ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

ผู้เขียน หัวข้อ: บาลีวันละคำ โลก โลกวัชชะ  (อ่าน 2191 ครั้ง)

0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้

ปัญญสโก ภิกขุ

  • ศิษย์ตรง
  • มีเหตุมีผล
  • *****
  • ผลบุญ: +0/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 403
  • อริยสโก
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
บาลีวันละคำ โลก โลกวัชชะ
« เมื่อ: มิถุนายน 19, 2016, 12:33:08 pm »
0
‪โลก‬ บาฬีอ่านว่า โล-กะ

หนังสือศัพท์วิเคราะห์ ของพระมหาโพธิวงศาจารย์(ทองดี) ป.ธ.๙,ราชบัณฑิต มีวิเคราะห์ความหมายว่า..

วิ. ลุชฺชติ ปลุชฺชตีติ โลโก.
ย่อมพินาศไป เหตุนั้น ชื่อว่า โลก (ผู้จะพินาศไป)
(ลุช+ณ) ลบณอนุพันธ์ ,วุทธิ อุ>โอ,แปลง ช>ก

วิ.ลุจฺจติ ปลุจฺจติ วินาสํ คจฺฉตีติ โลโก.
ย่อมย่อยยับ ย่อมถึง ความพินาศ เหตุนั้น ชื่อว่า โลก (ผู้จะย่อยยับไป)
(ลุจ+อ) วุทธิ อุ>โอ,แปลง จ>ก

วิ.โลกียติ ทิสฺสตีติ โลโก.
ย่อมถูกเห็น ย่อมปรากฏ เหตุนั้น ชื่อว่า โลก (ร่างอันเขาเห็น,ตัวตน,กาย,อัตตา)
(โลก+อ)

วิ. โลกติ ปติฏฺฐหติ เอตฺถ ปุญฺญปาปํ ตพฺพิปาโก จาติ โลโก.
บุญบาปและผลของบุญบาป ย่อมตั้ง อยู่ในที่นี้ เหตุนั้น ชื่อว่า โลก (ร่างเป็นที่ตั้งของบุญบาปและผลของบุญบาป)
(โลก+อ)

----------------------
หนังสือพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (ป.อ.ปยุตฺโต)
ให้ความหมาย โลก เป็นต้นว่า..

[102] โลก 3๑ (ประดาสภาวธรรมหรือหมู่สัตว์ กำหนดโดยขอบเขตบ้าง ไม่กำหนดบ้าง — the world; the earth; sphere; universe)
1. สังขารโลก (โลกคือสังขาร ได้แก่สภาวธรรมทั้งปวงที่มีการปรุงแต่งตามเหตุปัจจัย — the world of formations)
2. สัตวโลก (โลกคือหมู่สัตว์ — the world of beings)
3. โอกาสโลก (โลกอันกำหนดด้วยโอกาส, โลกอันมีในอวกาศ, จักรวาล — the world of location; the world in space; the universe)

Vism.204;
DA.I.173;
MA.I.397.
วิสุทธิ. 1/262;
ที.อ. 1/215;
ม.อ. 2/269.

[103] โลก 3๒ (โลกคือหมู่สัตว์, สัตว์โลก — the world of beings)
1. มนุษยโลก (โลกคือหมู่มนุษย์ — the world of man)
2. เทวโลก (โลกคือหมู่เทพ, สวรรค์ชั้นกามาวจรทั้ง 6 — the heavenly world)
3. พรหมโลก (โลกคือหมู่พรหม, สวรรค์ชั้นพรหม — the Brahma world)

โลก 3 ในหมวดนี้ ท่านจำแนกออกมาจาก ข้อ 2 คือสัตวโลก ในหมวดก่อน [101]

DA.I.173;
MA.I.397.
ที.อ. 1/215;
ม.อ. 2/269.

[104] โลก 3๓ (โลกอันเป็นที่อยู่ของสัตว์ — the world; sphere) คือ กามโลก — the world of sense-desire; รูปโลก — the world of form; อรูปโลก — the formless world; เป็นชื่อที่บางแห่งใช้เรียก ภพ 3 แต่ไม่นิยม
------------------------
‪‎วชฺชปเภท‬ มี ๒ คือ

๑. โลกวัชชะ ถ้ารู้วัตถุ จิตจะเป็นอกุศลอย่างเดียว
เช่น เมถุนธรรมสิกขาบท

๒.ปัณณัตติวัชชะ ถึงจะรู้วัตถุ จิตก็เป็นกุศล หรือ อกุศลก็ได้
เช่น วิกาลโภชนสิกฺขาบท

