…”观呼吸/ศึกษาลม”…
โลกใบนี้หาได้วุ่นวาย
ใจต่างหาก ที่ยุ่งเหยิง
ความสงบเกิดเมื่อใด
โลกทั้งใบก็เงียบกริบ
Oh, this world, not in disarray it dwells,
hearts entwined, yet their own stories they tell,
when calm descends, its silent spell,
whole world hushes, in quiet we dwell.
纷乱世间何时歇，
人心慌乱不可平。
几时能够安静下，
世界寂静我心宁。
Tuesday, August 8, 2023 ; 11 : 54 a.m.

ให้ข้อธรรมง่าย ๆ ในวันนี้ ภาวนาแบบนี้ถูกใจไหม ?
เมื่อพรามหณ์โมโห ภรรยาตนเอง( นางธนัญชานี ) เพราะทำลายความเชื่อถือของเหล่านิครนถ์ที่ตนนับถือในวันนั้น ด้วยการกล่าวคำสรรเสริญ พระพุทธเจ้า พราหมณ์ โมโหเป็นอย่างมากจึง เร่งรีบไปที่อารามที่พระพุทธเจ้าประทับอยู่ ครั้นไปถึงเป็นเวลาสนทนาธรรมมีประชาชนเยอะ พราหมณ์พยายามระงับอารมณ์ แล้วแค่นเสียงถามพระพุทธเจ้าว่า
    ฆ่าอะไร ถึงจะมีความสุข
  ( เพราะตอนนั้นตนเองอยากฆ่าทำร้ายพระพุทธเจ้า )
 พระพุทธเจ้าตรัสว่า
    โกธํ ฆตฺวา สุขํ เสติ ฆ่าความโกรธเสียได้ ย่อมหลับเป็นสุข
 พราหมณ์ถึงแม้จะโกรธอยู่ แต่ครั้นฟังแล้วก็ได้ปัญญาในทันที นั่นเองนี่เรียกว่า ชนะ 3 อย่าง ช่นะกายกรรม ชนะวจีกรรม ชนะมโนกรรม จึงประกาศตนเป็นพุทธมามกะ
ดังนั้นการจะดับความโกรธ เป็นปัญหาใหญ่ เพราะขณะที่โกรธ ต่อให้เป็นพระอินทร์พระพรหม ที่ไหน ข้าก็ไม่สนใจ ดังนั้นคนที่ระงับความโกรธได้ ทางกายก่อนนับว่า ประเสริฐ คนที่ระงับความโกรธ ได้ทางวาจา ก็นับว่าเป็นนักปราชญ์ ส่วนคนที่ละจากความโกรธได้ทาง ใจ นับว่า ยอดยิ่ง เป็น อริยะบุคคล
เจริญธรรม / เจริญพร
( นี่เรียกว่า พ้นจากกิเลสเพราะปัญญาพิจารณาก่อน เป็นการละกิเลสตรงไม่ต้องผ่านสมาธิ หรือ สติ  แค่มี หิริ โอตตัปปะ เท่านั้นก็เพียงพออยู่ )

ถาม ขอข้อความธรรมสักนิดครับ พอจ เพื่อเจริญธรรมครับ
ตอบ สัพเพ สังขารา อนิจจา สังขารทั้งหลายทั้งปวงเป็นอนิจจัง
สัพเพ สังขารา ทุกขา สังขารทั้งหลายทั้งปวงเป็นทุกข์
สัพเพ ธัมมา อนัตตา ธรรมทั้งหลายทั้งปวงเป็นอนัตตา
สัพเพ ธัมมา นาลัง อะภินิเวสายะ ธรรมทั้งหลายทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่น
เจริญธรรม / เจริญพร

สิ่งที่ผู้ภาวนา ควรเชื่อเพื่อติดตามพระพุทธเจ้า
1.กำเนิด 4 ประการ ( การเกิดในสังสารวัฏมี 4 แบบ )
การเกิดในสังสารวัฏอาศัย ผลจากกรรมที่สร้าง จะดี หรือ ชั่วของตนเป็นตัวกำหนด
เกิดในครรภ์ เกิดในไข่ เกิดในเถ้าไคล เกิดผุดขึ้นเอง
เกิดในครรภ์ เช่น มนุษย์ เป็นต้น
เกิดในไข่ เช่น เป็ด ไก่ เป็นต้น
