พิมพ์

[raponsan]

ฟังเพลง..บรรลุธรรม

ตอนเกิดในท้องมารดา เป็น "ทวิเหตุกบุคคล" ชาตินี้จะฟังยังไง ? นานแค่ไหน ? แบบไหน ?
ก็ไม่สามารถจะบรรุลธรรมอะไรใดๆทั้งสิ้น การจะบรรลุธรรมในชาตินี้ จึง "เป็นไปไม่ได้"

ผู้ที่เกิดเป็นมนุษย์ที่ไม่พิการแต่กำเนิดนั้น ล้วนเกิดมาต่าง ๆ กันโดย "สกุล ยศศักดิ์ บริวาร"
เพราะ "กุศลวิบาก" ที่ทำกิจ "ปฏิสนธิ" นั้นต่างกัน ตามกำลังของ "กุศลกรรม" ซึ่งเป็น "เหตุ"         

ถ้า "ปฏิสนธิจิต" เป็น "ผล" ของ "กุศลกรรม" ที่ไม่มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วย   
ปฏิสนธิจิตที่เป็นกุศลวิบากนั้น ก็เกิดร่วมกับโสภณเจตสิกและเหตุ ๒ คือ..
"อโลภเจตสิก" และ "อโทสเจตสิก" เป็น "ทวิเหตุกบุคคล"
คือ เป็นบุคคลที่ "ปฏิสนธิจิต" (ตอนเกิดในท้องมารดา) ไม่มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วย
บุคคลนั้นจึงไม่สามารถบรรลุฌาน หรือ "โลกุตตรธรรม" ในชาตินั้นๆ (ไม่สามารถจะบรรุลธรรม)

    แนวทางของการบรรลุธรรมมี ๓ แนวทางตามแนวที่ปรากฏในคัมภีร์ คือ
          ๑.บรรลุธรรมเพราะได้ฟัง
          ๒.บรรลุธรรมเพราะได้คิด
          ๓.บรรลุธรรมเพราะได้ปฏิบัติ

    ขอกล่าวเฉพาะประเด็นแรกก่อน
     คราวก่อนได้ยกตัวอย่างพระอัครสาวกว่า ได้บรรลุธรรมขั้นโสดาบันเพราะการฟัง เป็นที่น่าสังเกตว่า เฉพาะการฟังอย่างเดียวสามารถส่งผลให้ผู้ฟังได้บรรลุธรรมถึงขั้นอรหัตผลนั้น มีตัวอย่างให้เห็นมากมาย เอาที่เราคุ้นเคยมากที่สุดก็เห็นจะเป็นปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ซึ่งทั้งหมดนี้ได้บรรลุอรหัตต์เพราะฟังธรรมเทศนาชื่ออนัตตลักขณสูตรจากพระพุทธเจ้า

     การบรรลุธรรมที่เกิดขึ้นจากการฟังนี้ หากจะพิจารณากรณีตัวอย่างโดยละเอียดจะเห็นว่า จะบรรลุธรรมขั้นใดขึ้นอยู่กับพื้นเพอุปนิสัยเดิมของผู้นั้นเป็นสำคัญ บางท่านฟังแล้วบรรลุขั้นโสดาบัน บางท่านได้สกทาคามี อนาคามี หรือบางท่านก็ก้าวกระโดดบรรลุขั้นพระอรหันต์เลยก็มี การได้ฟังธรรม แล้วได้บรรลุธรรมในระดับต่างๆ จึงไม่ใช่เรื่องแปลก

     

    ในอรรถกถามังคลัตถทีปนีจึงกล่าวไว้ว่า
     “การฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้วได้บรรลุอรหันต์ ไม่ใช่เรื่องอัศจรรย์”
     ที่น่าอัศจรรย์คือ แม้แต่เสียงเพลง เสียงขับร้อง ถ้าผู้ฟังรู้จักพิจารณา ไตร่ตรองโดยอุบายอันแยบคายแล้ว ย่อมส่งผลให้ผู้ฟังได้บรรลุธรรมได้เช่นเดียวกัน
     ตัวอย่างในพระคัมภีร์มีให้เห็นมากมาย เช่น อุตตรมาณพ

ที่มา http://onknow.blogspot.com/2014/01/blog-post_1829.html
ขอบคุณภาพจาก http://topicstock.pantip.com/ , http://www.palungdham.com/

[raponsan]

ฟังเพลง บรรลุธรรม

    เอนทรี่ก่อนได้พูดถึงแนวทางของการบรรลุธรรมไว้ ๓ แนวทางตามแนวที่ปรากฏในคัมภีร์ คือ
          ๑.บรรลุธรรมเพราะได้ฟัง
          ๒.บรรลุธรรมเพราะได้คิด
          ๓.บรรลุธรรมเพราะได้ปฏิบัติ
    ตัดข้อ ๒ และข้อ ๓ ออกก่อน คงกล่าวเฉพาะประเด็นแรกก่อน เพื่อไม่ให้เนื้อความยาวเกินไป
    คราวก่อนได้ยกตัวอย่างพระอัครสาวกทั้ง ๒ ว่า ได้บรรลุธรรมขั้นโสดาบันเพราะการฟัง

