นิทานเซน : อารามที่งดงามที่สุด
ในการแสดงธรรมครั้งหนึ่ง องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เทศนาถึงเรื่องราวหนึ่งไว้ว่า...
มีกษัตริย์อยู่พระองค์หนึ่ง ต้องการที่จะบูรณะซ่อมแซมอารามแห่งหนึ่งในเมืองหลวง ดังนั้นจึงส่งคนไปเสาะหาช่างฝีมือที่มีความสามารถอย่างแท้จริง เพื่อที่จะมาซ่อมแซมอารามหลังนี้ให้งดงามอลังการที่สุด
ปรากฏว่าได้เสาะหาพบกลุ่มคนที่มีคุณสมบัติในการรับงานนี้ 2 กลุ่ม กลุ่มแรกประกอบด้วยช่างฝีมือและจิตรกรที่มีชื่อเสียงที่สุดในเมืองหลวง ส่วนอีกกลุ่มหนึ่งคือพระสงฆ์เพียงไม่กี่รูป
เนื่องจากกษัตริย์ทรงไม่แน่พระทัยว่าคนงานกลุ่มใดมีฝีมือสูงเยี่ยม กว่ากัน ดังนั้นจึงทรงมอบโอกาสให้ทั้งสองฝ่ายทำการแข่งขันประลองฝีมือ ด้วยการให้ทั้งสองกลุ่มทดลองไปบูรณะอาราม 2 หลังที่ตั้งอยู่ตรงข้ามกัน โดยแบ่งกันไปซ่อมแซมอารามกลุ่มละหลัง จากนั้นในอีก 3 วันข้างหน้า จะเสด็จไปตรวจสอบผลการซ่อมแซมด้วยพระองค์เอง
ในการซ่อมแซมอารามครั้งนี้ ช่างฝีมือและจิตรกรเอกแจ้งความประสงค์ต่อกษัตริย์ เพื่อเบิกเอาสีสำหรับทาตกแต่ง รวมทั้งอุปกรณ์เพื่อทำงานฝีมือต่างๆ มากมาย ส่วนทางด้านพระนักบวชกลับขอเพียงผ้าขี้ริ้วและถังใส่น้ำสะอาดเท่านั้น
สามวันผ่านไป กษัตริย์ได้เดินทางมาตรวจสอบฝีมือการซ่อมแซมวัดของคนงานทั้งสองกลุ่ม พบว่าอารามที่ซ่อมแซมโดยช่างฝีมือและจิตรกรนั้นถูกประดับตกแต่งอย่างวิจิตร บรรจง ระบายสีสันสอดสลับละลานตา กษัตริย์เห็นดังนั้นจึงพอพระทัยเป็นอันมาก และพยักหน้ายอมรับนับถือในฝีมือของช่างทั้งสอง
จากนั้นกษัตริย์ทรงหันหลังไปทอดพระเนตรอารามอีกหลังหนึ่ง ซึ่งซ่อมแซมโดยเหล่าพระ ผลงานที่ปรากฏทำให้พระองค์ตะลึงงัน อารามที่เหล่าพระช่วยกันซ่อนแซมนั้นไร้ซึ่งสีสันฉาบทา เพียงแต่ ผนัง พื้น โต๊ะ เก้าอี้ บานหน้าต่าง และส่วนอื่นๆ ของอารามแห่งนี้ถูกเช็ดถูจนสะอาดสะอ้าน สะอาดเสียจนสิ่งของทั้งหลายในวัดต่างปรากฏสีสันที่แท้จริงในตัวเองออกมา อีกทั้งยังผ่านการขัดถูจนมันเงาดั่งกระจกจนสะท้อนสีสันของสิ่งอื่นๆ ออกมาพร้อมกัน ไม่ว่าจะเป็นสีของก้อนเมฆ หรือเงาของต้นไม้ที่พัดไหวอยู่ในสายลม กระทั่งสีสันของอารามที่ตั้งอยู่ตรงกันข้ามก็กลายมาเป็นส่วนประกอบหนึ่งใน เงาสะท้อน ที่ขับเน้นให้อารามหลังนี้งดงามเพิ่มขึ้น ส่วนอารามหลังนี้ ก็เพียงแต่ตั้งอยู่อย่างสงบเพื่อรองรับทุกสิ่งทั้งมวลที่กล่าวมา
กษัตริย์ทรงพอพระทัยและซาบซึ้งในการซ่อมแซมอารามหลังนี้ยิ่งนัก ส่วนผลแพ้ชนะแม้มิได้กล่าวออกมา แต่ผู้คนล้วนทราบแน่แก่ใจ
ภาพจาก
www.eastartwork.com ปัญญาเซน
จิตใจของคนเราก็เป็นเช่นดังอารามหลังหนึ่ง ไม่จำเป็นต้องอาศัยสิ่งอื่นใดภายนอกมาประดับตกแต่งให้งดงาม ขอเพียงชำระจิตใจให้สะอาดหมดจด เพื่อเปิดโอกาสให้ความงดงามที่อยู่ภายในนั้นได้ปรากฏออกมา