ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

ผู้เขียน หัวข้อ: บาลีวันละคำ‬ บวชเนกขัมมะ  (อ่าน 3828 ครั้ง)

0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้

ปัญญสโก ภิกขุ

  • ศิษย์ตรง
  • มีเหตุมีผล
  • *****
  • ผลบุญ: +0/-0
  • ออฟไลน์ ออฟไลน์
  • กระทู้: 403
  • อริยสโก
  • Respect: 0
    • ดูรายละเอียด
บาลีวันละคำ‬ บวชเนกขัมมะ
« เมื่อ: กรกฎาคม 19, 2016, 01:42:18 pm »
0
‪บาลีวันละคำ‬
บวชเนกขัมมะ
“เนกขัมมะ” คืออะไร
“เนกขัมมะ” บาลีเขียน “เนกฺขมฺม” (เนก-ขำ-มะ) รากศัพท์มาจาก นิ (คำอุปสรรค = ออก) + กมฺ (ธาตุ = ก้าวไป) + ณฺย ปัจจัย, ซ้อน กฺ ระหว่างอุปสรรคกับธาตุ (นิ + กฺ + กมฺ), แปลง ก ต้นธาตุเป็น ข, แผลง อิ ที่ นิ เป็น เอ (นิ > เน), ลบ ณฺ ที่ ณฺ-(ย) ปัจจัย (ณฺย > ย),แปลง มฺ ที่สุดธาตุกับ ย เป็น มฺม
: นิ + กฺ + กมฺ = นิกฺกมฺ + ณฺย = นิกฺกมณฺย > นิกฺขมณฺย > เนกฺขมณฺย > เนกฺขมฺย > เนกฺขมฺม (นปุงสกลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “การก้าวออกไปเพื่อคุณอันวิเศษ”
“เนกฺขมฺม” หมายถึง การละโลกและไปสู่ชีวิตอันบริสุทธิ์, การออกบวช, การปลดเปลื้องจากโลกิยวิสัย, ความปลอดจากราคะ ความกระหาย และตัณหา, ความไม่มีกามกิเลส, การสลัดจากตนของตน, นิพพาน (giving up the world & leading a holy life, renunciation of, or emancipation from worldliness, freedom from lust, craving & desires, dispassionateness, self-abnegation, Nibbāna)
“เนกฺขมฺม” ในภาษาไทยใช้เป็น “เนกขัม” (เนก-ขำ) และ “เนกขัมมะ” (เนก-ขำ-มะ)
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า -
“เนกขัม, เนกขัมมะ : (คำแบบ คือคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป) (คำนาม) การออก, การออกจากกาม, การออกบวช. (ป. เนกฺขมฺม).”
พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่าน ป.อ.ปยุตฺโต ที่คำว่า “เนกขัมมะ” บอกไว้ว่า -
“เนกขัมมะ : การออกจากกาม, การออกบวช, ความปลอดโปร่งจากสิ่งล้อเร้าเย้ายวน (ข้อ 3 ในบารมี 10).”
และที่คำว่า “บารมี” จำกัดความ “เนกขัมมะ” ไว้ว่า “ความปลีกออกจากกามได้ ไม่เห็นแก่การเสพบำเรอ, การออกบวช”
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม ของท่าน ป.อ.ปยุตฺโต ข้อ [325] บารมี 10 หรือ ทศบารมี (ปฏิปทาอันยวดยิ่ง, คุณธรรมที่ประพฤติปฏิบัติอย่างยิ่งยวด คือ ความดีที่บำเพ็ญอย่างพิเศษ เพื่อบรรลุซึ่งจุดหมายอันสูง เช่น ความเป็นพระพุทธเจ้าและความเป็นมหาสาวก เป็นต้น) บารมีข้อ 3 “เนกขัมมะ” ขยายความไว้ว่า -
“เนกขัมมะ : การออกบวช, ความปลีกตัวปลีกใจจากกาม — Nekkhamma: renunciation”
.......
ปัจจุบันนี้ชาวพุทธนิยมจัดกิจกรรมปฏิบัติธรรม คือไปอยู่ที่วัดหรือสำนักแห่งใดแห่งหนึ่ง นุ่งขาวห่มขาว ถือศีล 8 เป็นเวลา 3 วัน 7 วัน หรือนานกว่านั้น เรียกกิจกรรมนี้ว่า “บวชเนกขัมมะ” บางทีก็เรียกว่า “บวชศีลจาริณี” (ดูเพิ่มเติม : “บวชศีลจาริณี” บาลีวันละคำ (1,035) 19-3-58)
ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษ พระสงฆ์อยู่จำพรรษา ชาวบ้านบวชเนกขัมมะ ถ้าขยายเวลาไปให้ได้ 3 เดือนเท่ากับพระ จะยิ่งน่าอนุโมทนา
เป็นความจริงแท้ที่บัณฑิตไว้กล่าวว่า -
อยู่ครองเรือน เหมือนชามเล็ก จุของได้น้อย
ออกบวช เหมือนชามใหญ่ จุของได้มาก
.......
ดูก่อนภราดา!
: ชามเล็กที่เต็มด้วยบุญ
: ยังดวงใจให้อิ่มและอบอุ่นยิ่งกว่าชามใหญ่ที่ว่างเปล่า

นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
บันทึกการเข้า