ทำโลกให้ปรากฏ ด้วยความไม่ประมาท
[๕๗] (ท่านอชิตะทูลถามปัญหาว่า)
โลกอันอะไรสิหุ้มห่อไว้.?
โลกไม่ปรากฏเพราะเหตุอะไรสิ.?
อะไรเล่าเป็นเครื่องฉาบทาโลกนั้น.?
ขอพระองค์จงตรัสบอก. อะไรเล่าเป็นภัยใหญ่ของโลกนั้น.
.......ฯลฯ.........ฯลฯ
[๖๖] คำว่า โลกไม่ปรากฏเพราะความตระหนี่ มีความว่า ความตระหนี่ ๕ ประการ คือ
อาวาสมัจฉริยะ ตระหนี่ที่อยู่ ๑
กุลมัจฉริยะ ตระหนี่สกุล ๑
ลาภมัจฉริยะ ตระหนี่ลาภ ๑
วรรณมัจฉริยะ ตระหนี่วรรณะ ๑
ธรรมมัจฉริยะ ตระหนี่ธรรม ๑
ท่านเรียกว่า เววิจฉะ ความตระหนี่ กิริยาที่ตระหนี่ ความเป็นผู้ตระหนี่ ความปรารถนาต่างๆ ความเหนียวแน่น ความเป็นผู้มีจิตหดหู่โดยความเป็นจิตเผ็ดร้อน ความที่แห่งจิตอันใครเชื่อไม่ได้ เห็นปานนี้ เรียกว่า ความตระหนี่.
อีกอย่างหนึ่ง แม้ความตระหนี่ขันธ์ ท่านก็เรียกว่ามัจฉริยะ
แม้ความตระหนี่ธาตุ ท่านก็เรียกว่ามัจฉริยะ
แม้ความตระหนี่อายตนะ ท่านก็เรียกว่ามัจฉริยะ
ความถือเอา ท่านก็เรียกว่า มัจฉริยะ
ความประมาท สมควรกล่าว การปล่อยจิต ความเพิ่มการปล่อยจิต ในกายทุจริตก็ดี ในวจีทุจริตก็ดี ในมโนทุจริตก็ดี ในเบญจกามคุณก็ดี หรือ
- ความเป็นผู้ทำโดยความไม่เอื้อเฟื้อ
- ความเป็นผู้ทำไม่ติดต่อ
- ความเป็นผู้หยุดๆ
- ความเป็นผู้มีความประพฤติย่อหย่อน
- ความเป็นผู้ปลงฉันทะ
- ความเป็นผู้ทอดธุระ
- ความเป็นผู้ไม่ส้องเสพ
- ความไม่เจริญ
- ความไม่ทำให้มาก
- ความไม่ตั้งใจ
- ความไม่ประกอบเนืองๆ ในการบำเพ็ญกุศลธรรมทั้งหลาย
เป็นความประมาท ความมัวเมา กิริยาที่มัวเมา ความเป็นผู้มัวเมา เห็นปานนี้ เรียกว่า ประมาท.
คำว่า โลกไม่ปรากฏเพราะความตระหนี่ เพราะความประมาท
ความว่าโลกไม่ปรากฏไม่สว่าง ไม่รุ่งเรือง ไม่ไพโรจน์ ไม่แจ่ม ไม่กระจ่าง
เพราะความตระหนี่นี้ เพราะความประมาทนี้
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า โลกไม่ปรากฏ เพราะความตระหนี่ เพราะความประมาท._____________________________________
อชิตมาณวกปัญหานิทเทส ว่าด้วยปัญหาของท่านอชิตะ
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๐ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๒ ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=30&A=170&Z=643 [๘๖๓] ความประมาท เป็นไฉน
ความปล่อยจิตไป ความเพิ่มพูนการปล่อยจิตไป ในกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต หรือในกามคุณ ๕ หรือ
- ความกระทำโดยไม่เคารพ
- ความกระทำโดยไม่ติดต่อ
- ความกระทำไม่มั่นคง
- ความประพฤติย่อหย่อน
- ความทอดทิ้งฉันทะ
- ความทอดทิ้งธุระ
- ความไม่เสพให้มาก
- ความไม่ทำให้เจริญ
- ความไม่ทำให้มาก
- ความไม่ตั้งใจจริง
- ความไม่ประกอบเนืองๆ
ความประมาทในการเจริญกุศลธรรมทั้งหลาย ความประมาท กิริยาที่ประมาท สภาพที่ประมาท อันใด
มีลักษณะเช่นว่านี้ นี้เรียกว่า ความประมาท__________________________________________
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๕ พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๒ วิภังคปกรณ์
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=35&A=11821&Z=12173ขอบคุณภาพจาก
http://sphotos-a.xx.fbcdn.net/,http://yongyutp.files.wordpress.com/
ผู้เขียน
หัวข้อ: ทำโลกให้ปรากฏ ด้วยความไม่ประมาท (อ่าน 1679 ครั้ง)