สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

สถานบันอาศรมศิลป์ผลิต 'ป.บัณฑิต' ด้วยหลัก 'โยนิโสมนสิการ' แบบวิถีพุทธ เน้นกระบวนการ Peer coaching

5ก.พ.2556 อาจารย์สุรพล  ธรรมร่มดี ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายประกันคุณภาพและรักษาการผู้อำนวยการหลักสูตรศึกษาศาสตร์มหาบัณฑิต สถาบันอาศรมศิลป์  เปิดเผยว่า มาตรฐานและหลักสูตรวุฒิประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู ที่ทางสถาบันอาศรมศิลป์ได้รับความไว้วางใจจากคุรุสภาให้เปิดสอนนั้น  ทางสถานบันฯ นำการใช้หลักการ “โยนิโสมนสิการ”
 
     ที่เน้นการสร้างครูให้เป็นครูที่สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองที่แท้จริง  โดยต้องมีการฝึกฝนจนเกิดความชำนาญในการย้อนดูตัวเอง และเห็นจิตใจตัวเอง พร้อมทั้งสามารถแยกแยะและถือเอาเฉพาะความรู้สึกนึกคิดที่เป็นประโยชนนำสู่เด็กโดยหลักสูตรนี้มีเป้าหมายการเรียนรู้ที่จะทำให้ผู้เรียนเห็นจุดดีและจุดอ่อนของตัวเอง สร้างแรงบันดาลใจที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเอง ให้มีความสุขในการประกอบอาชีพครู ด้วยจิตวิญญาณของความเป็นผู้ที่มีความหวังดีต่อศิษย์อย่างแท้จริง และได้รับการรับรองหลักสูตรจากสำนักงานคุณภาพการศึกษา (สกอ.)
 
    โดยขณะนี้ทางสถานบันอาศรมศิลป์ สร้างแนว ปรัชญา สร้างแรงบันดาลให้ตน ได้เป็น “ฅน” จนเป็น “ครู”  ควบคู่ไปกับหลักสูตรวุฒิประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู ซึ่งมีคุณลักษณะและความเฉพาะตัวของหลักสูตร  ที่นำสู่การสร้างการเปลี่ยนแปลงจากผู้เรียน ในเบื้องคือการเปลี่ยนแปลงด้านกายภาพที่ไม่เหมือนใคร  โดยพื้นที่ในการเรียนจะไม่ใช่ที่ห้องเรียน  แต่จะใช้โรงเรียนของผู้เรียนเป็นห้องเรียนแทน   ฉะนั้นผู้เรียนจะต้องเป็นครูที่สอนนักเรียนในโรงเรียนอยู่แล้ว หรือหากไม่ได้เป็นครู ทางสถาบันอาศรมศิลป์ก็จะรับมาให้เป็นคุณครูที่โรงเรียนรุ่งอรุณ

     หลักการ “เรียนบนงาน” เป็นการปฏิบัติจริงพบเจอปัญหาและหาทางแก้ปัญหานั้นด้วยสติ ทางสถาบันฯ  กำหนดให้ผู้เรียนใช้ประสบการณ์เรียนรู้ตัวตัวเองในช่วงระยะเวลา 5 วันทำการ ที่ผู้เรียนทำหน้าที่เป็นคุณครูอยู่แล้ว  และหลักจากนั้น นัดพลกัน ในทุก ๆ วันเสาร์ เพื่อมาสร้างกระบวนการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน ภายในตลอดระยะเวลา 1 ปี 6  เดือน
 
     วิธีการสอนของคณาจารย์ผู้สอนจากสถาบันอาศรมศิลป์  เริ่มด้วยการเปลี่ยนบทบาทตัวครูผู้สอนของสถาบัน ในฐานะครูผู้บอกกล่าวหรือผู้บรรยาย (lecture ) มาเป็นเพียงผู้อำนวยการเพื่อสิ่งอำนวยความสะดวก (Director of Facilities)ให้กับผู้เรียนเท่านั้น
 