    เป็นที่น่าสังเกตว่า เฉพาะการฟังอย่างเดียวสามารถส่งผลให้ผู้ฟังได้บรรลุธรรมถึงขั้นอรหัตผลนั้น มีตัวอย่างให้เห็นมากมาย เอาที่เราคุ้นเคยมากที่สุดก็เห็นจะเป็นปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕  ซึ่งทั้งหมดนี้ได้บรรลุอรหัตต์เพราะฟังธรรมเทศนาชื่ออนัตตลักขณสูตรจากพระพุทธเจ้า

     

    การบรรลุธรรมที่เกิดขึ้นจากการฟังนี้ หากจะพิจารณากรณีตัวอย่างโดยละเอียดจะเห็นว่า จะบรรลุธรรมขั้นใดขึ้นอยู่กับพื้นเพอุปนิสัยเดิมของผู้นั้นเป็นสำคัญ บางท่านฟังแล้วบรรลุขั้นโสดาบัน บางท่านได้สกทาคามี อนาคามี หรือบางท่านก็ก้าวกระโดดบรรลุขั้นพระอรหันต์เลยก็มี

    การได้ฟังธรรม แล้วได้บรรลุธรรมในระดับต่าง ๆ จึงไม่ใช่เรื่องแปลก
    ในอรรถกถามังคลัตถทีปนีจึงกล่าวไว้ว่า “การฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้วได้บรรลุอรหันต์ ไม่ใช่เรื่องอัศจรรย์”
    ที่น่าอัศจรรย์คือ แม้แต่เสียงเพลง เสียงขับร้อง ถ้าผู้ฟังรู้จักพิจารณา ไตร่ตรองโดยอุบายอันแยบคายแล้ว ย่อมส่งผลให้ผู้ฟังได้บรรลุธรรมได้เช่นเดียวกัน

 

    ตัวอย่างในพระคัมภีร์มีให้เห็นมากมาย เช่น
    อุตตรมาณพ เดินทางไปประกวดร้องเพลงชิงรางวัล ระหว่างทางก็พบพระพุทธเจ้า ๆ จึงเรียกไปสอบถาม ทราบความแล้วก็ทรงถามว่า เพลงที่จะร้องเนื้อหาเป็นอย่างไร อุตตรมาณพจึงร้องเพลงให้พระพุทธเจ้าฟัง แต่พอฟังจบ พระพุทธเจ้าก็บอกว่า เพลงขับแบบนี้ ไม่ถูก ร้องไปไม่มีทางชนะแน่นอน

    คัมภีร์ธรรมบทได้พรรณนาไว้ว่า พระพุทธเจ้าได้แต่งเพลงขับให้อุตตรมาณพใหม่ พร้อมกับให้ท่องจำให้แม่น
    เนื้อหาเพลงที่เป็นโจกย์ให้ผู้ท้าชิงร้องแก้ท่านผูกเป็นปัฏฐยาวัตรฉันท์ แปลเป็นภาษาไทยได้ความหมายอย่างนี้
          “เป็นใหญ่อย่างไร จึงได้ชื่อว่าเป็นพระราชา
            เป็นพระราชาแบบไหน จึงได้ชื่อว่ามีธุลีบนพระเศียร
            แบบไหน ? จึงได้ชื่อว่าปราศจากธุลี
            แบบไหน ? จึงได้ชื่อว่าเป็นคนพาล”

      เพลงตอบโจทย์ที่พระพุทธเจ้าแต่งให้อุตตรมาณพว่าดังนี้
           “ผู้เป็นใหญ่ในทวารทั้ง ๖ ชื่อว่าเป็นพระราชา
            พระราชาผู้กำหนัด ชื่อว่ามีธุลีบนพระเศียร
            ผู้ไม่กำหนด ชื่อว่าปราศจากธุลี
            ผู้กำหนัดอยู่เรียกว่าเป็นคนพาล”
      บทเพลง ๔ บรรทัดแค่นี้ ส่งผลให้อุตตรมาณพบรรลุโสดาบันทันที
      ว่ากันว่า หลังจากเรียนเพลงขับจากพระพุทธเจ้าจนคล่องปากแล้ว อุตตรมาณพก็ออกเดินทางไปท้าประลอง และในที่สุดก็ประสบชัยชนะ

