การซื้อผี-ขายผีในล้านนา
เงินค่าผีคนล้านนามาจากตำนานซื้อผีจากชาวลัวะ
เอิ้ว...ซื้อผีบ๋อ.....เอิ้ว...มีผีมาขายเน้อ ไผจะซื้อผีมาซื้อเน้อ....... เสียงพ่อค้าชาวลัวะเอิ้นตะโกนบอกชาวบ้านที่สนใจมาซื้อผีเอาไว้รักษาบ้านเรือน เอาไว้เป็นผู้ปกปักรักษาคนในครัวเรือน
โดยแต่ละผีจะให้คุณแตกต่างกันไปเริ่มตั้งแต่
-ผีปู่ย่า หากใครซื้อผีนี้ไว้จะทำให้ลูกหลาน ญาติพี่น้องอยู่ดีมีสุข เกิดความรักใคร่สามัคคีกัน
ญาติพี่น้องลูกหลานเครือญาติทุกคนจะมารวมกัน เกิดความอบอุ่นในวงค์ตระกูล
-ผีกะ หรือผีปอบ หาก ใครซื้อผีนี้จะทำให้วงค์ตระกูลเป็นคนขยันหากินไม่เลือกว่าจะค่ำมืด
กลางวันกลางคืนก็จะหากินไม่หยุดหย่อน มักเป็นผู้มีเงินเพราะความขยัน
-ผีมดผีเม็ง หากใครซื้อผีนี้จะส่งผลให้วงค์ตระกูลมีความสุขสนุกสนานดังนั้นวงค์ตระกูลของผู้ที่มีผีนี้รักษาก็จะกำหนดพิธีกรรมในวันที่ไหว้ผีในรอบปีญาติๆวงค์ตระกูลก็มาร่ายรำ ฟ้อนบวงสรวง เรียกกันว่าพิธีกรรมการฟ้อนผีมดผีเม็งทำให้ญาติพี่น้องวงค์ตระกูลสนุกสนานรื่นเริงเมื่อพ่อค้าชาวลัวะมาขายผีตามหมู่บ้าน ผู้คนพื้นเมืองที่ต้องการซื้อผีต่างก็ซื้อผีคือสวย (กรวย) ดอกไม้เป็นสินค้าแทนผี
เมื่อซื้อแล้วก็นำสวยดอกไม้ไปไว้ในที่ๆลัวะบอกกล่าว คือ
ผีปู่ย่าให้นำสวยไปไว้ในห้องเรือนใหญ่หนึ่งแห่งและทำหอผีปู่ย่าไว้ที่บริเวณในรั้วบ้านอีกหนึ่งแห่งส่วนราคาตามแต่จะตกลงกัน
เช่น อาจเป็น ๓๒ แถบ ๔๕ แถบ เป็นต้น ส่วนใครซื้อ
ผีกะต้องนำสวยดอกไม้ไปไว้ในหม้อเลี้ยงผี นำหม้อไปวางไว้บนเพดาน
เพื่อให้ผีกะได้อยู่ในหม้อ ไม่ออกไปทำร้ายใคร ราคาผีก้ะ อาจเป็น ๑๒ แถบ ๒๕ แถบ แล้วแต่จะตกลงกัน
ส่วนผู้ที่ซื้อผีมดผีเม็งก็จะต้องนำสวยดอกตัวแทนผีไปไว้ในหิ้งผีบนบ้านในห้องนอน แต่มีเงื่อนไขว่า
จะต้องเลี้ยงปีละ หนึ่งครั้งหรือสองสามปีครั้งแล้วแต่จะตั้งเงื่อนไขกันไว้ ในการเลี้ยงจะต้องมีดนตรีบรรเลงให้เกิดความม่วนงันสนุกรื่นเริง ราคาผีมดผีเม็งอาจเป็น ๓๖ บาท ๑๒ บาทแล้วแต่ความพอใจ ตั้งแต่ผู้คนได้ซื้อผีที่ตนเองต้องการมาไว้คุ้มครองบ้านทำให้ผีมีบทบาทในวิถีชีวิตคนในครอบครัวกันมาก หากใครเข้าบ้านเรือนโดยไม่บอกเจ้าบ้าน