|
หัวข้อ: สวากขาโต ภควตา ธัมโม เริ่มหัวข้อโดย: raponsan ที่ มิถุนายน 08, 2020, 06:36:43 am :25: :25: :25: สูตรสำเร็จในชีวิต (19) : การประพฤติธรรม (1) วันนี้จะพูดถึงสูตรสำเร็จแห่งชีวิตสูตรที่ 16 คือ ธัมมจริยา (การประพฤติธรรม) พระอรรถกถาจารย์ท่านให้คำจำกัดความว่า ธัมมจริยา คือ การประพฤติตามกุศลกรรมบถสิบประการ ชาวบ้านฟังแค่นี้ก็คงถามต่อไปแล้วว่า แล้ว “กุศลกรรมบถสิบประการ” ล่ะ คืออะไร กุศลกกรรมบถ คือแนวทางแห่งกุศล หรือ “ทางแห่งความดี” นั่นแหละครับมีสิบประการ แบ่งเป็นดีทางกายสาม ดีทางวาจาสี่ และดีทางใจอีกสาม รวมเป็นสิบพอดี มีอะไรบ้าง ผู้ใฝ่รู้ไปหาอ่านเอาเอง ถ้าเราตั้งคำถามและหาคำตอบแก่ตัวเองได้ชัดแจ้งว่า ธรรมคืออะไร ประพฤติธรรมคือทำอย่างไร บางทีเรื่องนี้จะดูง่ายขึ้นกระมังครับ ลองมาคิดดูกัน ธรรมคืออะไร คงมีผู้รู้ให้คำตอบแตกต่างกันออกไป แต่ถ้าจะพูดสั้นๆ ให้ครอบคลุมแล้ว ธรรมน่าจะได้แก่ ความถูกต้องและความพอดี อะไรที่ถูกด้วยดีด้วย อันนั้นเรียกว่าธรรมหมดไม่มียกเว้น ส่วนสิ่งใดไม่ถูกต้องและไม่ดี หรือพูดอีกนัยหนึ่ง สิ่งที่ผิดและสิ่งที่เสียไม่เรียกว่าธรรม คำจำกัดความแค่นี้คิดว่าคงครอบคลุมลองนึกให้ดีก็แล้วกัน ธรรมะที่พระพุทธองค์ทรงสั่งสอนมีมากมายที่ท่านว่ามีถึงแปดหมื่นสี่พันพระธรรมขันธ์นั้นน่ะ เป็นเรื่องของความดีทั้งนั้น สวากขาโต ภควตา ธัมโม - พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ถูกต้องแล้ว ตรัสไว้ดีแล้ว ไหมล่ะ บทสวดสรรเสริญพระธรรมก็บอกอยู่ชัดแจ้งแล้ว @@@@@@ ทีนี้การประพฤติธรรมล่ะ ทำอย่างไร การประพฤติธรรมสรุปได้ 2 สถาน คือ 1. ประพฤติเป็นธรรม หมายถึง ทำให้ถูก ทำให้ดีนั้นเอง ไม่ต้องทำอะไรใหม่ ใครมีหน้าที่อะไรอยู่แล้ว มีงานมีการอะไรทำอยู่แล้ว ก็ทำหน้าที่นั้น การงานนั้นให้ถูกและให้ดียิ่งขึ้น ที่มันถูกอยู่แล้วดีอยู่แล้ว ก็ทำให้มันถูกมันดียิ่งๆ ขึ้นไป เป็นนักเรียนก็เรียนให้มันถูกวิธี เรียนให้มันดี ทำราชการก็ทำให้มันถูก ทำให้มันดี ค้าขายก็ค้าให้มันถูก ให้มันดี เป็นนักการเมืองจะอนุมัติอะไรตามอำนาจหน้าที่ ก็อนุมัติให้มันถูก ให้มันดี คนขออนุมัติมาก็ขอให้มันถูก ให้มันดี เขาอนุมัติให้แค่นี้ก็ไม่ไปทำเกินกำหนดที่เขาอนุมัติ อะไรอย่างนี้ เรียกว่าการประพฤติตามธรรม หลวงปู่ท่านหนึ่งท่านมักย้ำเสมอว่า การทำตามหน้าที่ให้ดีที่สุดนั่นแหละคือ การปฏิบัติธรรม ก็หมายความดังที่ผมว่ามานี่แหละครับ 2. ประพฤติตามธรรม นัยนี้ก็คล้ายกับนัยต้นแต่ละเอียดประณีตขึ้น