พิมพ์

[raponsan]

ลอยเรือสะเดาะเคราะห์ สังขละบุรี

โดย...กิจจา อภิชนรจเลข

หากเอ่ยถึงประเพณีที่สำคัญของชาวมอญแล้ว หลายๆ คนก็คงคิดถึง “งานประเพณีสงกรานต์” ซึ่งถือว่าเป็นงานประจำปีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของชาวมอญ แต่น้อยคนนักที่จะรู้จัก “งานบุญเดือนสิบ ลอยเรือสะเดาะเคราะห์”

ประเพณีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ของคนมอญเริ่มเมื่อครั้งพระเจ้าธรรมเจดีย์ขึ้นครองราชย์ ปกครองอาณาจักรมอญ เมืองหงสาวดี พระองค์ทรงเห็นพระภิกษุสามเณรในเมืองหงสาวดีมีความประพฤติย่อหย่อนต่อพระธรรมวินัย พระพุทธศาสนาในเมืองมอญเกิดมลทินด่างพร้อย จึงมีพระราชประสงค์จะสังคายนาพระพุทธศาสนาในเมืองมอญเสียใหม่ เพื่อชำระหมู่พระภิกษุสงฆ์ในเมืองมอญให้มีความบริสุทธิ์ จึงมีพระราชโองการรับสั่งให้พระภิกษุสามเณรในเมืองมอญลาสิกขาเสียทั้งหมดประเทศ แล้วส่งปะขาวถือศีล 8 คณะหนึ่ง ซึ่งก็คืออดีตพระเถระผู้ทรงพระไตรปิฎก ทรงความรู้ ตั้งมั่นในศีล เดินทางไปยังประเทศศรีลังกา เพื่อให้ไปถือการอุปสมบทเป็นพระภิกษุมาใหม่จากคณะสงฆ์ในประเทศศรีลังกา เสร็จแล้วเดินทางกลับมาเป็นอุปัชฌาย์ให้แก่คนมอญในเมือง

 

คณะของปะขาวนี้ เมื่อเดินทางไปถึงประเทศศรีลังกา ได้รับการอุปสมบทแล้ว ก็เดินทางกลับระหว่างทางมีเรือสำเภาลำหนึ่งในจำนวน 2 ลำ โดนพายุพัดให้หลงทิศไป ส่วนอีกลำหนึ่งเดินทางกลับเมืองหงสาวดีโดยปลอดภัย เมื่อทราบถึงพระกรรณของพระเจ้าธรรมเจดีย์ พระองค์จึงมีรับสั่งให้ทำเรือจำลองขึ้นมา พร้อมบรรจุของเซ่นไหว้บวงสรวงบูชาเหล่าเทวดา ประกอบด้วย ข้าวตอก ดอกไม้ ธูป เทียน ฉัตร ธง ผลไม้ ขนมชนิดต่างๆ อย่างละ 1,000 ชิ้น ทำพิธีสะเดาะเคราะห์โดยทรงระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย บวงสรวงบูชาเหล่าเทวดาทุกหมู่เหล่า ช่วยปัดเป่าให้เรือสำเภาลำที่หลงทิศไปนั้นเดินทางกลับมาโดยปลอดภัย หลังจากที่พระองค์ทรงทำพิธีสะเดาะเคราะห์แล้วไม่กี่วันเรือลำดังกล่าวก็เดินทางมาถึงเมืองหงสาวดี ตั้งแต่นั้นคนมอญจึงถือเอาเหตุการณ์นี้ทำพิธีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ในกลางเดือนสิบของทุกๆ ปี ตราบเท่าปัจจุบันนี้

ผมมีโอกาสได้ไปเยือนประเพณีงานบุญเดือนสิบ ลอยเรือสะเดาะเคราะห์นี้ ตรงกับช่วงวันที่ 7-9 ก.ย.ที่ผ่านมา โดยงานนี้ถ้าเป็นภาษาของชาวมอญ จะเรียกว่า “โปฮะมอด” ซึ่งก็แปลว่า เรือถวายเครื่องเซ่นไหว้

 