     “คนเป็นครูควรจะสังเกตเด็กอย่างละเอียด  โดยไม่ด่วนสรุป  ไม่ด่วนตัดสิน  ไม่ด่วนใช่อารมณ์ แค่ประโยคนี้ฝึกปฏิบัติยากมาก เพราะในชีวิตประจำวันของครูจะได้รับความกระทบจากสภาพบรรยากาศในชั้นเรียนอยู่แล้ว  โดยมีความขัดแข้งกันบนพื้นฐานในหลากหลายปัจจัย แต่ในปัจจัยหนึ่งที่สำคัญคือ ภาวะความคาดหวังของครูในการที่จะสอนกับสภาพจริงของเด็กที่มีความแตกต่างหลากหลาย ซึ่งก็มัทำให้ครูไม่ได้รับความสมหวังเท่าที่ควร”
 
     กระบวนการ  นำแนวความคิดที่เน้นธรรมชาติ ธรรมะ ศาสนา และการออกกำลังกาย เข้ามาปฏิบัติ โดยมองถึงปัจจัยแห่งเหตุในการพัฒนาการของมนุษย์ที่ไปสู่ความสมบูรณ์ในตัวอง มี 4 ด้าน คือ  เรื่องกาย  เรื่องใจ เรื่องอารมณ์  และ เรื่องปฏิสัมพันธ์กับสังคม  โดยใน 4 ด้านนี้ คือ ฐานของพุทธรรม  ฐานการมองการเปลี่ยนแปลงของบุคคล มี 2 หลักการใหญ่ที่สำคัญคือ

     “บุคคลผู้นั้นจะสามารถเติบโตและเปลี่ยนแปลงตัวเองได้ จะต้องรู้จักมีวิธีคิดในการมองตัวเอง เข้าใจความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง ซึ่งความรู้สึกนึกคิดของตัวเองที่เกาะกุมใจของตัวเองอยู่นั้น  จะเป็นตัวผลักดันให้ผู้เรียนมีปฏิบัติตนออกมา ไม่ว่าทางใดทางหนึ่ง พื้นที่ตรงนี้ที่ผู้เรียนการใช้สติปัญญาในการแยกแยะและนำเฉพาะเรื่องที่เป็นประโยชน์ ที่จะทำให้ผู้เรียนปฏิบัติได้ที่ทั้งกาย วาจาและใจ  เรียกพื้นที่ตรงนี้ว่า โยนิโสมนสิการ

      “หลักการอาศัยเสียงจากคนภายนอก เรียกพื้นที่ตรงนี้ว่า  “กัลยาณมิตร” ซึ่งเป็นบุคคลที่แตกต่างหลากหลายมา การอยู่ร่วมกันให้ได้คือการฝึกการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน  โดยเป็นการหาอดทนข้อดีของคนให้เจอและนำมาเป็นการเรียนรู้ของตัวเองและพัฒนาในสิ่งที่เราจะศึกษาให้ได้” อาจารย์สุรพล กล่าวย้ำ
 
     หลักโยนิโสมนสิการที่กล่าวมาข้างต้นนี้ คือ  การคิดอย่างแยบคาย  มองตัวเองได้ชัด  หัดฟังคนอื่นและสามารถนำสิ่งที่คนอื่นบอกกล่าวมาเรียนรู้ได้  ทำให้ผลของ การประเมินผลของหลักสูตร ที่ตรงกับเป้าหมายมีต้องการเชื่อมโยง  ความต้องการเพื่อให้มีการเปลี่ยนแปลง  โดยสะท้อนจากความเปลี่ยนแปลงในตัวผู้เรียน ผ่านการฝึกการย้อนมองตัวเอง (Reflection ) ของผู้เรียน และทำให้ผู้เรียนได้เห็นตัวเอง  

