพันธ์กลับไปพำนักที่เขาสัจพันธ์ตามเดิม พระสัจพันธ์ทูลขอเครื่องสักการะบูชา พระพุทธองค์จึงประทับรอยพระบาทไว้บนหลังแผ่นหินทึบเหมือนประทับตราไว้บนก้อนดินเหนียวสดเป็นตำนานที่มาของรอยพระพุทธบาทบนเขาสัจจพันธ์ จ.สระบุรี  ส่วนรอยพระพุทธบาทที่โยนกบุรี คงหมายเอาชื่อโยนกนครอันเป็นชื่อเดิมของล้านนาตามที่กล่าวไว้ข้างบน



รอยพระพุทธบาท เขาสุวรรณมาลิก (อภัยคีรี) เมืองอนุราธะปุระ ประเทศศรีลังกา


ส่วนที่ศรีลังกานั้นมีเจดีย์องค์หนึ่งบนเขาอภัยคีรี หรือ Abhayagiri Dagoba (ไทยเรียกว่า สุวรรณมาลิก หรือ สุวรรณมาลี) สันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ที่สร้างครอบรอยพระพุทธบาทไว้ ดังข้อความภาษาอังกฤษอ้างอิงดังนี้

The Abhayagiri Dagoba is the second biggest brick structure in the world after the Jetavana Dagoba. The Abhayagiri Dagoba was built by King Gajabahu (114-136AD) and reaches a height of 370 feet (115m). Abhayagiri monastery is one of the eight sacred sites for Buddhists in Anuradhapura, Sri Lanka. It is believed that the Abhayagiri Dagoba was built over the footprint of the Buddha. The Buddha came to Lanka and by his supernatural powers placed one foot in the north of Anuradhapura, the other on top of Adam's Peak.

ส่วนรอยพระพุทธบาทอีกแห่งบนเขาสุมนกูเฏในศรีลังกา ปัจจุบันเรียกว่า ยอดเขาของอดัม (Adam's Peak)



รอยพระพุทธบาท เขาสุมนกูฏ (Adam's Peak) ประเทศศรีลังกา

ศรีปาทะ (Sri Pada) หรือ ยอดเขาของอดัม (Adam's Peak)
ยอดเขาที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท มีชื่อตามบาลีว่า "สุมนกูฏ" ประเทศศรีลังกา


ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก
http://kamontham.orgfree.com/menu08_4.html
« แก้ไขครั้งสุดท้าย: กันยายน 23, 2013, 11:37:18 am โดย nathaponson »
บันทึกการเข้า
ปัญจะมาเร ชิเนนาโถ ปัตโต สัมโพธิมุตตะมัง จตุสัจจัง ปะกาเสติ มหาวีรัง นะมามิหัง ปัญจะมาเร ปลายิงสุ

kobyamkala

  • โยคาวจรผล
  • ******
  • ผลบุญ: +5/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • เพศ: หญิง
  • กระทู้: 2236
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
บันทึกการเข้า
แล้วลองแอบมาแย้มกะลา
เพื่อดูโลก เห็นแล้วตกใจโลกนี้กว้างใหญ่จริง ๆ

Akira

  • โยคาวจรมรรค
  • *****
  • ผลบุญ: +2/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 653
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
บันทึกการเข้า
เครดิต ยายกบ มาศึกษาธรรมะจ้า แก๊งค์ อ๊บ อ๊บ

raponsan

  • มารยิ่งมี บารมียิ่งแก่กล้า
  • ผู้ดูแลบอร์ด
  • โยคาวจรผล
  • ********
  • ผลบุญ: +61/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 28361
  • Respect: +11
    • ดูรายละเอียด
0
 

         ans1 ans1 ans1
        สรุปจากบทสวดมนต์(ข้างต้น)มีรอยพระพุทธบาทห้าแห่ง คือ
            1) สุวัณณะมาลิเก ที่เขาสุวรรณมาลิก
            2) สุวัณณะปัพพะเต ที่เขาสุวรรณะบรรพต
            3) สุมะนะกูเฏ ที่ยอดเขาสุมะนะกูฏ
            4) โยนะกะปุเร ที่โยนะกะบุรี
            5) นัมมะทายะ นะทิยา ที่แม่น้ำชื่อนัมมะทา