นัยต้นถูกดีอาจถูกดีเพียงระดับพื้นฐาน ถ้ามองอย่างสายตาชาวโลกก็อาจไม่เห็นความ “ถูกดีที่ไม่สมบูรณ์” ก็ได้ เช่น นาย ก. มีอาชีพขายลูกน้ำ เลี้ยงปลา ตั้งหน้าตั้งตาทำงานในหน้าที่ของตนอย่างขยันหมั่นเพียร จนขายลูกน้ำได้เงินมาเลี้ยงตนและครอบครัวไม่เดือดร้อน ก็เรียกนาย ก. ประพฤติเป็นธรรม คือทำหน้าที่ของตนให้ถูกให้ดี และเจริญรุ่งเรืองเพราะทำถูกทำดีนั้น แต่ถ้ามองให้ลึก อาชีพนั้นยังเป็นไปเพื่อเบียดเบียนอยู่ ถ้าจะให้ถูกให้ดีจริงๆ นาย ก. จะต้องเลิกละอาชีพขายลูกน้ำ หันมาประกอบอาชีพอื่นที่ดำเนินตามธรรมหรือบริสุทธิ์กว่า @@@@@@ การประพฤติตามธรรมจึงหมายถึง การฝึกอบรมตน ตามแนวทางแห่งความถูกต้องดีงามให้สูงขึ้น ประณีตขึ้น บริสุทธิ์ ตามลำดับ จะอธิบายในแง่ไหน ก็ไม่หนีกรอบที่พระอรรถกถาจารย์ท่านให้ไว้ คือ “การดำเนินชีวิตตามแนวทางแห่งกุศล” นั้นแหละครับคือการประพฤติธรรม ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 29 พฤษภาคม - 4 มิถุนายน 2563 คอลัมน์ : เสฐียรพงษ์ วรรณปก ผู้เขียน : เสฐียรพงษ์ วรรณปก เผยแพร่ : วันศุกร์ที่ 5 มิถุนายน พ.ศ.2563 ขอบคุณ : https://www.matichonweekly.com/column/article_312409 (https://www.matichonweekly.com/column/article_312409) หัวข้อ: ธมฺมํ สุจริตํ จเร พึงประพฤติธรรมให้สุจริต เริ่มหัวข้อโดย: raponsan ที่ มิถุนายน 13, 2020, 06:36:48 am :25: :25: :25:
ธมฺมํ สุจริตํ จเร พึงประพฤติธรรมให้สุจริต สูตรสำเร็จในชีวิต (20) : การประพฤติธรรม (2) ผู้รู้ท่านตั้งข้อสังเกตว่า นักประพฤติธรรม ควรดูพระอริยสงฆ์เป็นหลักแล้วจะไม่เสียหลักการประพฤติธรรม ท่านว่าอย่างนั้น ดูอย่างไร พระอริยสงฆ์ท่านปฏิบัติครบสี่ลักษณะคือ ปฏิบัติดี ปฏิบัติตรง ปฏิบัติควร ปฏิบัติเหมาะสม ปุถุชนอย่างเราเวลาจะทำอะไรก็ควรยึดหลัก “ดี-ตรง-ควร-เหมาะสม” แล้วจะประสบความสำเร็จ นี่ว่าถึงการกระทำหน้าที่การงานโดยทั่วไป พูดในเรื่องการทำความดี ไม่ว่าจะทำอย่างไหนก็ตาม ก็ต้องยึดหลักนี้เช่นกัน คือ จะต้องทำดีให้ดี ทำดีให้ตรง ทำดีให้ควร และทำดีให้เหมาะสม พูดมาถึงตรงนี้บางท่านอาจสงสัยว่า ผมพูดอะไร “ไม่รู้ฟัง” ทำดีไม่ดีมีหรือ มีสิครับ ลองดูพฤติกรรมของคนส่วนใหญ่ดู หลายคนทำดีก็จริง แต่ทำดีไม่ดีดอกครับ @@@@@@ ยกตัวอย่างบางคนตั้งใจจะบวช นั่นเป็นการทำดีไม่มีใครเถียง แต่พอถึงวันบวชเลี้ยงเหล้ายาปลาปิ้งเฉลิมฉลองกัน พอเหล้าเข้าปากก็ทะเลาะวิวาทกันถึงกับฆ่าฟันกันตายก็มี