สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

.
(https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/e039/live/d0455d90-9bca-11ee-b9a7-c91b9dfa91e5.jpg)
รูปสำริดปิดทองพระศิวะยืน (the standing Shiva) , The Metropolitan Museum of Art



พิพิธภัณฑ์ศิลปะ MET ในสหรัฐฯ เตรียมส่งคืนโบราณวัตถุให้ไทย 2 ชิ้น

พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน หรือ MET (Metropolitan Museum of Art) นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา จะส่งคืนประติมากรรมจำนวน 16 ชิ้นกลับคืนสู่ประเทศกัมพูชาและไทย ตามข้อมูลจากแถลงการณ์ล่าสุดของพิพิธภัณฑ์

ในจำนวนนี้แบ่งเป็นส่งคืนให้กัมพูชา 14 ชิ้น และไทย 2 ชิ้น ทั้งหมดเป็นประติมากรรมศิลปะเขมรที่มีความเกี่ยวข้องกับนายดักลาส แลตช์ฟอร์ด (Douglas Latchford) หรือ นายภัคพงษ์ เกรียงศักดิ์ ชาวอังกฤษ สัญชาติไทย อดีตนายกสมาคมกีฬาเพาะกายแห่งประเทศไทย และนักสะสมศิลปะที่ถูกอัยการเขตนิวยอร์กใต้ตั้งข้อหาค้าโบราณวัตถุผิดกฎหมายเมื่อปี 2562

ส่งคืนประติมากรรมให้ไทย 2 ชิ้น

วัตถุโบราณที่ทางพิพิธภัณฑ์จะส่งคืนให้ไทยนั้น ชิ้นแรกเป็นประติมากรรมศิลปะเขมร ช่วงศตวรรษที่ 11 ขนาดสูง 1.29 เมตร อาจสื่อถึงศิวะเทพในรูปร่างมนุษย์ ซึ่งไม่ใช่รูปแบบปกติที่พบในงานศิลปะเขมร ภัณฑารักษ์จึงตั้งชื่อประติมากรรมนี้ว่า รูปปั้นพระศิวะยืน (the standing Shiva)

ก่อนหน้านี้เคยมีรายงานข่าวว่ารูปปั้นดังกล่าวถูกขุดค้นไปจาก ต.ตาจง อ.ละหานทราย จ.บุรีรัมย์ ประติมากรรมนี้มีชื่อเล่นว่า เดอะ โกลเด้น บอย (the Golden boy) ซึ่งสื่อถึงรูปปั้นสำริดเคลือบทองคำ

จากข้อมูลที่ระบุไว้ในเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์ MET ทำให้ทราบว่าผู้ครอบครองศิลปวัตถุชิ้นนี้ คือ บริษัทสปิงค์ แอนด์ ซัน สำนักประมูลชื่อดังในกรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร ก่อนจะถูกขายต่อในปี 2531 ให้กับนาย วอลเตอร์ เอช. แอนเนนเบิร์ก นักธุรกิจชาวอเมริกัน และอดีตเอกอัครราชทูตสหรัฐ ฯ ประจำสหราชอาณาจักร ก่อนเขาจะบริจาคประติมากรรมสำริดชิ้นนี้ให้กับ MET อีกทอดหนึ่ง

(https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/fba5/live/17e230b0-9bcb-11ee-91bf-230bfab3fcba.jpg)
รูปสำริดหญิงคุกเข่า , ที่มาของภาพ, The Metropolitan Museum of Art

ชิ้นที่ 2 เป็นประติมากรรมศิลปะเขมรช่วงกลางศตวรรษที่ 11 สูงประมาณ 43 เซนติเมตร คาดว่าเป็นรูปปั้นราชินีเขมรกำลังนั่งคุกเข่าด้วยความเทิดทูน ระหว่างร่วมเป็นส่วนหนึ่งของวงดนตรีบูชาทวยเทพ เดิมทีคาดว่าลูกตาและคิ้วของประติมากรรมอาจทำจากแก้วสีดำ

ผู้ครอบครองเดิมคือ นางดอริส วีเนอร์ นักสะสมศิลปวัตถุอเมริกันชื่อดัง ซึ่งเป็นมารดาของนางแนนซี วีเนอร์ ผู้สืบทอดกิจการค้าและสะสมศิลปวัตถุหลังนางดอริสเสียชีวิต

แต่ต่อมาพบว่าในปี 2564 แนนซีถูกศาลตัดสินว่ามีความผิดตามคำฟ้องของอัยการเขตแห่งนิวยอร์ก ข้อหาค้าวัตถุโบราณผิดกฎหมาย ลักลอบค้าผลงานที่ได้มาจากประเทศอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทยหรือกัมพูชา โดยปลอมแปลงแหล่งที่มาอันเป็นเท็จ ส่งผลให้พิพิธภัณฑ์ศิลปะเดนเวอร์ สหรัฐ ฯ ส่งโบราณวัตถุ 3 ชิ้นที่เกี่ยวข้องกับนางดอริสและนางแนนซี่ กลับคืนสู่ประเทศกัมพูชาเมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา

มีรายงานว่าประติมากรรมของ MET ทั้ง 2 ชิ้นดังกล่าวไม่ได้อยู่ในบัญชีการทวงคืนโบราณวัตถุในต่างแดน ของคณะกรรมการการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย ซึ่งแต่งตั้งโดยนายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เมื่อปี 2560 และมีรายการทวงคืนวัตถุโบราณไทยในต่างประเทศจำนวนอย่างน้อย 35 รายการ

