ปริยัติ เป็นเหตุให้เกิด ปฏิบัติ - ปฏิบัติ เป็นเหตุให้เกิด ปฏิเวธ
การเข้าถึงพระธรรม มีอยู่ 3 ระดับ
1.การเข้าไปบรรลุ ปริยัติ
หมายถึง การเข้าไปถึง การเรียน จำ รู้หลักการ อันเป็นหลักธรรม ที่พระพุทธเจ้าได้ทรงตรัสแสดงไว้ เช่น การเข้าไปศึกษา อริยสัจจะ 4 / มรรค มีองค์ 8 / ปธาน 4 / อิทธิบา 4 / พละ 5 / อินทรีย์ 5 / โพชฌงค์ 7/ สติปัฏฐาน 4 / กรรมฐาน 40 / ฯลฯ และพระธรรม อีกมากมาย ที่ปรากฏไว้ 84,000 พระธรรมขันธ์
ดังนั้นการเข้าไป บรรลุ ปริยัติ ต้องอาศัย การฟัง การเรียน การจดจำ การเสวนา การคบเสพบุคคลผู้มีธรรม เป็นต้น
2.การเข้าไปบรรลุ ปฏิบัติ
หมายถึง การนำปริยัติ ที่ได้ฟัง เรียน จดจำ เสวนา เสพบุคคลผู้มีธรรม นำมาประพฤติ ปฏิบัติ ดังนั้นการปฏิบัติ จึงหมายถึง มรรค โดยตรง คือหนทาง แห่งการรู้ตาม พระสุคต นั่นหมายถึง การทำสิกขาให้ถึงพร้อม สมบรูณ์ หรือ ที่เราเรียกว่า ศีล สมาธิ และ ปัญญา การปฏิบัติก็หมายถึง
การรักษา กาย วาจา ให้เรียบร้อย ชื่อว่า ศีล
การสร้างและเจริญ จิต ให้มีความสงบอันประณีต ชื่อว่า สมาธิ
การเจริญ และวิปัสสนา เห็นรู้ตามความเป็นจริง จนกระทั่งเกิดการประหารกิเลสได้ ชื่อว่า ปัญญา
3.การเข้าไปบรรลุ ปฏิเวธ
หมายถึง การเข้าสู่ พระสัทธรรม 9 ประการ คือ มรรค 4 ผล 4 และ นิพพาน 1
การเข้าถึง คู่แห่ง พระอริยะบุคคล 4 คู่
ผลแห่งการเข้าไปเป็นพระอริยะบุคคล
ผลสมาบัติ
สุญญตามหาวิหารสมาบัติ
นิโรธสมาบัติ
สัญญาเวทยิตนิโรธ
การเข้าไปบรรลุคุณธรรมวิเศษ ที่กล่าวมานี้ จึงจัดเป็นเป้าหมายแห่งพระธรรม แต่การจบกิจแห่งพรมจรรย์ มีประการเดียวคือ การเข้าไปบรรลุ พระอรหัตตผล เท่านั้น เรียกว่า การจบกิจแห่งพรหมจรรย์ จบกิจแห่งพระศาสนา จบการเวียนว่ายตายเกิด การกลับมาเกิดไม่มีอีกต่อไป
ประตูแห่ง อมตะ ได้เปิดแล้วให้แก่ผู้มี ศรัทธา อย่างแท้จริง
เจริญธรรม / เจริญพร