วันที่ 7-9 ก.ย. 2557 ตรงกับวันขึ้น 14-15 ค่ำ และแรม 1 ค่ำ พอดี ซึ่งก่อนถึงวันพิธีชาวมอญทุกบ้านจะนำไม้ไผ่มาบ้านละ 1 ลำ เพื่อเตรียมสร้างเรือจำลอง โดยจะสร้างขึ้นบริเวณลานเจดีย์พุทธคยา วัดวังก์วิเวการาม อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี หลังจากสร้างเรือจำลองเสร็จแล้ว เช้ามืดในวันที่ 8 ก.ย. ชาวบ้านก็จะทยอยนำธง ตุง และกระดาษสีสันต่างๆ มาประดับประดาเรือและบริเวณปะรำพิธีอย่างสวยงาม พร้อมทั้งนำเครื่องเซ่น เช่น กล้วย อ้อย ขนม ข้าวตอก ข้าวเหนียว วางไว้ในลำเรือ พร้อมทั้งจุดธูปเทียนอธิษฐานให้สิ่งไม่ดีและเคราะห์ร้ายต่างๆ ไปให้พ้นจากชีวิต จากนั้นรับฟังบทสวดอิติปิโส 108 จบ และบทสวดสะเดาะเคราะห์จากภิกษุสงฆ์ ก่อนจะนำเรือไปลอยในแม่น้ำเพื่อสะเดาะเคราะห์ในเช้าวันที่ 9 ก.ย. โดยชาวมอญจะแต่งกายอย่างสวยงามเพื่อมาร่วมแห่เรือและลากเรือจำลองไปลอยในแม่น้ำสามประสบตามความเชื่อ

ระหว่างนั้นวันที่ 8-9 ก.ย. ช่วงเช้าและค่ำ จะมีชาวบ้านนำโคมลอยมาเล่น ซึ่งถือเป็นหนึ่งในประเพณี โดยตามประเพณีดั้งเดิมจะมีการผูกเครื่องอัฐบริขารไปกับโคมลอยด้วย มีความเชื่อว่าหากไปตกบ้านใครแล้ว ถ้าบ้านนั้นมีลูกชายก็จะให้บวช แต่ถ้ามีลูกสาวก็ต้องทำบุญบ้าน แต่ในปัจจุบันพิธีลอยโคมไม่ได้มีการผูกเครื่องอัฐบริขารแล้ว

 

โคมลอยของชาวมอญนั้นจะมีขนาดใหญ่ มีความสูงเกือบ 10 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 2 เมตร จึงไม่แปลกเลยที่สามารถผูกเครื่องอัฐบริขารขึ้นไปด้วยได้ และเนื่องด้วยความที่มีขนาดใหญ่ จึงต้องใช้ชาวบ้านจำนวนมากในการปล่อยโคมแต่ละครั้ง ภาพการปล่อยโคมของที่นี่จึงแปลกตากว่าที่อื่นๆ และหาชมได้ยากมากครับ

หนึ่งในกิจกรรมที่ไม่ควรพลาดของการมาท่องเที่ยวประเพณีนี้คือการใส่บาตรน้ำผึ้งและน้ำมันงา ซึ่งถือเป็นประเพณีเก่าแก่ดั้งเดิมของชาวมอญ เนื่องจากน้ำผึ้งและน้ำมันงาเปรียบเหมือนการถวายคิลานเภสัช (ยารักษาโรค) แต่ปัจจุบันเนื่องจากน้ำผึ้งและน้ำมันงาหาได้ยาก ชาวบ้านเลยหันมาใช้น้ำมันพืชแทนน้ำมันงา และใช้น้ำตาลแทนน้ำผึ้งในการใส่บาตร

หากผู้อ่านท่านใดสนใจประเพณีงานบุญเดือนสิบ ลอยเรือสะเดาะเคราะห์ของชาวมอญนี้ คงต้องรอถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 ของปีหน้าแล้วนะครับ ซึ่งสามารถสอบถามข้อมูลจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย โทรศัพท์ 02-250-5500 หรือศูนย์บริการข่าวสารท่องเที่ยว ททท. 1672 ได้ครับ

ขอบคุณภาพและบทความจาก
www.posttoday.com/กิน-เที่ยว/เที่ยวทั่วไทย/319557/ลอยเรือสะเดาะเคราะห์-สังขละบุรี

[PRAMOTE(aaaa)]

..