การละรูปฌาน และอรูปฌาน ทำได้อย่างไร
ขอนำคำสอนของหลวงพ่อฤาษีลิงดำมาอธิบายดังนี้
ต่อแต่นี้ไปก็ทบทวนสังโยชน์อีก ๕ ประการ ที่องค์สมเด็จพระประทีปแก้วกล่าวว่า " เรื่องนี้เป็นอนุสัย " มันเป็นกำลังใจที่ทำยากสักนิดหนึ่ง สังโยชน์ ๕ ประการ คือ
รูปราคะ การหลงใหลใฝ่ฝันในรูปฌาน คือเมาในการเข้าฌาน เห็นว่าการเข้าฌานนี่เป็นของประเสริฐ เป็นของเลิศ เป็นของดี พอที่จะโอ้อ้วดใครต่อใครว่าเรา ทรงฌานได้ดี ใช้เวลานาน การเมาในรูปฌานอย่างนี้ไม่ดีแน่ เพราะว่ารูปฌานก็ดี อรูปฌานก็ดี ทั้งสองประการนี้ เป็นเพียงแต่บันได หรือว่า เครื่องรองรับที่จะก้าวไปสู่ พระนิพพาน ถ้าจิตใจของเรายับยั้งอยู่แค่รูปฌานและอรูปฌานมันก็ใช้ไม่ได้ คือว่า ท่านทั้งหลายถ้าจะทิ้งรูปฌานและอรูปฌาน
โดย เฉพาะอย่างยิ่ง ถ้าได้รูปฌานหรือว่าได้อรูปฌานด้วยก็ตาม ได้ฌานอะไรก็ตาม จะต้องทรงฌานไว้เสมอ ไม่ใช่ว่าถ้าเราจะไม่เมาในรูปฌานและอรูปฌาน นั่นเราไม่เกาะในรูปฌานและอรูปฌาน มันก็ไม่ถูก เรื่องฌานนี้ต้องเกาะ แม้แต่พระพุทธเจ้าเองก็ยังทรงใช้ ในสมัยที่เป็นพระพุทธเจ้าแล้ว พระที่เป็นพระอรหันต์ทุกองค์ ก็ต้องทรงฌานเป็นปกติ แต่ว่า ฌานของพระอริยเจ้าเรียกว่า โลกุตตรฌาน กำลังฌาน " ฌานัง " แปลว่า " การเพ่ง " หรือว่า " การตั้งใจ " กำลังใจพ้นจากสภาวะของโลก นั่นก็คือไม่ติดอยู่ในกามฉันทะ ไม่ติดอยู่ในโลภะ ไม่ติดอยู่ในความโกรธพยาบาท ไม่ติดอยู่ในความหลง เป็นกำลังฌานที่ตั้งใจตรงโดยเฉพาะ พระนิพพาน
ฉะนั้น การที่ไม่ติดอยู่ในรูปฌานและอรูปฌาน แทนที่จะติดอยู่โดยเฉพาะว่ารูปฌานและอรูปฌานเป็นของดี สามารถทรงกำลังจิตให้มั่นคง จิตเราจะตั้งตรง ไว้เฉพาะรูปฌานและอรูปฌาน อย่างนี้เราไม่เอา เราก็เปลี่ยนเป็นว่าใช้กำลังใจให้เป็นฌาน แต่ฌานนี้อยู่ใน อุปสมานุสสติกรรมฐาน คือ เอาอุปสมานุสสติกรรมฐานเข้ามาเป็นอารมณ์ อุปสมานุสสติกรรมฐาน ก็คือ นึกถึงพระนิพพานเป็นอารมณ์ เห็นว่าโลกเป็นทุกข์ เทวโลกและพรหมโลกเป็นสุขจริงแต่สุขไม่นาน หมดบุญวาสนา บารมีเมื่อไรก็ต้องลงกลับมาเกิดกันใหม่ มันก็ยุ่งกันอีก เป็นทุกข์ เราไม่ต้องการ
ฉะนั้น ฌานในที่นี้ให้ตั้งไว้ในอุปสมานุสสติกรรมฐาน จิตใจมีความพอใจในพระนิพพานเป็นอารมณ์ อย่างนี้ชื่อว่าไม่หลงในรูปฌานและอรูปฌานนะ
ตอนที่ ๖ ตัดสังโยชน์ ๑๐ เป็นพระอรหันต์
จาก หนังสือ พรหมวิหาร ๔
http://www.luangporruesi.com/306.html________________________________________
ความเห็นส่วนตัว
เท่าที่ฟังครูบาอาจารย์มา พอสรุปได้ว่า อรูปฌาน อธิบายได้ยากมาก การได้มาก็ยาก
การละรูปฌาน และอรูปฌาน เป็นการตัดสังโยชน์ของ อริยบุคคล ระดับอรหันตมรรค
อนุโมทนาครับ