เกิดในเถ้าไคล หนอน ไส้เดือน เป็นต้น
เกิดผุดขึ้นเอง เปตร เทวดา พรหม สัตว์นรก เป็นต้น
2.อบายภูมิ มี 4 ( ที่เกิดที่ไม่ดี ไม่สามารถถึงการบรรลุธรรมได้ )
1.นิริยะ สัตว์นรก  2.ติรัจฉาน สัตว์ดิรัจฉาน 3.อสุรกาย เหล่าอสุรกาย 4. เปตร สัตว์เปตร
ถาม การเชื่อเรื่อง กำเนิด 4 และ อบายภูมิ จะมีประโยชน์อะไร
ตอบ มีประโยชน์ทำให้รู้จักสังสารวัฏ จะอยู่สบาย ลำบาก ก็เพราะกรรม จะได้กำเนิดอะไร ก็เพราะกรรม
กรรม มี 3 อย่าง
กรรมดี
กรรมชั่ว
กรรมที่เป็นกลางๆ
ดังนั้นการเชื่อในกำเนิด 4 และ อบายภูมิ 4 จะทำให้มนุษย์ไม่สร้างกรรมชั่วในขณะที่มีชีวิต แต่ถ้าไม่เชื่อ ผลเสียก็คือไม่เกรงกลัวต่อกรรม ดังนั้นคนที่ไม่แคร์กรรมชั่ว ก็ไม่คือไม่แคร์ผลของกรรม ย่อมกระทำกรรมชั่วได้ทั้งเปิดเผยและลับหลัง
เจริญธรรม / เจริญพร

ปณิธาน ในการภาวนา และการเผยแผ่ พระธรรม
==============================
กายวิเวก  จิตตวิเวก  อุปธิวิเวก
   กายวิเวก เป็นอย่างไร ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ ย่อมช่องเสพเสนาสนะอันสงัด คือ ป่า โคนไม้ ภูเขา ซอกเขา ถ้ำ ป่าช้า ป่าชัฏ ที่แจ้ง ล้อมฟาง และเป็นผู้สงัดด้วยกายอยู่ คือ เดินผู้เดียว นั่งผู้เดียว ยืนผู้เดียว นอนผู้เดียว เข้าบ้านเพื่อบิณฑบาตผู้เดียว อธิฐานจงกรมผู้เดียว เป็นผู้เดียวเที่ยวอยู่เปลี่ยนอิริยาบถ ประพฤติรักษาเป็นไป นี้ชื่อว่า  กายวิเวก
   จิตตวิเวก เป็นอย่างไร ภิกษุในพระธรรมนี้ เข้าปฐมฌาน มีจิตสงัดจากนิวรณ์ มีจิตสงัดจากวิตก วิจาร เพราะเข้าทุติยฌาน เข้าตติยฌานมีจิตสงบจากสุขและทุกข์ เข้าอากาสานัญจายตน มีจิตสงัดจากรูปสัญญา ปฏิฆะสัญญา มานัตตสัญญา เข้าวิญญาณัญจายตนฌาน มีจิตสงัดจาก อากาสานัญจายตนสัญญา เข้าอากิญจัญยายตนฌาน มีจิตสงัดจาก วิญญาณัญจายตนสัญญา เข้าเนวสัญญานาสัญญายตน มีจิตสงัดจากอากิญจัญญายตนสัญญา เมื่อภิกษุนั้น เป็นโสดาบันบุคคล สงัดจากสักกายทิฐิ วิจิกิจฉา สีลพัตตปรามาส ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และจากกิเลสที่ตั้งอยู่ในเหล่าเดียวกันกับสักกายทิฐิ เป็นต้น เป็นสกทาคามี มีจิตสงัดจากกามราคะสังโยชน์ ปฏิฆสังโยชน์ กามราคะนุสัย ปฏิฆานุสัย อย่างหยาบ ๆ และจากกิเลสที่ตั้งอยู่ในเหล่าเดียวกันกับกามราคุสังโยชน์เป็นต้นนั้น เป็นอานาคามี มีจิตสงัดจากกามราคะสังโยชน์ ปฏิฆะสังโยชน์ กามราคะนุสัย ปฏิฆนุสัยอย่างละเอียด ๆ และจากกิเลสที่ตั้งอยู่ในเหล่าเดียวกันกับกามราคะสังโยชน์อย่างละเอียดเป็นต้นนั้น เป็นอรหันต์มีจิตสงัดจาก รูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ อวิชามานานุสัย ภวราคานุสัย อวิชานุสัย กิเลสที่ตั้งอยู่ในเหล่าเดียวกันกับรูปราคะเป็นต้น และสงัดจากสังขารนิมิตรทั้งปวงภายนอก นี้ชื่อว่า จิตวิเวก