นาคแทนที่จะได้เข้าโบสถ์บวชเป็นพระ กลับต้องเข้าเมรุ คือกลายเป็นศพถูกหามไปเผาที่เมรุแทนก็มี อย่างนี้เรียกว่าเจตนาจะทำดี แต่ทำดีไม่ดี ทำดีไม่ตรงตามเป้าหมาย ทำดีไม่เหมาะสม ทำดีไม่ควร ก็เลยกลายเป็นเสียไป เพราะฉะนั้น พระพุทธองค์จึงตรัสไว้ว่า ธมฺมํ สุจริตํ จเร พึงประพฤติธรรมให้สุจริต แปลเอาง่ายๆ ชนิดที่ฟังออกทันทีก็คือ อันการทำดีนั้นต้องทำดีๆ มันถึงจะดีนั่นแหละครับ การประพฤติธรรมกับการปฏิบัติธรรมเป็นเรื่องเดียวกันนะครับ เพียงแต่ใช้คำให้มันต่างกันเท่านั้นเอง การประพฤติธรรม แปลมาจาก คำพระว่า “ธัมมปฏิบัติ” มีหลายคนยังเข้าใจผิดว่า การศึกษากับการปฏิบัติเป็นคนละเรื่องกัน เข้าใจว่า การเล่าเรียนหรือการเรียนหนังสือเรียกการศึกษา การลงมือทำตามที่เรียนมาคือ การปฏิบัติ ความจริงไม่ใช่ ถ้าดูที่มาของคำเหล่านี้แล้ว จะเห็นคำพูดอยู่สามคำมาเป็นหมวดเดียวกันคือ ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ ทั้งปริยัติ (การเรียน) และปฏิบัติ (การลงมือทำ) คือสิ่งที่เรียกว่าการศึกษา ส่วนผลที่เกิดจากปริยัติและปฏิบัติเรียกว่าปฏิเวธ @@@@@@ ดังนั้น ปริยัติก็คือการศึกษา เป็นการศึกษาขั้นปริยัติ ปฏิบัติก็คือการศึกษา เรียกว่าศึกษาขั้นปฏิบัติ เรื่องที่ต้องศึกษาตามหลักพระพุทธศาสนาก็คือเรื่องปัญญา ศีล สมาธิ (หรือที่คนไทยเรียกติดปากว่า ศีล สมาธิ ปัญญา) เมื่อใครเอ่ยคำว่า ปฏิบัติ จึงมิใช่การทำสมาธิเพียงอย่างเดียว หากหมายถึง การทำศีล สมาธิ ปัญญา ให้เกิดมีและเจริญ เป็นการดำเนินตามหลักอริยมรรคมีองค์แปด หรือดำเนินตามแนวทางแห่งกุศลกรรมบถสิบ ดังที่พระอรรถกถาจารย์ท่านว่า หรือเรียกง่ายๆ ว่า “การทำดีให้ดี ให้ตรง ให้ควร ให้เหมาะสม” นั่นเองมิใช่อะไรอื่น ที่พูดมานี้ผมรู้ดีว่าบางท่านอ่านแล้วเข้าใจทันที แต่อีกหลายท่านคงบ่นอุบว่า เขียนอะไรอ่านไม่รู้เรื่อง ไม่รู้ก็ต้องเขียนครับ เพื่อปรับความเข้าใจให้ตรงกันในแง่หลักวิชาการ ไม่งั้นจะเตลิดไกล ไกลจนเห็นว่า การนั่งทำสมาธิเท่านั้นคือ การปฏิบัติธรรม คนอื่นที่เขาดำเนินชีวิตในทางที่ถูกต้องดีงามอย่างอื่นไม่ได้ปฏิบัติธรรมนั่นแหละจ้ะ ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 5-11 มิถุนายน 2563 คอลัมน์ : เสฐียรพงษ์ วรรณปก ผู้เขียน : เสฐียรพงษ์ วรรณปก เผยแพร่ : วันพุธที่ 10 มิถุนายน พ.ศ.2563 ขอบคุณ : https://www.matichonweekly.com/column/article_313628 (https://www.matichonweekly.com/column/article_313628) |