พิมพ์

[raponsan]

มุทิตาจิต คือ อะไร.? เกี่ยวข้องอย่างไรกับ..'อรติ'

(รู้ไปโม้ด nachart@yahoo.com)

   ศูนย์บริการความรู้เพื่อสังคม มหาวิทยา ลัยสุโขทัยธรรมาธิราช มีคำตอบเรื่อง 'มุทิตาจิต' ว่า   
   'มุทิตา' หมายถึง ความเป็นผู้มีใจชื่นชมยินดีในเมื่อผู้อื่นได้ดี หรือได้รับความสำเร็จอย่างใดอย่างหนึ่ง
   เป็นอาการที่เกิดขึ้นในใจเองโดยมิได้บังคับ เกิดขึ้นเพราะจิตใจปราศจากความอิจฉาริษยา เกิดขึ้นเพราะเป็นผู้มีปกติยอมรับในผลสำเร็จหรือความดีของคนอื่น เพราะฉะนั้นจึงเรียกเป็นคำเต็มได้ว่ามุทิตาจิต

คุณธรรมข้อนี้มิใช่ว่าจะเกิดขึ้นง่ายๆ หรือเกิดขึ้นแก่ทุกคนไม่ เพราะปกติธรรมดาคนทั่วไปมักจะไม่ค่อยยอมรับในความดีของผู้อื่น มักจะไม่ค่อยชื่นชอบนักหากผู้อื่นได้ดีเกินหน้า โดยเฉพาะในคนที่ไม่ชอบหน้ากันอยู่แล้วมุทิตาจิตจะเกิดขึ้นไม่ได้เลย

ดังนั้น คนที่ทำให้จิตเกิดมุทิตาได้จึงเป็นบุคคลพิเศษที่ยกระดับจิตใจให้สูงกว่า คนธรรมดาสามัญได้แล้ว เป็นคนเปิดใจกว้าง ยอมรับความดีของผู้อื่นและพร้อมเสมอที่จะแสดงความชื่นชมยินดีด้วยเมื่อผู้อื่น ได้ดี ผู้ทำได้ดังนี้

    ท่านว่าเป็นผู้ยกระดับจิตใจถึงขั้นระดับเป็น พระพรหมทีเดียว เพราะมุทิตาจิตนั้นเป็น 'พรหมธรรม' หรือ 'พรหมวิหารธรรม' ข้อหนึ่ง ซึ่งเป็นธรรมของผู้เป็นพรหมของผู้ใหญ่ผู้ประเสริฐแล้ว จึงกล่าวได้ว่ามุทิตานี้เกิดได้ยากนัก ยากหนา ที่เกิดได้ง่ายๆ เพราะเขาฝึกไว้ดีแล้วต่างหาก

     
     การแสดงออกซึ่งมุทิตาจิตนั้น มิใช่หมายเพียงการนำสักการะไปถวาย
     การนำกระเช้าดอกไม้ไปให้ การเลี้ยงกันหรือการกล่าว อวยพรกันเท่านั้น
     เพราะการแสดงเช่นนั้นเป็นเพียงจุดหมาย ที่ให้รู้ว่ามีมุทิตา แท้ที่จริงมุทิตาจะต้องเริ่มต้นเกิดที่จิตใจก่อน เมื่อจิตใจเกิดมุทิตาแล้วก็เป็นอันใช้ได้

     ส่วนจะแสดงต่อด้วยการกระทำ หรือด้วยคำพูดก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง
     แม้หากว่าจะแสดงกันอย่างนั้น แต่ก็ทำไปด้วยความจำเป็นตามมารยาทสังคม แบบเสียไม่ได้ หรือถูกบังคับให้ทำโดยที่โจทย์มิได้ยินดีด้วยเลย
     การแสดงออกเช่นนั้นก็หาจัดว่าเป็นการแสดงมุทิตาจิตไม่ เพราะใจไม่ได้เกิดมุทิตาด้วยเลย