   อุปธิวิเวกเป็น อย่างไร กิเลสก็ดี ขันธ์ก็ดี อภิสังขารก็ดี เรียกว่าอุปธิ อมตนิพพาน เรียกว่า อุปธิวิเวก ได้แก่ความระงับสังขารทั้งปวง ความสละคืนอุปธิทั้งปวง ความสิ้นตัณหา ความสำรอก ความดับ ความออกจากตัณหาเป็นเครื่องร้อยรัด นี้ชื่อว่าอุปธิวิเวก
   กายวิเวก   ย่อมมีแก่บุคคลผู้มีกายหลีกออก   ผู้ยินดีในเนกขัมมะ(การออกบวช)
   จิตตวิเวก  ย่อมมีแก่บุคคลผู้มีจิตบริสุทธิ์  ถึงซึ่งความเป็นผู้มีจิตผ่องแผ้วอย่างยิ่ง
   อุปธิวิเวก   ย่อมมีแก่บุคคลผู้หมดอุปธิ(กิเลส)ถึงซึ่งนิพพานอันเป็นวิสังขาร
   ตามความประพฤติวิเวกนั้น เป็นกิจอันสูงสุดของพระอริยเจ้าทั้งหลาย มีพระพุทธเจ้า สาวกของพระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า เรียกว่า พระอริยเจ้าทั้งหลาย ความประพฤติวิเวกนั้น เป็นกิจอันเลิศประเสริฐ วิเศษ เป็นใหญ่สูงสุด บวรของพระอริยเจ้าทั้งหลาย เพราะฉะนั้นจึงชื่อว่า ความประพฤติวิเวกนั้น เป็นกิจอันสูงสุดของพระอริยเจ้าทั้งหลาย
   ความประพฤติวิเวกนั้น เป็นกิจอันสูงสุดของพระอริยเจ้าทั้งหลาย บุคคลไม่พึงสำคัญว่า เราเป็นผู้ประเสริฐด้วยความประพฤติวิเวกนั้น บุคคลนั้นแล ย่อมปฏิบัติในที่ใกล้นิพพาน
+=================================+
ส่วนตัวเมื่อระลึกถึงการอุปสมบถแล้ว ขณะนี้พอใจในการภาวนา ของตนเองเป็นอย่างมาก ที่พอใจมากที่สุดก็ปี พ.ศ.2559 ที่ได้เข้าปฏิจจสมุปบาท 4 รอบ ตามที่ครูอาจารย์ได้สอนวิธีการของกรรมฐาน และความโล่งแจ้งสบายได้เกิดมาตั้งแต่ พ.ศ.2559
ถึงแม้ว่าปัจจุบัน จะมีอาการเจ็บไข้ได้ป่วยไปตามวัยอายุ ก็นับว่าพอใจอยู่ในการภาวนาที่ผ่านมา
ก็ขอบคุณทุกท่านที่ได้สนับสนุนการเผยแผ่พระกรรมฐานของธัมมะวังโส ตลอดถึงได้สนับสนุนวิถีธรรมในการภาวนาด้วย
ขออำนาจบุญบารมีที่ ธัมมะวังโส ได้กระทำให้แจ้งจงบังเกิดผลแก่ทุกท่านที่ได้ร่วมสนับสนุนการภาวนาและการเผยแผ่ของธัมมะวังโส ให้เจริญไปสู่ความสิ้นกิเลสและทุกข์ กันทุกท่านเทอญ
เจริญธรรม / เจริญพร

ก็ไม่อยากแสดงความคิดเห็นหรอกนะเกี่ยวกับปัญหาบ้านเมือง แต่ตอนนี้เริ่มได้รับผลกระทบเพิ่มขึ้น ขนาดเป็นพระยังได้รับผลกระทบชาวบ้านหรือจะไม่โดนผลกระทบ
=======================