๑.โลกวัชชะ = โลก+วัชชะ
-โลก หมายถึง สัตว์โลก ได้แก่ เทวดา มนุษย์ สัตว์เดรัจฉาน
-วัชชะ แปลว่า โทษ, คำติเตียน, เครื่องดนตรี, เพลงขับร้อง
-วัชชะ ในคำว่า โลกวัชชะ กล่าวอรรถโทสะ(เป็นโทษ)
-โลกวัชชะ แปลว่า เป็นโทษแก่สัตว์ ได้แก่ อกุศลกรรมทุกชนิด ซึ่งบุคคลใดก็ตาม ไม่ว่า เทวดา มนุษย์ สัตว์เดรัจฉาน ทำก็เป็นโทษเช่นกัน ไม่ใช่จำกัดเฉพาะภิกษุ เช่น ฆ่าสัตว์ ใครฆ่าก็เป็นบาปทั้งนั้น เป็นเหตุนำไปอบายได้ เพียงแต่พระมีสิกขาบทบัญญัติเพิ่มเข้ามาอีก จึงเป็นทั้งอาบัติ และโลกวัชชะ ส่วนโยมเป็นแค่โลกวัชชะ
หรือเช่น การเสพเมถุน ไม่ว่าใครเสพต่างก็เสพด้วยราคจิตทั้งนั้น เป็นอกุศล เป็นโทษเพราะเป็นเหตุนำไปอบาย พระทำมีโทษเป็นอาบัติปาราชิก และเป็นโลกวัชชะ โยมทำเป็นโลกวัชชะ

ปล.ชนจำนวนมาก เข้าใจผิด โลกวัชชะ ว่าชาวบ้านติเตียนจึงเป็นโลกวัชชะ ถ้ากระนั้น ถ้าหากชาวบ้านรวมกลุ่มกันทั้งหมดไม่ติเตียนมีความเห็นเดียวกันกับพระก็ไม่เป็นโลกวัชชะกระนั้นหรือ เช่น ภิกษุทำน้ำอสุจิให้เคลื่อน ชาวบ้านรวมกลุ่มไม่ติเตียน สรรเสริญบอกว่า ดีๆ เป็นการผ่อนคลาย พวกกระผมยังกระทำเลย จะใช่หรือ
-----------
๒.ปัณณัตติวัชชะ = ปัณณัตติ+วัชชะ
-ปัณณัตติ=ปัญญัตติ มีวิธีทางไวยากรณ์คือ เปลี่ยน ญญ เป็น ณณ. ปัณณัตติ จึงแปลว่า พระบัญญัติ (ที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้)
-วัชชะ ในที่นี้ แปลว่า เป็นโทษ
-ปัณณัตติวัชชะ แปลว่า เป็นโทษเพราะล่วงละเมิดพระบัญญัติ เป็นโทษเฉพาะพระ เพราะมีพระบัญญัติห้ามไว้ ส่วนโยมไม่มีโทษ เช่น กินข้าวในเวลากลางคืน ถามว่า ชาวบ้านติเตียนไหม พระฉันข้าวในเวลากลางคืน ติเตียนแน่นอน. แต่พระฉันข้าวในเวลาเป็นปัณณัตติวัชชะ ไม่ได้เป็นโลกวัชชะ เพราะการกินข้าวมันเป็นสิ่งที่ร่างกายต้องการตามธรรมชาติ หาได้เป็นกุศลอกุศลไม่ หาได้เป็นโทษไม่ ส่วนใครจะเกิดกิเลสกินนั่นอีกเรื่องหนึ่ง พระฉันข้าวในเวลาเย็นจึงไม่เป็นโลกวัชชะแต่อย่างใด เป็นปัณณัตติวัชชะเท่านั้น ส่วนโยมไม่เป็นอะไรสักอย่าง

เครดิต..กลุ่มถาม-ตอบพระธรรมวินัย

-------------------------
‪‎คาถาธรรมบท‬

เอถ ปสฺสถิมํ โลกํ
จิตฺตํ ราชรถูปมํ
ยตฺถ พาลา วิสีทนฺติ
นตฺถิ สงฺโค วิชานตํ ฯ

สูเจ้าทั้งหลาย จงมาเถิดมาดูโลกนี้
อันวิจิตรพิสดาร เหมือนกับราชรถทรง
ณ ที่นี่แหละ เหล่าคนโง่พากันหมกมุ่นอยู่
แต่ผู้รู้หาติดข้องอยู่ไม่

Come you all and behold this world
Like an ornamented royal chariot,
Wherein the fools are deeply sunk.
But for those who know there is no bond.

*อ่านเพิ่ม
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=23&p=4
------------------------------
ป.ล.ขอบคุณข้อมูลรูปภาพจากเว็บ

จิตฺเตน โลโก นียเต.
อ.โลก อันจิต ย่อมนำไป
« แก้ไขครั้งสุดท้าย: มิถุนายน 19, 2016, 12:43:06 pm โดย ปัญญสโก ภิกขุ »
บันทึกการเข้า

PRAMOTE(aaaa)

  • ศิษย์ตรง
  • โยคาวจรผล
  • *****
  • ผลบุญ: +5/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • เพศ: ชาย
  • กระทู้: 3598
  • ความศรัทธาคือเชื่อเรื่องการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
Re: บาลีวันละคำ โลก โลกวัชชะ
« ตอบกลับ #1 เมื่อ: มิถุนายน 19, 2016, 05:06:03 pm »
0

           ขออนุโมทนาสาธุ
บันทึกการเข้า
การมีกัลยาณมิตร ครูบาอาจารย์ ที่สั่งสอนธรรม เป็นเรื่องที่ดี
..เชื่อเรื่องการตรัสรู้ธรรม ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
...และเชื่อในพระธรรมที่เป็นตัวแทนของพระศาสดา