พิมพ์

[raponsan]

'กำลังจิต' ยามป่วยไข้ : ธรรมะยู-เทิร์น

โดย อิทธิ โชโต

    “รูปขันธ์หรือกายหรือสังขารกายนั้นเป็นสังขาร..มีความเสื่อมแปรปรวนไปด้วยอำนาจไตรลักษณ์เป็นธรรมดา”  (อาพาธสูตร :พระไตรปิฎก ฉบับสยามรัฐ เล่มที่ ๒๔)

ลูกศิษย์ถามว่า ยามที่มีญาติเจ็บไข้ แล้วดูแลเขาได้ไม่เต็มที่ ทำให้จิตตก รู้สึกผิดกับตนเอง แต่พอเห็นว่า ที่เป็นแบบนี้ ก็เพราะมันมีเหตุปัจจัยอยู่ก็ทำให้วางใจได้ และตั้งใจช่วยเหลือเขาอย่างเต็มที่ในปัจจุบัน พอทำเต็มกำลังก็รู้สึกว่าจิตใจมั่นคงขึ้น รู้สึกดีกับตัวเองที่ทำได้

ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น กับใคร หรือกับตัวเอง เราอยากจะให้กลับมาดูที่จิตใจของตัวเจ้าของเองว่าที่ผ่านมา ฝึกสติสม่ำเสมอหรือไม่ ถ้าไม่สม่ำเสมอ บางครั้งก็รู้เท่าทัน อยู่นิ่งได้ เฉยๆ ได้ วางได้ แต่เมื่อไหร่ที่ไม่เท่าทันมัน จิตใจก็จะขึ้นลงเหมือนคลื่นน้ำ มันก็ไม่สม่ำเสมอ เมื่อไม่สม่ำเสมอ จิตก็จะเกิดอาการลง–ขึ้น ไปตามที่มันถูกกระทบ

 

คนป่วยมีอยู่สองอย่าง คือป่วยทางด้านสุขภาพร่างกาย และป่วยด้านสุขภาพจิต ต้องดูว่า เขาป่วยแบบไหน แน่นอน เมื่อป่วยทางด้านสุขภาพร่างกาย มันก็จะพลอยให้สุขภาพจิตไม่ดีไปด้วย นั่นคือ คนทั่วๆ ไป เพราะฉะนั้น คนที่ดูแล อะไรก็แล้วแต่ที่จะทำให้คนไข้ไม่สบายใจ กระทบกระทั่งด้านจิตใจ ควรจะหลีกเลี่ยง ไปทะเลาะกับคนป่วย ไปใช้อารมร์กับคนป่วยไม่เกิดประโยชน์ มีแต่เสียอย่างเดียว ถึงแม้ว่าคนป่วยจะทำไม่ถูกก็ตาม

ในทางพระศาสนา คนป่วยเขายกเว้น พระอาพาธ จะฉันอาหารตอนไหนก็ได้ แต่เวลาปกติไม่เป็นอะไรก็ฉันไม่ได้ เพราะการป่วยไข้เป็นสิ่งที่ทุกคนต้องประสบ ไม่ว่าจะเป็นคนธรรมดา หรือพระ ก็อาพาธได้เหมือนกัน ฉะนั้นสิ่งไหนที่จะช่วยทุเลาการอาพาธได้ ท่านก็อนุโลม

 

เดี๋ยวนี้ วิทยาการแพทย์เจริญก้าวหน้าไปเยอะ ใครเป็นอะไรก็วิ่งหาหมอ หายา หาโรงพยาบาลกันทั้งนั้น ก็ช่วยไปได้บ้าง แต่สิ่งหนึ่งที่จะช่วยได้มากคือ คนอยู่ใกล้ ลูกหลานพ่อแม่ พี่น้อง เพื่อนสนิท มิตรสหาย สิ่งนี้ช่วยได้เยอะ ในด้านจิตใจ กำลังใจ เมื่อสุขภาพจิตดี สุขภาพกายก็ดีไปด้วย

เพราะฉะนั้นสิ่งไหนที่จะเกิดประโยชน์กับผู้ป่วย คนที่ไปเฝ้าไข้ คนที่ดูแล ก็ต้องรู้จักระมัดระวังการกระทำหรือคำพูดกับคนไข้ เพราะคนไข้กำลังเปราะบางทั้งกายและใจ

 

ขอให้เราระลึกว่า การเจ็บไข้ได้ป่วย สามารถเกิดขึ้นกับเราได้ ต่างกันก็แค่ช่วงเวลาและชนิดของโรคภัยไข้เจ็บเท่านั้นเอง จะเห็นได้ว่า เวลาเจ็บป่วย สภาพของคนไข้ก็จะบอกเองเลยว่า เรื่องจิตใจ ความเข้มแข็งจะดีแค่ไหน ถ้าคนเคยอบรมศีลธรรม ปฏิบัติธรรมมา ก็จะมีจิตใจเข้มแข็งกว่าปกติ

อย่างพระผู้ปฏิบัติธรรมอยู่แล้ว การเจ็บไข้ได้ป่วยเป็นเรื่องธรรมดา ท่านจะกำหนด มอง  และ รู้ ท่านจะใช้ธรรมของท่านเองไป

     

     กำหนด คือ กำหนดที่จิตใจ
     มอง คือ มองเข้าไปในกายและใจ
     และรู้ คือ มีสติอยู่กับผู้รู้เพียงอย่างเดียว
     ผู้รู้ คือ จิต

เมื่อมีสติอยู่กับผู้รู้ตลอดเวลา ก็จะไม่ไปสนใจกับเรื่องเจ็บป่วย ถ้าการเจ็บไข้ได้ป่วยนั้นไม่หนักจนเกินไปก็หายได้ แต่สำหรับฆราวาสญาติโยมทั่วๆ ไป ถ้าไม่เคยฝึกจิตใจ และไม่มีกำลังใจด้วยก็จะยิ่งทรุดเลย บางคนไปตรวจที่โรงพยาบาล หมอบอกเป็นนั่นเป็นนี่ ทรุดเลย มีเยอะแยะ นั่นบ่งบอกว่า คนเหล่านั้น บกพร่องในเรื่องกำลังจิต

ดังนั้น กำลังจิต กำลังใจ จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก

ขอบคุณภาพและบทความจาก
http://www.komchadluek.net/detail/20150807/211175.html