#การเรียกร้องขึ้นค่าแรงขั้นต่ำไม่เหมาะสมในขณะนี้
#ค่าแรง400บาทไม่ใช่การแก้ปัญหาสินค้าแพง
#สินค้าแพงไม่ใช่เพราะค่าแรงปัจจุบันถูก
#สินค้าแพงไม่ใช่เกิดจากโควิด
นายกยิ่งลักษณ์ แก้ปัญหาของแพง โดยการขึ้นค่าแรงขั้นต่ำเป็น 300 บาท
ครั้งนั้นหายนะของแพงก็เกิดขึ้นทันที จนคนตกงาน โรงงานปิด บริษัทเจ๊งเป็นแถบๆ คนไทยต้องจ่ายค่าของแพงขึ้นทุกอย่างตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นไม้ บ้านเมืองเข้าวิกฤต น้ำท่วมใหญ่ ทั้งประเทศ กทม น้ำท่วมเป็นเวลา 30 วัน
ตอนนี้เห็นข่าวประชาชนไปประท้วงเรื่องขอขึ้นค่าแรงขั้นต่ำเป็น 400 - 450 บาทอีก เหตุการณ์อย่างนี้กำลังจะเกิดขึ้นอีกครั้ง กว่าแผลเป็นเดิมจะหายคัน แผลใหม่ก็เริ่มปริขึ้น คนที่ตกทุกข์ได้ยากหาเงินไม่ค่อยได้ ก็จะต้องถูกเคราะห์กรรมชุดนี้เพิ่มเข้าไปอีก ผีซ้ำกรรมเคราะห์กิจการกระเทือนเพราะสถานการณ์โควิด มาแล้วยังต้องมาบอบช้ำด้วยกลไกกลโก่งราคาของพ่อค้า เข้าไปอีก คนผลิดมีรายได้เท่าเดิม แต่คนกลางที่เรียกว่า พ่อค้าแม่ค้า นี่แหละกำลังมาซ้ำเติมประเทศ
ในสภาวะที่พ่อค้าปั่นราคา ให้ของมันแพงขึ้น
เนื้อหมูแพง เมื่อสืบสวนจริง ๆ กลับไม่ใช่เรื่องโรคระบาด แต่เป็นเพราะพ่อค้าปั่นราคาขึ้นกันเอง
เนื้อหมูซื้อจากโรงเลี้ยงหมู กก ละ 60 - 80  บาท
พ่อค้าโรงเชือด ขายต่อ 100 - 150 บาท
พ่อค้าเขียงหมู ขายต่อ 180 - 250 บาท
กลไกตอนนี้เป็นอย่างนี้ ยิ่งช่วงตรุษจีน พ่อค้าโรงเชือด หยุดการซื้อเพราะว่าเก็งกำไร มากกว่า 120 บาท คนเลี้ยงหมูต้องยอมแบกภาระค่าอาหารหมูเพิ่ม ดังนั้น จะมองให้ดีว่า คนที่ปั่นราคาหมูตอนนี้ คือ โรงเชือด เป็นหลัก และ เขียงหมู ซึ่งแน่ละจะทำอย่างนี้ได้ต้องเป็นเจ้าใหญ่ในประเทศซึ่งมีไม่กี่ราย เมื่อสอบสวนลงไป หมูที่ตายเพราะโรค มีเพียง 20 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น
นั้นจึงเป็นเหตุบอกของรัฐว่า ราคาหมูแพงไม่ใช่เกิดจากโรคระบาด แต่เกิดจากการปั่นราคา
ตอนนี้ของบริโภค ถูกปั่นราคา โดยอ้างราคาหมู และอ้างภาวะวิกฤตโควิด-19 แต่พ่อค้ารวยขึ้นในความวุ่นวายของคนยากจน
บัดนี้มองเห็นคนไปเรียกร้องรัฐบาลขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ นั่นก็จะส่งผลหนักเลวร้ายเหมือนคราวที่ขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท กระเทือนทุกหย่อมหญ้า เพราะพอค่าแรงขึ้น สินค้าทุกชนิดก็ขึ้นราคาตาม นั่้นคือสภาวะสนับสนุนเงินเฟ้อ ซึ่งมองความเป็นจริงแล้ว มันไม่ใช่การแก้ปัญหา