     อีกประการหนึ่งเล่า จิตใจที่จะเปี่ยมด้วยมุทิตาจะต้องกำจัดอารมณ์ในใจอันหนึ่ง คือ 'อรติ' ให้ได้เด็ดขาดด้วย
     อรติ คือ ความไม่พอใจ เพราะเกิดความอิจฉาริษยา เกิดความไม่ยินดี
     อรตินี้เป็นศัตรูต่อมุทิตาโดยตรง ต้องกำจัดให้ได้เด็ดขาด จึงจะเป็นมุทิตาจิตที่บริสุทธิ์
     ดังนั้น จึงกล่าวว่า มุทิตาจิตเป็นจิตระดับสูงถึงขั้น เป็นจิตของพระพรหม

    แท้จริง อรติ ความไม่พอใจ ความอิจฉาริษยา เป็นกิเลสบังใจบังปัญญาและบังความรู้สึกผิดชอบชั่วดี   
    บังความควรไม่ควรไว้หมด ทำให้คนมองไม่เห็นความดีของใคร ชมใครไม่เป็น สรรเสริญใครไม่ได้ ทำให้คนมองกันในแง่ดีไม่ได้ ซ้ำยังกระตุ้นให้คนคิดทำลายล้างความดีของผู้อื่นอยู่ตลอดเวลา เห็นใครดีเกินหน้าไม่ได้จะต้องคิดทำลายล้าง ลบหลู่ความดีของผู้อื่นให้หมดเสียร่ำไป
    ดังพระท่านว่า 'อรติ โลกนาสิกา ความริษยาเป็นตัวทำลายโลก'

   วิธีกำจัดอรติ ก็คือ ต้องสร้างมุทิตาจิตให้เกิดขึ้นแทนที่ โดยการค่อยๆ มองหาความดีของคนอื่น
   แม้จะมีเพียงน้อยนิดก็ยังดี หาให้พบกลบความไม่ดีของเขาเสียอย่าไปพูดถึง
   แล้วหัดชมคนอื่นเป็นเสียบ้าง เอาส่วนดีแม้น้อยนิดที่พบนั่นแหละมาชมกัน

   แม้ตอนแรกๆ จะฝืนใจชมบ้างก็พยายามทำ นานเข้าจะเกิดความเคยชินและชมได้มากๆ เมื่อชมเป็นแล้วก็แสดงความยินดีในความสำเร็จเล็กๆ น้อยๆ ของผู้อื่น เริ่มต้นจากคนในครอบครัวก่อนก็ได้ ยินดีต่อน้องๆ ที่สอบได้ ยินดีต่อพี่ๆ ที่ได้งานทำ ขยายวงกว้างออกไปจนถึงเพื่อนๆ ต่อไปถึงผู้ร่วมงาน ไม่นานมุทิตาจะเกิดเต็มจิต ความหงุดหงิดงุ่นง่านเพราะเกิดความรู้สึกอิจฉาริษยาจะหมดไป

  มุทิตาจิตเป็นยาวิเศษที่ทำให้คนเรายิ้มแย้มเข้าหากัน คบกันโดยสนิทใจ เป็นโซ่ทองที่คล้องใจกันไว้ได้นานเท่านาน

ขอบคุณข้อมุลและภพาจาก http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TURONWIzVXdNakE1TURjMU5RPT0=&sectionid=TURNeE1RPT0=&day=TWpBeE1pMHdOeTB3T1E9PQ==
http://www.thaiendocrine.org/]http://www.news.rmutt.ac.th/.http://www.thaiendocrine.org/[/url]

[นัยนา]

มุทิตา หมายถึงการทำใจให้อ่อนโยน

รติ หมายถึงความยินดี

อรติ หมายถึงไม่ยินดี

     ดังนั้น มุทิตา นั้นมีจากเจตนาเป้นที่เป็นความอ่อนโยนภายนอก
     และ กายมุทิตา จิตตมุทิตา เกี่ยวกับกรรมฐานเป็นภายใน

     รติ ความยินดี ในธรรมคะ เป็นที่น่าชื่นชม คะ
 
   คำนี้มักจะได้ยินพระสงฆ์ พูดกันเช่นไป ร่วมงานมุทิตาพระ ( รูปนั้นรูปนี้ )เป็นต้นคะ
   ที่จริงก็ไม่ค่อยจะเข้าใจกับคำนี้ที่ใช้ ทั้งที่การไปร่วมงาน ก็แค่ นอบน้อม และ ยินดี ( แสดงความดีใจ ) ก็เท่านั้นเองคะ