สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2023/07/ภาพปก--696x364.jpg)
The Chinese painting Night Revels of Han Xizai, handscroll, ink and colors on silk, 28.7 x 335.5 cm. Original by Gu Hongzhong (10th century), 12th century remake from the Song Dynasty. Collection of the Palace Museum in Beijing. (slight color correction to hide stitching)[/size]


“เสี่ย” คำเรียกแทนชายฐานะดีมีระดับ ที่มีประวัติยาวนาน ก่อนคริสต์ศักราช.!

“เสี่ย” เป็นคำคุ้นเคยที่เห็นและใช้ในชีวิตประจำวัน มักจะปรากฏกับรูปประโยคที่ใช้เรียกผู้ชายที่ดูมีฐานะ คนไทยใช้คำว่าเสี่ย จนชินถึงขั้นที่หลายคนคิดว่าคำนี้น่าจะเป็นคำไทย แต่ที่จริงแล้วคำนี้มีที่มาจากภาษาจีนแต้จิ๋วและมีรากฐานมาจากภาษาจีนกลาง

“เสี่ย” เป็นคำแต้จิ๋วที่มารากฐานมาจากคำว่า “เส้อ” ของภาษาจีนกลาง โดยคำนี้ปรากฏการใช้มาตั้งแต่ยุครัฐศึกหรือ “จ้านกว๋อ” (475-221 ปีก่อน ค.ศ.) ซึ่งเป็นยุคสมัยที่จีนยังแตกแยกโดยมีรัฐใหญ่ ๆ ไม่กี่รัฐทำศึกกันเพื่อแย่งชิงอำนาจ

คำว่า “เส้อ” ในสมัยนั้นมักใช้เรียกแทนบรรดาผู้ที่เป็นขุนนาง โดยเรียกว่า “เส้อเหญิน” หรือ “เส้อเหริน” (舍人) หมายถึง ผู้มีฐานะและยศศักดิ์

“เส้อเหญิน” ถูกใช้เรียกแทนบรรดาผู้มีศักดิ์และฐานะมาเป็นเวลานาน จะมีการเปลี่ยนแปลงไปบ้างในบางสมัยก็ตรงที่ว่าบางราชวงศ์จะใช้เรียกแทนขุนนางที่มีตำแหน่งเฉพาะในบางตำแหน่งเท่านั้น ซึ่งการเรียกแบบนี้ทำให้จีนในบางช่วงมีการใช้คำดังกล่าวแตกต่างกันไป

@@@@@@@

กระทั่ง “ราชวงศ์ซ่ง” (ค.ศ. 960-1279) และราชวงศ์หยวน ได้นำมาใช้เรียกแทนบรรดาบุตรหลานของเหล่าขุนนางและผู้ดีทั้งหลาย คล้ายกับคำว่า “กงจื่อ” (公子) ในภาษาจีนกลาง หรือ กงจื๊อ ในภาษาจีนแต้จิ๋วที่แปลว่า “คุณชาย” นั่นเอง

เมื่อคำว่า “เส้อเหญิน” เริ่มแพร่กระจายในวงกว้าง ผู้คนมากมายจึงหยิบยกไปใช้เรียกแทนคนที่มีฐานะและชาติตระกูลที่ดีและสูง ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นขุนนางเหมือนแต่ก่อน โดยเฉพาะช่วงระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์จีนอ่อนแอหรือปลายราชวงศ์ชิง (ค.ศ. 1644-1911) คำเหล่านี้ก็กลายมาใช้เรียกแทนบุตรหลานชายของเศรษฐีที่ร่ำรวยจากการค้าขาย

ประเพณีนี้ได้รับความนิยมในประเทศจีน กระทั่งชาวจีนบางส่วนได้อพยพมาไทยก็ยังปฏิบัติกันอย่างต่อเนื่อง ทำให้คำว่า “เส้อเหญิน” ซึ่งต่อมาแปรเปลี่ยนเป็นคำว่า “อาเส้อ” (ภาษาจีนกลาง) หรือ “อาเสี่ย” (ภาษาแต้จิ๋ว) เป็นที่นิยมในไทยเช่นกัน

อ่านเพิ่มเติม :-
    - ด่าแบบจีน “เก๋าเจ้ง-บ่มิไก๊” ถึง “เฮงซวย-ฮวนนั้ง” ส่องความเป็นมาคำจีนสยามเชิงดูถูก (https://www.silpa-mag.com/culture/article_48482)
    - “เซียงกง/เชียงกง-แหล่งขายของเก่า” คำจีนที่ไทยยืมใช้จนความหมายไกลจากเค้าเดิม.? (https://www.silpa-mag.com/culture/article_43124)






ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่ : วันอังคารที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ.2566
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 4 กรกฎาคม 2566
website : https://www.silpa-mag.com/culture/article_112098?utm_source=dable (https://www.silpa-mag.com/culture/article_112098?utm_source=dable)

อ้างอิง : วรศักดิ์ มหัทธโนบล. “คำจีนสยาม : เสี่ย.” มติชนสุดสัปดาห์ 26, ฉ. 1,327 (มกราคม 2549) : 39.