คราวยุคก่อนค่าแรงขั้นต่ำเรามีข้าวจานละ 20 - 30 บาท พอค่าแรงขั้นต่ำขึ้น ข้าวจานละ 40 - 60 บาท เงินที่ขึ้นกับรายจ่ายที่เพิ่มขึ้นสุดท้ายเงินที่ขึ้นเหมือนไม่ได้ขึ้น และทำให้คนตกงานเพราะนายจ้างต้องเลิกจ้างเพราะค่าแรงสูงขึ้น นายจ้างก็หันไปใช้เครื่องจักรกันมากขึ้น สภาวะคนตกงานตั้งแต่ตอนนั้นพร้อมกับ บริษัทโรงงานต่าง ๆ ที่ต้องปิดลง
สภาวะอสังหาริมทรัพย์ ชะลอตัวหยุดนิ่งกว่าประชาชนปรับตัวมาได้ใช้เวลา ถึง 9 ปีด้วยกันพอมาตอนนี้คนเห็นแก่ตัว พ่อค้าเห็นแก่ได้ ก็ปั่นราคากันใช้กลไกความยากจน เพื่อกดดันรัฐบาลให้รัฐบาลยุติการบริหาร ( เป้าประสงค์เชื่อว่าเป็นอย่างนั้น ) ใช้สภาวะที่คนเดือดร้อนทั้งประเทศเป็นสภาวะต่อรอง แต่อย่าลืมว่า ความเดือดร้อนนี้มันไม่ได้คลี่คลายได้เพราะว่าเปลี่ยนรัฐบาลคนไทยจะต้องตระหนักในความจริงตรงนี้ ดังนั้นต้องไปกดดันพวกพ่อค้าที่เห็นแก่ตัวเห็นแก่ได้ให้มีคุณธรรมมากขึ้น
ถึงแม้ว่าจะเห็นว่าการขึ้นค่าแรงขั้นต่ำไม่สมควรเลยในขณะนี้
แต่อย่างไร ธัมมะวังโส ก็เป็นเพียงพระที่มองเห็นเหตุการณ์ซ้ำซากอันนี้มาแล้วอย่างน้อย 2 ครั้ง จึงเชื่อว่ามันไม่ได้เป็นวิธีการที่แก้ปัญหาจริงในการขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ ยิ่งขึ้นค่าแรงของก็ยิ่งแพงมากขึ้น คนที่เดือดร้อนคือคนยากจนที่จะไม่มีปัญญาจ่ายค่าของที่มากขึ้น ไม่ว่าจะค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า ค่าแก็ส ค่าจิปาถะ  มันจะขึ้นตามค่าแรงขั้นต่ำ หลายคนเชื่อว่ามีค่าแรงเพิ่มขึ้นแล้วจะรับมือกับของแพงได้ แต่ที่เห็นมา 2 ครั้ง มันเลวร้ายไปทุกครั้ง
มันเกิดอะไรขึ้นกับประเทศไทย ก็ต้องคิดเอา
น้ำมันอยู่ประเทศไทย คนไทยผลิต แต่คนไทยซื้อน้ำมันราคาแพง ในขณะที่คนไทยขายคนต่างชาติราคาถูกกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ กลไกนี้มันคืออะไร มันหมายถึงอะไร ถึงคนไทยต้องจ่ายแพง ของแพง ทั้งหมดนี้มันคือกลไกของพ่อค้าที่ถูกวางลงไปในกลยุทธการค้า ซึ่งพ่อค้าที่ฉลาดอาศัยช่องว่างกฏหมาย ต่าง ๆ และให้คนของรัฐเขียนกฏหมายใหม่ ให้พ่อค้ามีสิทธิควบคุมกลไกเศรษฐกิจ
การบีบของพ่อค้า ก็เพื่อต้องการเปลี่ยนรัฐบาล โดยใช้ประชาชนเป็นตัวประกัน และเรียกร้อง ใครที่ได้ประโยชน์ ใครที่อยู่เบื้องหลัง มันก็คือระบบการเมืองที่ไร้จริยธรรม
เจริญธรรม / เจริญพร

ไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบ ในโลกนี้
ยิ่งการใช้ชีวิตก็เช่นกัน บางครั้งต้องเลือกว่า จะเอาสังคม หรือ ส่วนตัว
