ปลูกอินทรีและพละ
กุศลธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงเรียกว่า " อินทรีย และ พละ " นี้เป็นพลังทางจิต
ซึ่งมีอยู่ในตัวเรา และพร้อมที่จะปลุกให้ตื่นหรือเพาะให้งอกงาม แล้วนำมาใช้ประโยชน์
แก่ตนได้อย่างมหาศาล ท่านจำแนกกุศลธรรมเหล่านี้ไว้ ๕ อย่างเท่ากัน และเรียกชื่อต่างกันไป
ตามหน้าที่ว่า อินทรีย ๕ และ พละ ๕ ดังนี้
๑. ศรัทธา ความเชื่อเลื่อมใส
๒. วีริยะ ความเพียร
๓. สติ ความระลึกรู้
๔. สมาธิ ความตั้งใจมั่น
๕. ปัญญา ความรอบรู้
แต่แบ่งตามหมวด เรียกตามคำบาลี ดังนี้
อินทรีย ๕ _____ พละ ๕
๑. สัทธินทรีย _______ ๑. สัทธาพละ
๒. วีริยินทรีย _______ ๒. วีริยพละ
๓.สตินทรีย ________ ๓. สติพละ
๔. สมาธินทรีย _______ ๔. สมาธิพละ
๕.ปัญญินทรีย ________ ๕. ปัญญาพละ
คำว่า อินทรีย แปลว่า ความป็นใหญ่ มีหน้าที่ดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกัน
มิให้ฝ่ายตรงข้ามเข้ามารุกรานเขตแดนและรังแกผู้อยู่ใต้ความคุ้มครอง
อินทรีย เป็นธรรม มีหน้าที่ในการคุ้มครองป้องกันและปราบปรามอกุศลธรรมฝ่ายตรงข้าม
ไม่ให้ล้ำเข้ามาในเขตอำนาจ และที่เรียกว่า " พละ "
" พละ " ธรรมเหล่านี้ เป็นหน่วยกำลังปลุกหรือเพาะให้เกิดขึ้น เพื่อเป็นพละกำลัง ให้สามารถ
ทำหน้าที่ได้อย่างเข้มแข็ง เป็นธรรมที่มีอนุภาพยิ่งใหญ่ สามารถปราบปรามข้าศึกคือ กิเลสอาสวะ
ตั้งแต่ขนาดย่อม จนถึงขนาดใหญ่ให้สงบราบคาบ เป็นขั้นตอน จนถึงหมดสิ้นไปได้
ซึ่งจะปรากฏแก่ผู้ปฏิบัติด้วยตนเอง โดยตามลำดับตามญาณที่เกิดขึ้น