ธาตุสังยุตต์ มี 3 แบบ
แบบที่ 1 ธาตุสังยุตต์ ในฝ่ายรูป เป็น รูปปรมัตถ์ เป็นโลกียะ
มี ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟ และ ธาตุรู้
แบบที่ 2 ธาตุสังยุตต์ ในฝ่ายอรูป เป็น รูปปรมัตถ์ เป็นโลกียะ และ โลกุตตระ
มี อาภาธาุตุ สุภาธาตุ อากาสานัญจายตนะธาตุ วิญญานัญจายตนะธาตุ อากิญจัญญายตะธาตุ
เนวนาสัญญายตนะธาตุ และ สัญญาเวทยิตนิโรธธาตุ
แบบที่ 3 ธาตุสังยุตต์ ในฝ่ายพระธรรมธาตุ เป็นโลกุตตระ
มีเพียง สัญญาเวทยิตนิโรธธาตุ เท่านั้น
การเข้าใจธาตุ นั้น ต้องอยู่ที่การเข้าถึงความเป็นจริง การจะรู้ธาตุ ต้องเข้าใจธาตุ คู่
ยกตัวอย่าง อาภาธาตุ (สว่าง ) มีได้ เพราะมี กาฬธาตุ(ความมืด)
สุภาธาตุ ( ความงาม ) มีได้ เพราะมี อสุภะธาตุ ( ไม่งาม )
เป็นต้น
สาธยาย พอให้รู้
เจริญพร