สำหรับ ธัมมะวังโส ตอนนี้เลือกส่วนตัวมากกว่า คือหาเวลาในการภาวนามากกว่า และหาศิษย์ที่ต้องการสืบทอดมากกว่า ดังนั้นคนทั่วไปที่ผ่านมาเข้ามาแม้จะขอเป็นศิษย์กันหลายท่านตอนนี้ ธัมมะวังโส ก็ยังไม่ได้เลือกท่านเหล่านั้นเข้ามาเพื่อเรียนหรือสืบกรรมฐานเอาไว้
หน้าที่การหาผู้สืบทอด ต้องพูดว่าตอนนี้มีความจำเป็นมาก เพราะว่า ธัมมะวังโส ใกล้จะได้เวลาที่จะละสังขารแล้ว ดังนั้น กาลเวลาที่ผ่านมา อาพาธจึงรุมเร้ามากขึ้น ๆ จนถึงตอนนี้บัดนี้ก็ทราบดีว่า มีโอกาสไปได้ทุกเวลา แม้จะพยายามรักษาสุขภาพไว้มากเท่าไหร่ โรคที่เป็นอาการที่เกิด ก็เป็นสิ่งบอกเหตุตามที่ครูอาจารย์ใหญ่ท่านกล่าวไว้
ดังนั้นทุกวินาที มีหน้าที่ 1 อย่าง คงเหลืออย่างเดียว คือส่งวิชามูลกรรมฐาน ให้กับ ผู้สืบทอดที่สมควรสืบกรรมฐานต่อไป
ต้องขออภัยหลาย ๆ ท่านเพราะตอนนี้เลือกเรื่องส่วนตัวมากกว่าเรื่องส่วนรวม การจรรโลงพุทธศาสนา ส่วนตัวไม่ได้คิดว่าเป็นหน้าที่ เพราะหน้าที่อันนี้มีพระ อุบาสก อุบาสิกา ทำกันมากแล้ว
ที่ยังไม่ค่อยมีคนทำคือทำให้คนธรรมดาปุถุชนเป็นโสดาบัน ขึ้นไป อันนี้หาได้ยากอยู่ โสดาบัน ที่เข้าผลสมาบัติได้ตามหลักพุทธศาสนา
ก็คงเป็นงานสุดท้าย ที่ ธัมมะวังโส จะเลือกทำแล้วในตอนนี้
เจริญธรรม / เจริญพร

แม่บทธรรมบทใหญ่ โอวาทปาฏิโมกข์
ธรรมบทนี้เกิดขึ้น ในวันเพ็ญ เดือน 3 หรือ วันมาฆะบูชา
=======================
สัพพะปาปัสสะ อะกะระณัง, การไม่ทำบาปทั้งปวง
กุสะลัสสูปะสัมปะทา, การทำกุศลให้ถึงพร้อม,
สะจิตตะปะริโยทะปะนัง, การชำระจิตของตนให้ขาวรอบ,
เอตัง พุทธานะสาสะนัง, ธรรม ๓ อย่างนี้ เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย,
========================================
3 บทแรกนั้น จัดเป็นบทสากลของ พุทธศาสนา แน่นอนว่า พระพุทธเจ้าย่อมไม่ขัดแย้งกับศาสนาหรือลัทธิต่าง ๆ ที่มีลักษณะอย่างนี้ นั่นคือ
1. สอนให้ละจากความชั่ว
2. สอนให้สร้างคุณความดี
3. ต้องพยายามชำระจิตให้บริสุทธิ์
( แปลว่าขาวรอบนั้นเข้าใจได้ยาก แต่แปลให้ได้ใจความ ก็ต้องว่าแปลทำจิตใจให้หมดจด ในที่นี้หมายถึงการทำจิตใจให้ปราศจากความทุกข์ )
ส่วนโอวาทต่อไปนั้นเป็น วิธีการ ในการรักษา คุณธรรมสากลเอาไว้
ขันตี ปะระมัง ตะโป ตีติกขา, ขันติ คือความอดกลั้น เป็นธรรมเครื่องเผากิเลสอย่างยิ่ง,
นิพพานัง ปะระมัง วะทันติ พุทธา, ผู้รู้ทั้งหลาย กล่าวพระนิพพานว่าเป็นธรรมอันยิ่ง,