      คัมภีร์มังคลัตถทีปนี ได้เล่าเรื่องพระติสสะเถระ ผู้ปรารภวิปัสสนา ท่านเดินทางผ่านสระปทุม เวลานั้นมีหญิงสาวคนหนึ่งเก็บดอกบัวอยู่ นางคงจะมีอารมณ์สุนทรีย์ ขณะที่เก็บดอกบัวก็ร้องเพลงไปด้วย เนื้อเพลงผูกเป็นฉันทลักษณ์เช่นกัน แปลเป็นภาษาไทยได้ความหมายว่า

        “ดอกปทุมชื่อโกกนท บานแล้วแต่เช้าตรู่
         ถูกแสงพระอาทิตย์แผดเผาให้เหี่ยวแห้งไปฉันใด
         สัตว์ทั้งหลายผู้ถึงความเป็นมนุษย์
         ย่อมเหี่ยวแห้งไปด้วยกำลังแห่งชราฉันนั้น”
    บทเพลงความยาวเพียงแค่ ๔ บรรทัดเท่านี้ ทำให้พระติสสะเถระถึงกับรรลุพระอรหันต์ทันที

    ถัดจากเรื่องนี้ไปนิดหน่อย ในคัมภีร์เดียวกันนี้ ได้เล่าถึงชายผู้หนึ่ง พร้อมด้วยบุตรชาย ๗ คนกลับจากป่า ระหว่างที่เดินทางกลับบ้าน ได้ยินเสียงสตรีนางหนึ่งกำลังร้องเพลงขณะตำข้าว เสียงเพลงไพเราะจับใจ โดยเฉพาะเนื้อเพลงฟังแล้วชวนให้พิจารณา

      “สรีระนี้อาศัยหนังมีผิวเหี่ยวแห้ง ถูกชราย่ำยีแล้ว
       สรีระนี้ถึงความเป็นอามิส คือเหยื่อแห่งมฤตยู ย่อมตกไปเพราะมรณะ
       สรีระนี้เป็นที่อยู่ของหมู่หนอน เต็มไปด้วยซากศพต่าง ๆ
       สรีระนี้เป็นภาชนะของไม่สะอาด
       สรีระนี้เสมอด้วยท่อนไม้”
    สิ้นสุดเสียงเพลง ชายชราพร้อมลูกชายทั้ง ๗ คน บรรลุปัจเจกโพธิญาณทันที

    ที่สุดของเรื่องนี้ ท่านสรุปเป็นประเด็นทิ้งไว้อย่างนี้ว่า
    “แม้เทวาดาและมนุษย์เหล่าอื่น บรรลุอริยภูมิด้วยอุบายเช่นนี้”
    ทำให้เราได้ข้อสรุปเบื้องต้นอย่างหนึ่งว่า เสียงเพลง หรือเสียงเพลงขับ หากประกอบด้วยเนื้อหาที่สะท้อนสัจธรรมความจริงอย่างใดอย่างหนึ่งแล้ว ย่อมทำให้ผู้ฟังได้เกิดปัญญาญาณถึงขั้นบรรลุธรรมได้เช่นเดียวกัน

    หากจะมีคำถามว่า แล้วเนื้อเพลงแบบไหนเข้าข่ายดังกล่าวข้างต้น
    ในคัมภีร์ท่านไม่ได้พรรณนารายละเอียด  ท่านเพียงแต่ให้แนวกว้าง ๆ ไว้สำหรับพิจารณาดังนี้
      “เพลงขับที่ประกอบด้วยธรรมควร”
      “เมื่อบุคคลฟังเสียงแม้มีอักขระอันวิจิตร มีพยัญชนะอันวิจิตรใด ราคะเป็นต้นย่อมเกิดขึ้น เสียงเห็นปานนั้นบุคคลไม่ควรฟัง แต่เมื่อบุคคลฟังเสียงที่อาศัยธรรม แม้เพลงขับของนางกุมภทาสี ความเลื่อมใสย่อมเกิดขึ้นได้ หรือความเบื่อหน่ายย่อมปรากฏ   เสียงเห็นปานนั้นควร”

    จากตัวอย่างเบื้องต้นนี้ ทำให้มองเห็นว่า  สิ่งที่เรียกว่าสัจธรรมนั้น แฝงตัวอยู่ในธรรมชาติรอบกายเรา ขอเพียงรู้จักไตร่ตรอง พินิจ และพิจารณาเราก็จะสามารถมองเห็นได้ แม้จะไม่มีใครแสดงให้เราฟังก็ตาม ตรงกันข้าม หากเราไม่รู้จักไตร่ตรองพิจารณา ต่อให้พระพุทธเจ้ามายืนต่อหน้าเรา ก็ทรงช่วยอะไรเราไม่ได้
    เพราะทรงตรัสไว้ชัดเจนว่า “เราตถาคตเป็นแต่เพียงผู้ชี้บอกแนวทางเท่านั้น”

ที่มา http://www.oknation.net/blog/print.php?id=370333  โดย chaiyassu
ขอบคุณภาพจาก
http://www.bloggang.com/
http://lh4.ggpht.com/
http://www.obec.go.th/