(https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/d53e/live/611fe290-9bcb-11ee-91bf-230bfab3fcba.jpg)
นายดักลาส แลตช์ฟอร์ด (เสื้อเหลืองคนกลาง) ถ่ายรูปร่วมกับกรรมการบริหารสมาคมกีฬาเพาะกายและฟิตเนสแห่งประเทศไทย ซึ่งเข้าอวยพรวันเกิดครบรอบ 84 ปี ของนายดักลาส ที่บ้านพักใจกลางกรุงเทพ ฯ ในปี 2557 , ที่มาของภาพ, Facebook/สมาคมกีฬาเพาะกายและฟิตเนสแห่งประเทศไทย


กรุพ่อค้าศิลปวัตถุชาวอังกฤษ สัญชาติไทย

ในแถลงการณ์ของ MET ยังระบุด้วยว่า ประติมากรรมทั้งหมด 16 ชิ้นที่จะส่งคืนไทยและกัมพูชาอยู่ในกรุสะสมที่พบความเชื่อมโยงกับตัวแทนขายของ นายดักลาส แลตช์ฟอร์ด ชาวอังกฤษ สัญชาติไทย นักสะสมและค้าศิลปวัตถุในกรุงเทพฯ และกรุงลอนดอน

ในปี 2562 นายดักลาสถูกอัยการเขตนิวยอร์กใต้ตั้งข้อหาว่าค้าศิลปวัตถุผิดกฎหมาย โดยปลอมแปลงและบิดเบือนที่มาของศิลปะและโบราณวัตถุที่ถูกขโมยมาจากประเทศต่าง ๆ และส่งขายให้นักค้าศิลปวัตถุตามบริษัทประมูลต่าง ๆ รวมถึงพิพิธภัณฑ์หลายแห่งในสหรัฐอเมริกาและอังกฤษ

ทาง MET ระบุในแถลงการณ์ล่าสุดว่า หลังจากรับฟังคำฟ้องของอัยการเขตนิวยอร์กใต้ ทางพิพิธภัณฑ์จึงติดต่อกลับไปยังสำนักงานอัยการ ฯ และเจ้าหน้าที่กัมพูชา จนได้ข้อมูลใหม่เพิ่มเติมที่บ่งชี้แน่ชัดว่า ประติมากรรมดังกล่าวควรถูกส่งคืนไปยังประเทศต้นทาง

นับตั้งแต่นั้นมา MET และสำนักงานอัยการสหรัฐ ฯ จึงลงนามข้อตกลงเพื่อส่งคืนศิลปวัตถุเหล่านี้กลับไปยังกัมพูชาและประเทศไทย โดยทางพิพิธภัณฑ์ยังคงตรวจสอบวัตถุโบราณงานศิลปะเขมรที่อยู่ในครอบครองอย่างต่อเนื่อง ผ่านการแลกเปลี่ยนข้อมูลกับเจ้าหน้าที่ในไทยและกัมพูชาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานค้นคว้าวิจัยที่ทำร่วมกัน

(https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/5d38/live/2eda5bc0-9bcc-11ee-8df3-1d2983d8814f.jpg)
พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ประติมากรรมสำริด ความสูง 1.42 เมตร ,ที่มาของภาพ, The Metropolitan Museum of Art

นายดักลาสเสียชีวิตที่กรุงเทพ ฯ เมื่อเดือนสิงหาคม 2563 ขณะมีอายุได้ 88 ปี หลังจากถูกตั้งข้อหาค้าวัตถุโบราณผิดกฎหมายได้ประมาณ 1 ปี

หลังการเสียชีวิคของนายดักลาส ลูกสาวของเขาเคยให้สัมภาษณ์กับบีบีซีว่าจะส่งคืนโบราณวัตถุให้กัมพูชา โดยครอบครัวส่งมอบบันทึกการส่งสินค้าและอีเมลจำนวนมากให้กับทางการกัมพูชา

นายแบรด กอร์ดอน ประธานที่ปรึกษาด้านกฎหมายของกระทรวงวัฒนธรรมกัมพูชา เคยให้สัมภาษณ์กับบีบีซีว่า นายดักลาสพยายามขายของสะสมจนถึงวันที่เขาอยู่ในโรงพยาบาล และแม้กระทั่งก่อนวันที่จะเสียชีวิต

ทั้งนี้ ไทยยังไม่ได้รับโบราณวัตถุที่อยู่ในความครอบครองของ MET คืนมาทั้งหมด โดยเฉพาะประติมากรรมสำริดศิลปะไพรกะเม็งขนาดใหญ่ที่สุด “พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร” ความสูง 1.42 เมตร หนึ่งในพระสำริดกรุประโคนชัยทั้งหมด 18 ชิ้น ซึ่งอยู่ในขั้นตอนการทวงคืนจากพิพิธภัณฑ์ 7 แห่งในสหรัฐอเมริกา ทั้งหมดเป็นประติมากรรมสำริดที่นายดักลาสเป็นผู้นำออกขายไปยังต่างประเทศด้วยเช่นกัน




Thank to : https://www.bbc.com/thai/articles/c3gyvglv40ro (https://www.bbc.com/thai/articles/c3gyvglv40ro)
16 ธันวาคม 2023