หรือเข้าไปในห้องนอนถือว่าผิดผีต้องถูกปรับไหมเท่าราคาค่าผีที่บ้านนั้นซื้อมา เช่น ถ้าซื้อสวยผีมาจำนวน ๓๒ แถบ ก็ต้องเสียค่าปรับเป็นเงิน ๓๒ บาทเท่าเงินซื้อผี ที่สำคัญคือผีจะปกป้องลูกสาวในครอบครัวนั้น หากใครจับมือ ถือแขน ถูกต้องเนื้อตัวล่วงเกินผู้หญิงในครองครัวนั้นๆก็ต้องถูกปรับเสียค่าผี ตามราคาที่บรรพบุรุษได้ซื้อสวยผีมาไว้ครั้งแรก
แม้จะสืบต่อๆกันมาเป็นเวลานานนับร้อยๆ พันๆปี การเสียค่าผีก็ต้องเป็นเงื่อนไขของทุกครอบครัว ที่มีผีปกปักรักษาวงค์ตระกูลไม่ว่า ผีปู่ย่า ผีกะ ผีมดผีเม็งด้วยมีการเลี้ยงผีไว้ป้องกันผู้คนในครอบครัวดังกล่าวจะเห็นว่า
เดือนเก้าเหนือ (เดือนเจ็ดภาคกลาง) ผู้คนล้านนาต่างมีการเลี้ยงผี หรือหากมีงานเกี่ยวกับวงศ์ตระกูลก็จะเลี้ยงผีกันทำให้ญาติๆมาร่วมกันประกอบพิธีโดยเฉพาะถึงปีใหม่หรือสงกรานต์ลูกหลานวงศ์ตระกูลที่อยู่ไกลกันก็จะมารวมกันทำพิธีเลี้ยงผีที่ตระกูลของตนมีอยู่ งานสำคัญอีกอย่างหนึ่งคือการใส่ผีในการแต่งงานเจ้าบ่าวต้องนำเงินค่าเสียผีใส่ขัน(พาน)พร้อมข้าวตอกดอกไม้ไปไหว้สาญาติผู้ใหญ่ เจ้าสาวเรียกว่าเงินเสียผีหรือเงินใส่ผีเป็นเงื่อนไขว่าได้เป็นผีในครัวเรือนเดียวกันแล้ว ภาษาล้านนาว่า" ผีตั๋วเดียวกั๋น" คือต้องเป็นญาติเครือเดียวกันนั่นเองผีล้านนาจึงมีความสำคัญมาก ในวิถีชีวิตของพวกเขา ตั้งแต่โบราณมาจนปัจจุบัน หลายๆครอบครัวก็ยังเลี้ยงผี มีผีปู่ย่า ผีกะ และผีมดผีเม็งกันอยู่
ขอจ้วยกั๋น เล่าเรื่องไปเต๊อะเกี่ยวกับผีอั้นเนอนาย สนุกม่วนล้ำหมู่เฮาตังหลาย ตึงญิงตึงจายความฮู้เตื่อมแถ้ง....
ที่มา...ลุงหนานพรหมมา
โลกนี้มีอะไรน่าสืบเสาะมากมาย น่าศึกษา น่ารู้ เรื่องที่ลึกลับเกินกว่าเคยรู้.....
อย่างไรก็ตามหลายๆครอบครัวในปัจจุบันไม่เลี้ยงผีที่บรรพบุรุษซื้อมา ทำให้ลูกหลานไปอยู่ที่ไกลหาโอกาสกลับมารวมกันได้ยากโดยเฉพาะความเชื่อเรื่องการเสียผี ค่าปรับค่าล่วงเกินเกี่ยวกับผี ไม่มีในหัวใจคนสมัยใหม่ จึงทำให้หญิงสาวถูกล่อลวง เสียผู้เสียคนไปมากต่อมากคุณครู รัชนี คุณานุวัฒน์
ที่มา
http://www.chiangmai-thailand.net/pee_lanna/pee_sale.html
ผู้เขียน
หัวข้อ: การซื้อผี-ขายผีในล้านนา (อ่าน 1927 ครั้ง)