พิมพ์

[sunee]

อยากทราบ นรก ที่ปรากฏในพระไตรปิฏก มี ขุม ไหนบ้างคะ

ได้อ่านเรื่อง นางเรวดี ภรรยา นันทิยะอุบาสก ที่ห้องกรรมฐาน ก็เลยเปลี่ยนความคิดจากเดิมเลยคะเมื่อก่อนเชื่อว่า เรื่องนรก ที่เป็นขุม ๆ นี้มาจาก วรรณกรรม เรื่อง พระมาลัย และ ไตรภูมิพระร่วง พอได้อ่านพระสูตรเรื่องนี้แล้ว รู้สึกว่า ความคิดของตนเองตลอด 20 กว่าปีนี้ผิดพลาดเป็นอย่างมาก เคยคิดนะคะว่าเชื่อเรื่อง นรก สวรรค์ แบบสภาวะใจ แต่ในใจก็ไม่เคยเชื่อ เรื่องนรกสวรรค์ แบบเป็นภูมิ ภพ ซึ่งคิดว่า แบบ ภพ ภูมิ นี้เป็นความเชื่อของศาสนาพราหม์มาตลอดเลยคะ

   พอได้อ่านแล้วรู้สึก กลัวบาป อกุศลจริง ๆ เลยคะ

 

[raponsan]

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒

๒. สังกิจจชาดก
สังกิจจฤาษีแสดงธรรมและอธรรมแก่พระเจ้าพรหมทัตต์

  [๙๒] ขอถวายพระพร ธรรมเป็นทางถูก ส่วนอธรรมเป็นทางผิด อธรรม ย่อมนำไปสู่นรก ธรรมย่อมให้ถึงสุคติ นรชนผู้ประพฤติอธรรม มีความเป็นอยู่ไม่สม่ำเสมอ  ละโลกนี้แล้วย่อมไปสู่คติใด อาตมภาพจะกล่าวคติ คือ นรกเหล่านั้น ขอพระองค์ทรงสดับอาตมภาพเถิด                     
   
      นรก ๘ ขุมนี้ คือ
      สัญชีวนรก ๑ 
      กาฬสุตตนรก ๑ 
      สังฆาตนรก ๑ 
      โรรุวนรก ๑ 
      มหาโรรุวนรก ๑ 
      ต่อมาถึง มหาอเวจีนรก ๑ 
      ตาปนนรก ๑
      ปตาปนนรก ๑ 
      อันบัณฑิตทั้งหลายกล่าวไว้แล้ว ก้าวล่วงได้ยาก เกลื่อนกล่นไปด้วยเหล่าสัตว์ ผู้มีกรรมหยาบช้า

    เฉพาะขุมหนึ่งๆ มี อุสสทนรก ๑๖ ขุม เป็นที่ทำบุคคลผู้กระด้างให้เร่าร้อน น่ากลัว มีเปลวเพลิงรุ่งโรจน์ มีภัยใหญ่ขนลุกขนพอง น่าสะพรึงกลัว มีภัยรอบข้าง เป็นทุกข์ มี ๔ มุม ๔ ประตู จัดแบ่งไว้เป็นส่วนๆ มีกำแพงเหล็กกั้นโดยรอบ มีฝาเหล็กครอบ    ภาคพื้นของนรกเหล่านั้นล้วนแต่เหล็กแดงลุกโพลง ประกอบด้วยเปลวไฟ แผ่ไปตลอด ๑๐๐ โยชน์โดยรอบ ตั้งอยู่ทุกเมื่อ....ฯลฯ....


อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  บรรทัดที่ ๕๙๕ - ๗๓๒.  หน้าที่  ๒๔ - ๒๙.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=28&A=595&Z=732&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=90
ขอบคุณภาพจาก http://i178.photobucket.com/

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒

๘. มหานารทกัสสปชาดก
พระมหานารทกัสสปะ ทรงบำเพ็ญอุเบกขาบารมี

      [๘๗๘] ในโลกันตนรกนั้นมืดที่สุด ไม่มีพระจันทร์และพระอาทิตย์ โลกันตนรกมืดตื้ออยู่ทุกเมื่อ น่ากลัว กลางคืนกลางวันไม่ปรากฏ ผู้ต้องการทรัพย์คนไรเล่า จะพึงเที่ยวไปในสถานที่เช่นนั้นได้ ฯ
                                         
      [๘๗๙]    ในโลกันตนรกนั้นมีสุนัข ๒ เหล่า คือ ด่างเหล่า ๑ ดำ เหล่า ๑ ล้วนมีร่างกายกำยำล่ำสันแข็งแรง ย่อมพากันมากัดกินผู้ที่จุติจากมนุษยโลกนี้ ไปตกอยู่ในโลกันตนรก ด้วยเขี้ยวเหล็ก...ฯลฯ...

       [๘๘๑] ในโลกันตนรกนั้น มีห่าฝนต่างๆ ชนิด คือ หอก ดาบ แหลม หลาว มีประกายวาวดังถ่านเพลิง ตกลงบนศีรษะ  สายอัสนีศิลาอันแดงโชน ตกต้องสัตว์นรกผู้มีกรรมหยาบช้า ...ฯลฯ...


อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  บรรทัดที่ ๕๑๘๐ - ๕๖๒๕.  หน้าที่  ๑๙๙ - ๒๑๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=28&A=5180&Z=5625&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=834       
ขอบคุณภาพจาก http://www.dmc.tv/           

[raponsan]

แผนผังจาก บทเรียนอภิธรรม หลักสูตรเรียนทางอินเตอร์เน็ต อภิธรรมโชติกะวิทยาลัย มจร. เรียบเรียงโดย นายทวี สุขสมโภชน์

จากแผนผังนรกด้านบน เริ่มจากซ้ายแถวแรก(แนวตั้ง)เป็น "มหานรก มี ๘ ขุม"  แปดขุมนี้มีอยู่ใน
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐ ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒ เรื่อง สังกิจจชาดก
แต่จัดเรียงไว้ไม่เหมือน เป็นเรื่องแปลกที่คัมภีร์อรรถกถาส่วนใหญ่ ได้จัดอเวจีไว้เป็นอันดันที่ ๘ แต่ในพระสูตรเป็นอันดับที่ ๖

แถวถัดมาเป็น "อุสสทนรก ๔ ขุม" สี่ขุมนี้ มีอยู่ใน
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖ มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์  เรื่อง เทวทูตสูตร
แต่ในพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐ ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒ เรื่อง สังกิจจชาดก
บอกว่ามีอุสสทนรก ๑๖ ขุม เรื่องนี้ในคัมภีร์อรรถกถาได้อธิบายว่า มหานรกแต่ละทิศจะมีนรกบริวารทิศละ ๔ ขุม
รวมเป็นอุสสทนรก ๑๖ ขุม (๔ คูณ ๔)
 
แถวถัดมาเป็น นรกอีก ๑๐ ขุม ทั้งสิบขุมนี้มีอยู่ใน
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐ ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒ เรื่อง เนมิราชชาดก
แต่ในพระสูตรนี้มีทั้งหมด ๑๔ ขุม และในพระสูตรได้อธิบายว่าทั้ง ๑๔ ขุมนี้อยู่ในแม่น้ำเวตรณี ในคัมภีร์อรรถกถาใช้คำว่า เวตตรณีนรก (ในแผนผังพิมพ์ผิด) นั่นหมายถึง ๑๔ ขุมนี้เป็นบริวารของเวตตรณีนรก อีกที

แถวถัดมาเป็น "โลกันตนรก" มีขุมเดียว มีอยู่ใน
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐ ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒ เรื่อง มหานารทกัสสปชาดก


ตอบคำถามที่ว่า นรกในพระไตรปิฎก มีขุมไหนบ้าง
ในพระสูตรเขียนอธิบายนรกขุมต่างๆเป็นภาษาไทย ไม่ได้ตั้งชื่อ แต่หากเอาไปเทียบกับคัมภีร์อรรถกถาจะได้ดังนี้ครับ

   มหานรก ๘ ขุม
      ๑.สัญชีวนรก
      ๒.กาฬสุตตนรก
      ๓.สังฆาตนรก
      ๔.โรรุวนรก
      ๕.มหาโรรุวนรก
      ๖ มหาอเวจีนรก
      ๗.ตาปนนรก
      ๘.ปตาปนนรก