      โดยมีวิธีการต่าง ๆ  เช่น การสวดมนต์ปฏิบัติธรรม  การฝึกทำงานศิลปะ โดยเน้นให้ระหว่างทำงาน นั้นผู้เรียนได้อยู่กับตัวเอง  ดูจิตดูใจตัวเอง และนำความรู้สึกในขณะทำสิ่งนั้น ๆ มาร่วมแลกเปลี่ยนกันกับเพื่อน ๆ ทุกคนในห้องเรียน  ตัวอย่างเช่น  ขณะการฝึกทำงานศิลปะ แล้วผู้เรียนมีความรู้สึกการอยากทำให้ดี  ทำให้สวย หรือความรู้สึกเกิดอยากจะเปรียบเทียบงานของตัวเองกับเพื่อนข้าง ๆ  ความรู้สึกเช่นนี้คือการไม่ได้อยู่กับงานศิลปะแต่อยู่กับตัวเองมากกว่า ก็จะมีการบอกกับผู้เรียนว่า นี่คือการไม่ได้อยู่กับงานศิลปะแต่เป็นการอยู่กับตัวเอง  นี่คือการฝึกให้เขาได้ดูตัวเองและรู้ตัวเอง
   
    การฝึกปฏิบัติขณะเรียนโดยวิธีการปรับปรุงจุดอ่อนของตัวผู้เรียนเอง
 
    กระบวนการนี้ คือการวัดประเมินผลด้านความสามารถในการย้อนดูตัวเองและการเรียนรู้จากผู้อื่นเป็น  และการประเมินผลที่สำคัญอีกประการ คือ การประเมินจากงานเขียน ซึ่งเป็นงานเขียนจากประสบการณ์ เล่าเรื่องการเปลี่ยนแปลงในตัวเอง  นี้คือเงื่อนไขในการประเมินเพราะงานเขียน  อีกประการ  คือการพูดนำเสนอ สื่อสารเล่าเรื่องสะท้อนสิ่งที่เป็นประสบการณ์ โดยทั้ง 2 ประการนี้เป็นหัวใจสำคัญของวิชาชีพครู
 
  เหตุผลของการได้รับความไว้วางใจให้การเปิดหลักสูตรและผลิตบุคคลากรในแวดวงการศึกษา
 
      สถาบันอาศรมศิลป์สร้างคุณภาพครูที่จริงแท้  แสดงตัวตนชัดเจนในการเป็นองค์กรที่ไม่แสวงหากำไร  เน้นการรับนักศึกษาจำนวนไม่มากเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงด้วยคุณภาพของตัวผู้เรียนให้เกิดผล  มีกระบวนการที่เรียกว่า ทีม team teaching  (เป็นหลักสูตรที่มีคุณภาพที่สร้างการเปลี่ยนแปลงได้)  และ Work – Based Learning (การเรียนบนฐานการงานจริง) ที่เน้นการลงพื้นที่และลงมือสอนพร้อมกัน 

     โดยวิธีการผลักเปลี่ยนหมุนเวียนกันสอน และแบ่งกลุ่มย่อยสลับเปลี่ยนกันสอน สร้างชุมชุนแห่งการเรียนรู้ ขณะเดียวกันก็ใช้หลัก การหาจุดอ่อนในตัวเองด้วยตัวเอง (Peer coaching )  และบอกจุดอ่อนในตัวเองนั้นให้กับเพื่อนครูในโรงเรียนที่ผู้เรียนไว้วางใจ และให้เพื่อนครูได้มีส่วนร่วมได้ดูในขณะที่ตนสอน  ทำให้ได้พบจุดอ่อนของผู้สอน นำปัญหาหรือจุดอ่อนนั้นมาบอกต่อซึ่งกันและกัน ไปสู่การแลกเปลี่ยนในการร่วมหาคำตอบเพื่อการแก้ไข...
 
     ด้วยเหตุนี้ จึงทำเกิดหลักระบบ กัลยาณมิตร หรือ ระบบของต่างประเทศที่เรียกว่า peer coaching   แต่หากจะพูดถึงพฤติการณ์ของครูไทยที่เป็นอยู่ในขณะนี้ คือ ไม่มีใครปรารถนาใจตน  ให้ใครมาดูตัวเองสอน
 
ขอบคุณภาพข่าวจาก
www.komchadluek.net/detail/20130206/151166/อาศรมศิลป์ผลิตป.บัณฑิตวิถีพุทธ.html#.UROOsPLcAit (http://www.komchadluek.net/detail/20130206/151166/อาศรมศิลป์ผลิตป.บัณฑิตวิถีพุทธ.html#.UROOsPLcAit)