นะ หิ ปัพพะชิโต ปะรูปะฆาตี, ผู้กำจัดสัตว์อื่นไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิตเลย,
สะมะโณ โหติ ปะรัง วิเหฐะยันโต, ผู้ทำลายสัตว์อื่นให้ลำบากอยู่ ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะเลย,
อะนูปะวาโท อะนูปะฆาโต, การไม่พูดร้าย, การไม่ทำร้าย,
ปาติโมกเข จะ สังวะโร, การสำรวมในปาติโมกข์,
มัตตัญญุตา จะ ภัตตัสมิง, ความเป็นผู้รู้ประมาณในการบริโภค,
ปันตัญจะ สะยะนาสะนัง, การนอน การนั่ง ในที่อันสงัด,
อะธิจิตเต จะ อาโยโค, ความหมั่นประกอบในการทำจิตให้ยิ่ง,
เอตัง พุทธานะสาสะนัง, ธรรม ๖ อย่างนี้ เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย,
==================================
1. ขันติ เป็นอันดับแรกที่จำเป็นต้องมีคุณธรรมต่าง ๆ จะงอกงามได้เพราะอาศัยขันติ พวกตบะต่าง ๆ ก็ต้องอาศัย ขันติ
2. นิพพาน การกล่าวถึง นิพพาน การเรียนรู้คำว่า นิพพาน การกำหนดเป้าหมาย ใน นิพพาน เป็นสิ่งที่พึงมิฉะนั้นจะเคว้งคว้าง เหมือนถามว่า ภาวนาทำไม อย่างน้อยคำตอบ ก็ควรตอบให้ตรงเป้า ว่า ภาวนาไปสู่นิพพาน
3. การเป็นบรรพชิต ต้องไม่กำจัดสัตว์อื่น ๆ แต่ต้องประกอบด้วยเมตตาก่อน
4. การเป็นสมณะ ย่อมไม่ทำให้สัตว์ลำบาก แต่ย่อมทำให้สัตว์มีสุข
5. การไม่พูดร้าย การไม่ทำร้าย เป็นคุณสมบัติที่สำคัญ
6. การระมัดระวังข้อบัญญัติในปาติโมกข์ ( กลับไปดู 3 ข้อด้านบน )
7. รู้จักประมาณในการกิน
8. รู้จักส่งเสริมสภาวะจิต นั่งนอนอยู่ในที่อันสงัด ไม่ให้คลุกคลี เพลิดเพลินกิจกรรมแบบชาวบ้านมากไป
9. การประกอบในการทำจิตให้เข้าสู่ธรรมขั้นสูงยิ่งขึ้น
หลักคำสอน เป็นหลักคำสอนที่ พระพุทธเจ้า ทั้งหลาย ( 27 พระองค์ ) ล้วนสอนอย่างนี้ ดังนั้นแบบแผนอย่างนี้ พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ แม้ในอนาคตก็ย่อมสอนอย่างนี้
สงเคราะห์ธรรม ใน อริยะมรรค มีองค์ 8
1. ขันติ ย่อมสงเคราะห์เข้าใน สัมมาวายามะ ความเพียรชอบ
2. นิพพาน ย่อมสงเคราะห์ใน สัมมาทิฏฐิ และ สัมมาสังกัปปะ
3. การเป็นบรรพชิต สงเคราะห์ใน สัมมาอาชีวะ
4. การเป็นสมณะ สงเคราะห์์ใน สัมมากัมมันตะ
5. การไม่พูดร้าย และทำร้าย สงเคราะห์ใน สัมมากัมมันตะ และ สัมมาวาจา
6.การระวังในปาฏิโมกข์ สงเคราะห์ใน สัมมาสติ
7. การประมาณการกิน  สงเคราะห์ใน สัมมาสติ
8. การรู้จักเสนาสนะอันควรแก่การภาวนา สงเคราะห์ใน สัมมาสติ
9. การประกอบใน อธิจิต สงเคราะห์ใน สัมมาสมาธิ
ดังนั้น ถ้าพิจารณาให้ดี หลักการทั้ง 9 ก็คือ อริยะมรรคมี องค์ 8 นั่นเอง
เจริญธรรม / เจริญพร