  อุสสทนรก ๑๖ ขุม(๔ คูณ ๔ ทิศ)
     ๑.นรกเต็มด้วยคูถ
     ๒.นรกเต็มด้วยเถ้ารึง (เถ้ารึง คือ ถ่านที่ติดไฟคุมีขี้เถ้าปิดข้างนอกอยู่รอบด้าน)
     ๓.นรกป่างิ้ว
     ๔.นรกแม่น้ำใหญ่ มีน้ำเป็นด่าง (แม่น้ำเวตรณี หรือ เวตตรณีนรก) 

    ใน"เวตตรณีนรก" มีบริวารอีก ๑๔ ขุุม
           ๑.นรกสุนัขด่าง
           ๒.นรกพื้นแผ่นดินเหล็ก
           ๓.นรกหลุมถ่านเพลิง
           ๔.โลหกุมภีนรกที่ ๑
           ๕.โลหกุมภีนรกที่ ๒
           ๖.นรกแม่น้ำกลายเป็นแกลบไฟ
           ๗.นรกอาวุธต่างๆ
           ๘.นรกกองเนื้อ
           ๙.นรกอุจจารปัสสาวะ
           ๑๐.นรกเลือดหนอง
           ๑๑.นรกเบ็ดเหล็ก
           ๑๒.นรกภูเขาเหล็ก
           ๑๓.นรกที่มีศีรษะทิ่มลง
           ๑๔.นรกป่าไม้งิ้ว

 และสุดท้ายคือ "โลกันตนรก"

      ในพระสูตรระบุไว้เพียงเท่านี้ครับ
       

[raponsan]

ผมได้รวบรวมพระสูตรที่น่าสนใจ ที่กล่าวถึงนรกเอาไว้ ใครสนใจเชิญครับ

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖
มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ๙. พาลบัณฑิตสูตร (๑๒๙)
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔  บรรทัดที่ ๖๓๑๒ - ๖๗๔๙.  หน้าที่  ๒๖๗ - ๒๘๔.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=6312&Z=6749&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=467

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖
มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ๑๐. เทวทูตสูตร (๑๓๐)
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔  บรรทัดที่ ๖๗๕๐ - ๗๐๓๐.  หน้าที่  ๒๘๕ - ๒๙๖.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=6750&Z=7030&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=504

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๗
สังยุตตนิกาย สคาถวรรค ทุติยโกกาลิกสูตรที่ ๑๐
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๕  บรรทัดที่ ๔๘๔๔ - ๔๙๔๕.  หน้าที่  ๒๐๙ - ๒๑๓.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=15&A=4844&Z=4945&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=598

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต โกกาลิกสูตรที่ ๑๐
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  บรรทัดที่ ๙๔๓๕ - ๙๕๕๕.  หน้าที่  ๔๑๐ - ๔๑๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=9435&Z=9555&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=384

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒  ๘. มหานารทกัสสปชาดก
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  บรรทัดที่ ๕๑๘๐ - ๕๖๒๕.  หน้าที่  ๑๙๙ - ๒๑๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=28&A=5180&Z=5625&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=834

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒  ๔. เนมิราชชาดก
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  บรรทัดที่ ๓๔๔๒ - ๓๘๖๐.  หน้าที่  ๑๓๔ - ๑๔๙.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=28&A=3442&Z=3860&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=525

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๐
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๒  ๒. สังกิจจชาดก
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๘  บรรทัดที่ ๕๙๕ - ๗๓๒.  หน้าที่  ๒๔ - ๒๙
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=28&A=595&Z=732&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=90
   

[วิชชุดา]

อนุโมทนา สาธุ คะ

 

[sunee]

 

ขอบคุณมากคะ ได้ความรู้และเชื่อแล้วว่า ในส่วนนี้มีในพระไตรปิฏก มิได้เป็นเรื่องเหลวไหลที่แต่งกันมาอย่าง ในตำราอื่น ๆ เพราะม่กล่าวไว้ชัดเจนในเรื่องนี้

 สาธุ