พิมพ์

[raponsan]

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๙
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๑ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค

พราหมณสูตร
อริยมรรคเรียกชื่อได้ ๓ อย่าง

     [๑๒] สาวัตถีนิทาน. ครั้งนั้น เวลาเช้า ท่านพระอานนท์นุ่งแล้ว ถือบาตรและจีวรเข้าไปบิณฑบาตยังพระนครสาวัตถี ได้เห็นชาณุสโสณีพราหมณ์ออกจากพระนครสาวัตถี ด้วยรถเทียมด้วยม้าขาวล้วน ได้ยินว่า
     ม้าที่เทียมเป็นม้าขาว เครื่องประดับขาว ตัวรถขาว ประทุนรถขาว เชือกขาว ด้ามประตักขาว
     ร่มขาว ผ้าโพกขาว ผ้านุ่งขาว รองเท้าขาว พัดวาลวิชนีที่ด้ามพัดก็ขาว
     ชนเห็นท่านผู้นี้แล้ว พูดอย่างนี้ว่า
     ท่านผู้เจริญทั้งหลาย ยานประเสริฐหนอ รูปของยานประเสริฐหนอ ดังนี้.

     [๑๓] ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์เที่ยวบิณฑบาตในพระนครสาวัตถีแล้ว เวลาปัจฉาภัตกลับจากบิณฑบาต เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
     ครั้นแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานพระวโรกาส เวลาเช้า ข้าพระองค์นุ่งแล้ว ถือบาตรและจีวรเข้าไปบิณฑบาตยังพระนครสาวัตถี ข้าพระองค์เห็นชาณุสโสณีพราหมณ์ออกจากพระนครสาวัตถี ด้วยรถม้าขาวล้วน ได้ยินว่า
     ม้าที่เทียมเป็นม้าขาว เครื่องประดับขาว ตัวรถขาว ประทุนรถขาว เชือกขาว ด้ามประตักขาว
     ร่มขาว ผ้าโพกขาว ผ้านุ่งขาว รองเท้าขาว พัดวาลวิชนีที่ด้ามก็ขาว

     ชนเห็นท่านผู้นี้แล้ว พูดอย่างนี้ว่า
     ท่านผู้เจริญทั้งหลาย ยานประเสริฐหนอ รูปของยานประเสริฐหนอ
     ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญพระองค์ อาจทรงบัญญัติยานอันประเสริฐในธรรมวินัยนี้ ได้ไหมหนอ?

     
      [๑๔] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรอานนท์ อาจบัญญัติได้
      คำว่ายานอันประเสริฐเป็นชื่อของอริยมรรคประกอบด้วยองค์ ๘ นี้เอง เรียกกันว่า
      พรหมยานบ้าง ธรรมยานบ้าง รถพิชัยสงครามอันยอดเยี่ยมบ้าง.

      [๑๕] ดูกรอานนท์ สัมมาทิฏฐิบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว
      มีการกำจัดราคะเป็นที่สุด มีการกำจัดโทสะเป็นที่สุด มีการกำจัดโมหะเป็นที่สุด.           
      ...สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ  สัมมาสมาธิ
      ที่บุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว
      มีการกำจัดราคะเป็นที่สุด มีการกำจัดโทสะเป็นที่สุด มีการกำจัดโมหะเป็นที่สุด.
                 
      [๒๓] ดูกรอานนท์ ข้อว่า ยานอันประเสริฐ เป็นชื่อของอริยมรรคประกอบด้วยองค์ ๘ นี้เอง เรียกกันว่า พรหมยานบ้าง ธรรมยานบ้าง รถพิชัยสงครามอันยอดเยี่ยมบ้าง นั้นพึงทราบโดยปริยายนี้แล.

    พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดา ครั้นได้ตรัสไวยากรณภาษิตนี้จบลงแล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า
     [๒๔] อริยมรรคญาณนั้นมีธรรม คือ
        ศรัทธากับปัญญาเป็นเเอก
        มีศรัทธาเป็นทูบ
        มีหิริเป็นงอน
        มีใจเป็นเชือกชัก
        มีสติเป็นสารถีผู้ควบคุมรถนี้
        มีศีลเป็นเครื่องประดับ
        มีญาณเป็นเพลา
        มีความเพียรเป็นล้อ
        มีอุเบกขากับสมาธิเป็นทูบ
        ความไม่อยากได้เป็นประทุน

       กุลบุตรใด มีความไม่พยาบาท ความไม่เบียดเบียน และวิเวกเป็นอาวุธ มีความอดทนเป็นเกราะหนัง
       กุลบุตรนั้นย่อมเป็นไป เพื่อความเกษมจากโยคะ
       พรหมยานอันยอดเยี่ยมนี้ เกิดแล้วในตนของบุคคลเหล่าใด บุคคลเหล่านั้นเป็นนักปราชญ์
       ย่อมออกไปจากโลกโดยความแน่ใจว่า มีชัยชนะโดยแท้.

       จบ สูตรที่ ๔


อ้างอิง
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๙ บรรทัดที่ ๗๔ - ๑๒๔. หน้าที่ ๔ - ๖.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=19&A=74&Z=124&pagebreak=0             
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=12
ขอบคุณภาพจาก http://4.bp.blogspot.com/,http://img94.imageshack.us/,http://www.alumnispu.com/

[raponsan]

อธิบายส่วนประกอบของเกวียน

   
    ดุม ส่วนกลางของล้อเกวียนที่มีรูสำหรับสอดเพลา
    กง ส่วนรอบของล้อเกวียน ส่วนย่อยของกงที่เรียกว่าฝักมะขาม
    กำ ซี่ล้อเกวียน
    เพลา(อักขะ) แกนสำหรับสอดในดุมเกวียน
    เลา ไม้ลองในที่สอดเพลาในคุมเกวียน
    กระบอกเพลา ไม้แข็ง เช่นไม้เต็งรัง ทำเป็นปลอกตอกอัดไว้ในรูดุมเกวียนสำหรับสอดเพลาเข้าในรูนั้นป้องกันมิให้รูดุมคราก
    แปรก เครื่องอุปกรณ์เกวียน สำหรับประกอบหัวเพลากับคานกันลูกล้อไม้ให้เลื่อนหลุด
    ตะหลุง ไม้แก่นเจาะเป็นรูสำหรับฝังหัวดุมท้ายดุมสอดเพลาเพื่อไม่ให้เพลาแกว่ง
    กระโปก เครื่องอุปกรณ์เกวียนสำหรับยึดเพลา ติดอยู่กับตัวทูบ

   
    แอก เครื่องอุปกรณ์เกวียน เป็นไม้ขวางบนคอวัวหรือควายที่เทียมคู่ลากเกวียน
    ทูบ ไม้แม่แคร่เกวียนที่ยื่นออกไปติดกับแอก.
    กระทงเพชร ไม้ติดขวางรองแคร่เกวียนเพื่อยึดไม้ให้แคร่แยกออกไป
    กระพองกำพอง ตัวไม้อันบนที่เป็นราวลูกกรงเกวียน
    ประทุน หลังคาเกวียนทำเป็นรูปโค้งด้วยไม้ไผ่ผูก หรือถักด้วยหวายแล้วเอาใบตาลเย็บเป็นแผ่นคลุมแล้วใช้ไม่ไผ่สานเป็นลายขัดปิดทับบนใบตาล ผูกขอบยึดให้แน่น
    อุดหน้าเกวียน ฝาทำด้วยไม้เปิดปิดได้ อยู่ด้านหน้าตัวเกวียน
    อุดท้ายเกวียน ฝาทำด้วยไม้เปิดปิดได้ อยู่ด้านหลังตัวเกวียน
    งอน ส่วนปลายแห่งของบางอย่างที่เป็นรูปยาวเรียวและช้อยขึ้น เช่น งอนไถ.

ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก
http://www.artgazine.com/shoutouts/viewtopic.php?t=10508
http://blinkizpark311.diaryclub.com/