สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

.
 :25: :25: :25:

เรื่องมหัศจรรย์ในราชวงศ์ เจ้านาย 3 พระองค์ ที่ “บวชไม่สึก” มีพระนามความหมายเดียวกัน

เป็นเรื่องมหัศจรรย์ที่เจ้านายในราชวงศ์จักรี ที่ “พระนาม” มีความหมายว่า “นาค” เหมือนกันถึง 3 พระองค์ ได้แก่
     - พระองค์เจ้าวาสุกรี,
     - พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ และ
     - หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุท
ทรงดำรงสมณเพศ อุทิศพระองค์ให้แก่พระศาสนาตลอดพระชนมชีพ หรือ “บวชไม่สึก”

เจ้านาย 3 พระองค์ ที่ “บวชไม่สึก”

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2017/08/ปรมานุชิต.jpg)
พระรูปสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ภายในตำหนักวาสุกรี วัดเชตุพนวิมลมังคลาราม


1. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (พ.ศ. 2333-2396) พระราชโอรสในรัชกาลที่ 1 กับเจ้าจอมมารดาจุ้ย พระนามเดิม “พระองค์เจ้าวาสุกรี” เมื่อพระชันษา 12 ปี ได้ผนวชเป็นสามเณร เสด็จประทับที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม จนพระชันษาครบ 20 ปี ได้ผนวชเป็นพระภิกษุ ประทับจําพรรษาที่วัดพระเชตุพนฯ เช่นเดิม และทรงดำรงอยู่ในสมณเพศตลอดพระชนมชีพ

พ.ศ. 2394 รัชกาลที่ 4 ทรงสถาปนาพระเกียรติยศ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 7 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และโปรดให้จัดตั้ง พระราชพิธีมหาสมณุตมาภิเษก (คล้ายกับพระราชพิธีบวรภิเษก) ขึ้นเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์คณะสงฆ์ไทย ซึ่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงเป็นพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์แรก ที่ทรงได้รับมหาสมณุตมาภิเษกเป็นสมเด็จพระสังฆราช

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงรอบรู้ในศาสตร์หลายแขนง ทรงมีผลงานพระนิพนธ์ต่างๆ เช่น พระปฐมโพธิกถา, ร่ายยาวมหาชาติ, ลิลิตตะเลงพ่าย ฯลฯ พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2396 สิริพระชันษา 63 ปี พระพรรษา 43 พรรษา

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2023/08/ภาพปก-วชิรญาณ-696x364.jpg)
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส วัดบวรนิเวศวิหาร


2. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส  (พ.ศ. 2403-2464) พระราชโอรสในรัชกาลที่ 4 กับเจ้าจอมมารดาแพ วันที่พระองค์ประสูตินั้นฝนตกใหญ่ สมเด็จพระบรมชนกนาถจึงทรงถือเอามงคลนิมิตนั้นพระราชทานนามพระราชโอรสว่า “พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ”

เมื่อพระชันษาได้ 14 ปี ได้ผนวชเป็นสามเณร โดยประทับที่วัดบวรนิเวศวิหาร ครั้นพระชันษาครบ 20 ปี ได้ผนวชเป็นพระภิกษุ และเสด็จมาประทับจําพรรษาที่วัดบวรนิเวศวิหาร โดยทรงดำรงอยู่ในสมณเพศตลอดพระชนมชีพ

ใน พ.ศ. 2453 รัชกาลที่ 6 ทรงสถาปนาพระเกียรติยศเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 10 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงจัดตั้งสถานศึกษาของพระภิกษุและสามเณรชื่อว่า “มหามกุฏราชวิทยาลัย” และจัดตั้งโรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย สำหรับการพิมพ์หนังสือตำราเรียน พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2464 พระชันษา 61 ปี พระพรรษา 42 พรรษา

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2024/09/Chinnawon_Siriwat_2.jpg)
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์


3. สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ (พ.ศ. 2402-2480) พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ (พระราชโอรสในรัชกาลที่ 3) กับหม่อมปุ่น ชมพูนุท พระนามเดิม “หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุท”

เมื่อพระชันษา 14 ปี ได้ผนวชเป็นสามเณร ประทับที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ทรงเล่าเรียนพระปริยัติธรรมต่อมาจนพระชันษาครบ 20 ปี จึงผนวชเป็นพระภิกษุ และเสด็จประทับจำพรรษาที่วัดพระเชตุพนฯ และทรงดำรงอยู่ในสมณเพศตลอดพระชนมชีพ

พ.ศ. 2464 รัชกาลที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เป็น สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 11 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมา พ.ศ. 2469 รัชกาลที่ 7 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กราบทูลอาราธนา สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ทรงเป็นประธานในการตรวจชำระและจัดพิมพ์ “พระไตรปิฏกฉบับสยามรัฐ” พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2480 พระชันษา 78 ปี พระพรรษา 58 พรรษา

@@@@@@@

ความบังเอิญเรื่อง “บวชไม่สึก” ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ คงยากที่จะหาข้อสรุป

อย่างไรก็ดี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช (เหลนในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย) เคยกล่าวถึงเรื่องนี้ว่า “คือว่า ถ้าชื่อ "นาค" ละ เป็นไม่ได้ละ…ไม่สึก เป็นเรื่องแปลกของพระราชวงศ์นี้ ผมเองก็ยังจับต้นสายปลายเหตุไม่ถูก”

อ่านเพิ่มเติม :

    • ตำนาน “สมเด็จพระสังฆราช สา” ลาสิกขา แต่ร.4 ทรงตามมาบวชใหม่ แล้วได้เป็นสังฆราช (https://www.silpa-mag.com/history/article_78709)

---

ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : วิภา จิรภาไพศาล
เผยแพร่ : วันอังคารที่ 3 กันยายน พ.ศ.2567
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 3 กันยายน 2567
website : https://www.silpa-mag.com/history/article_138543? (https://www.silpa-mag.com/history/article_138543?)

อ้างอิง : เริง อรรถวิบูลย์. ทำเนียบสมณศักดิ์สมเด็จพระสังฆราช และสมเด็จพระราชาคณะ ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์, คณะสงฆ์กรุงเทพมหานคร จัดพิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ สมเด็จพระพุฒาจารย์ ฐิติญานมหาเถระ (วน วิชิติตะกุล) วัดอรุณราชวราราม ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันจันทร์ที่ 3 กรกฎาคม 2521. <http://www.มูลนิธิสมเด็จพระสังฆราช.com>