          1) สุวัณณะมาลิเก ที่เขาสุวรรณมาลิก รอยพระพุทธบาท เขาสุวรรณมาลิก (อภัยคีรี) เมืองอนุราธะปุระ ประเทศศรีลังกา เจดีย์บนเขาอภัยคีรี หรือ Abhayagiri Dagoba  ไทยเรียกว่า สุวรรณมาลิก หรือ สุวรรณมาลี สันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ที่สร้างครอบรอยพระพุทธบาท



         2) สุวัณณะปัพพะเต ที่เขาสุวรรณบรรพต รอยพระพุทธบาท เขาสุวรรณบรรพต (เขาสัจพันธ์บรรพต) วัดพระพุทธบาท จ.สระบุรี ประเทศไทย



    3) สุมะนะกูเฏ ที่ยอดเขาสุมะนะกูฏ รอยพระพุทธบาท เขาสุมนกูฏ อีกชื่อคือ ศรีปาทะ (Sri Pada) หรือ ยอดเขาของอดัม (Adam's Peak) ประเทศศรีลังกา



              4) โยนะกะปุเร ที่โยนะกะบุรี รอยพระพุทธบาทสี่รอย จ.เชียงใหม่



          5) นัมมะทายะ นะทิยา ที่แม่น้ำชื่อนัมมะทา รอยพระพุทธบาท ริมฝั่งแม่น้ำนิมมทา (นัมมทานที) ตั้งอยู่ที่เกาะแก้วพิศดาร ปลายแหลมพรหมเทพ จ.ภูเก็ต
บันทึกการเข้า
ปัญจะมาเร ชิเนนาโถ ปัตโต สัมโพธิมุตตะมัง จตุสัจจัง ปะกาเสติ มหาวีรัง นะมามิหัง ปัญจะมาเร ปลายิงสุ

suchin_tum

  • ไม่กลับมาเกิด
  • ศิษย์ตรง
  • มีเหตุมีผล
  • *****
  • ผลบุญ: +0/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • เพศ: หญิง
  • กระทู้: 486
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
0
ขออนุโมทนาสาธุ st11 st12
บันทึกการเข้า
ขอน้อมอาราธนากำลังแห่งครูอาจารย์กรรมฐานมัชฌิมาจงมาประสิทธิ์ประศาสตร์

SRIYA

  • กำลังแหวกกระแส
  • **
  • ผลบุญ: +0/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 199
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
บันทึกการเข้า
อยากให้ทุกชีวิต มีความอบอุ่น

raponsan

  • มารยิ่งมี บารมียิ่งแก่กล้า
  • ผู้ดูแลบอร์ด
  • โยคาวจรผล
  • ********
  • ผลบุญ: +61/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 28361
  • Respect: +11
    • ดูรายละเอียด
0
รอยพระพุทธบาทนี้ ผมไม่ทราบว่าอยู่ที่ไหน เดาว่าอยู่ภูเก็ต (ภาพจากเว็บพลังจิต)


แนะนำให้อ่านกระทู้ที่เกี่ยวข้องครับ
   - "พระธาตุ อรหันตธาตุ" มีบันทึกในพระไตรปิฎกหรือไม่.?
   http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=12394.msg56755#msg56755
   - รอยพระพุทธบาท นัมะทานที ที่เกาะแก้ว จ.ภูเก็ต
   http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=7044.0
« แก้ไขครั้งสุดท้าย: เมษายน 02, 2015, 11:21:42 am โดย raponsan »
บันทึกการเข้า
ปัญจะมาเร ชิเนนาโถ ปัตโต สัมโพธิมุตตะมัง จตุสัจจัง ปะกาเสติ มหาวีรัง นะมามิหัง ปัญจะมาเร ปลายิงสุ

ธัมมะวังโส

  • ธัมมะวังโส
  • ผู้บริหารเว็บ
  • โยคาวจรผล
  • *
  • ผลบุญ: +180/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 7249
  • Respect: +6
    • ดูรายละเอียด
    • เว็บไซต์
0
ปทํ เสฏฺฐํ ยถาปิ กจฺฉตํ ปุรํ
รอยเท้าอันประเสริฐ ย่อมตั้งอยู่ ที่เมือง กัจฉตะ แม้ฉันนั้น
บันทึกการเข้า
เว ทา สา กุ กุ สา ทา เว ทา ยะ สา ตะ ตะ สา ยะ ทา สา สา ทิ กุ กุ ทิ สา สา กุ ตะ กุ ภู ภู กุ ตะ กุ