สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

.
(https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/11/Website-Template-1100x620-2024-11-30T103542.735.jpg)


เปิด ‘มติมหาเถรสมาคม’ กำหนดหลักปฏิบัติใช้ ‘พัดยศ’ งานพระราชพิธี รัฐพิธี

หลังพบว่าหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบมีแนวปฏิบัติในพิธีแตกต่างกันไป ทำให้ส่วนราชการและเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติเกิดปัญหาในการปฏิบัติหน้าที่

นายสุพัฒน์ เมืองมัจฉา ผู้ตรวจราชการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) รักษาราชการแทน ผอ.สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม กล่าวว่า ที่ประชุมมหาเถรสมาคม (มส.) ครั้งที่ 29/2567 ได้มีมติเห็นชอบ เรื่อง การใช้พัดยศในงานพระราชพิธี รัฐพิธี และในพิธีบำเพ็ญกุศล ถวายอดีตบูรพกษัตริย์ และอดีตพระมหากษัตริย์ ตามที่ มส. ได้มีประกาศ ลงวันที่ 18 ก.ค. 2514 เรื่องการถวายอดิเรก และการใช้พัดยศในงานพระราชพิธีที่คณะสงฆ์ได้ถือปฏิบัติสืบมา

โดยมีหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบและนำไปปฏิบัติ ประกอบด้วย สำนักพระราชวัง กรมการศาสนา และ พศ. ได้ถือประกาศ มส. ดังกล่าว เป็นแนวปฏิบัติ

ปัจจุบันรัฐบาลจัดให้มีพิธีบำเพ็ญกุศล เนื่องในพระราชพิธีวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี พระบรมวงศานุวงศ์ และพิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันเฉลิมพระชนมพรรษา และเนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต อดีตบูรพกษัตริย์ (กรุงรัตนโกสินทร์) และอดีตพระมหากษัตริย์ (กรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา และกรุงธนบุรี) การบำเพ็ญกุศลในแต่ละโอกาสมีการจัดพิธีทั้งส่วนกลาง และภูมิภาค ซึ่งหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบจะมีแนวปฏิบัติแตกต่างกันไป เช่น บางพิธีใช้พัดยศ บางพิธีไม่ใช้พัดยศ ทำให้ส่วนราชการและเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติเกิดปัญหาในการปฏิบัติหน้าที่

พศ. จึงได้เชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาประชุม เมื่อวันที่ 5 ก.ค. 2567 เรื่อง การใช้พัดยศในงานพระราชพิธี รัฐพิธี และในพิธีบำเพ็ญกุศลถวายอดีตบูรพกษัตริย์ และอดีตพระมหากษัตริย์ ประกอบด้วยสำนักพระราชวัง กรมการศาสนา กองอาลักษณ์และเครื่องราชอิสยาภรณ์ เห็นควรที่จะกำหนดหลักเกณฑ์ในทางปฏิบัติเกี่ยวกับการใช้พัดยศสมณศักดิ์ในงานพิธี ดังนี้

@@@@@@@

1. การใช้พัดยศของพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ ในงานพระราชพิธี รัฐพิธี และการถวายอดิเรก ในพิธีดังต่อไปนี้ 

   1.1 พิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางจ้า พระบรมราชินี เสด็จฯ ในการพระราชพิธี หรือในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.2 พิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ในการพระราชพิธี หรือในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.3 พิธีที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จฯ ในการพระราชพิธี หรือในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.4 พิธีที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จฯ ในการพระราชพิธี หรือในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
    1.5 พิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นผู้แทนพระองค์ เสด็จฯ ในงานพระราชพิธี หรือในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.6 พิธีที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเป็นการส่วนพระองค์ ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก
   1.7 พิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ท่านผู้ใดผู้ใดผู้หนึ่งไปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ ใช้พัดยศและถวายอดิเรก (เฉพาะพระองค์ที่พระราชทาน)
   1.8 พิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในพระบรมราชูปถัมภ์ ในพระบรมราชานุเคราะห์ ใช้พัดยศและถวายอดิเรก (เฉพาะพระองค์ที่พระราชทาน)
   1.9 พิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในพระราชูปถัปถัมภ์ ในพระราชานุเคราะห์ ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก หากเป็นพระราชานุเคราะห์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ใช้พัดยศ และถวายอดิเรก หากเป็นพระราชานุเคราะห์ของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก
   1.10 พิธีถวายผ้าพระกฐินพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.11 พิธีพระราชทานปริญญาบัตร ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก
   1.12 พิธีพระราชทานสัญญาบัตร พัดยศ และผ้าไตร พระครูสัญญาบัตร ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.13 พิธีทรงตั้งเปรียญธรรม 3 ประโยค ใช้พัดยศและถวายอดิเรก
   1.14 พิธีพระราชทานทุนเล่าเรียนหลวง ใช้พัดยศและถวายอดิเรก

(https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/11/Website-Template-1100x620-2024-11-30T103542.735.jpg)


2. งานที่รัฐบาลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต หรือ พระราชานุญาต เช่น พิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา และพิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต และพิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันเฉลิมพระชนมพรรษา อดีตบูรพกษัตริย์ และอดีตพระมหากษัตริย์ เห็นควรกำหนดหลักเกณฑ์การใช้พัดยศเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติทั้งในส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค ดังต่อไปนี้

   2.1 พระราชพิธีวันเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เห็นควรให้ใช้พัดยศและถวายอดิเรก ในส่วนกลางวัดที่จัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์ให้เจ้าคณะกรุงเทพฯ ทั้ง 2 ฝ่าย และพศ.เป็นผู้กำหนด ในส่วนภูมิภาคระดับจังหวัดให้เจ้าคณะจังหวัดและผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้กำหนด และในระดับอำเภอ ให้เจ้าคณะอำเภอและนายอำเภอเป็นผู้กำหนด

   2.2 พิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันเฉลิมพระชนมพรรษาอดีตบูรพกษัตริย์ และอดีตพระมหากษัตริย์ เห็นควรให้ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก หากมีของพะราชทานจาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ให้ถวายอดิเรก ในส่วนกลาง วัดที่จัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์/สวดพระพุทธมนต์ ให้เจ้าคณะกรุงเทพฯ ทั้ง 2 ฝ่าย และ พศ. เป็นผู้กำหนด ในส่วนภูมิภาค วัดที่จัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์/สวดพระพุทธมนต์ระดับจังหวัด ให้เจ้าคณะจังหวัดและผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้กำหนด และในระดับอำเภอให้เจ้าคณะอำเภอ และนายอำเภอเป็นผู้กำหนด

   2.3 พิธีบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันสวรรคตอดีตบูรพกษัตริย์ และอดีตพระมหากษัตริย์ เห็นควรให้ใช้พัดยศไม่ถวายอดิเรก หากมีของพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ให้ถวายอดิเรก ในส่วนกลาง วัดที่จัดพิธีสวดพระพุทธมนต์ ให้เจ้าคณะกรุงเทพฯ ทั้ง 2 ฝ่าย และ พศ. เป็นผู้กำหนด ในส่วนภูมิภาค วัดที่จัดพิธีสวดพระพุทธมนต์ระดับจังหวัด ให้เจ้าคณะจังหวัดและผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้กำหนด และในระดับอำเภอให้เจ้าคณะอำเภอ และนายอำเภอเป็นผู้กำหนด

@@@@@@@

3. การใช้พัดรองในงานพระราชพิธี งานพระราชกุศล งานพิธี และงานศาสนพิธี

   3.1 งานพระราชพิธี หรืองานพระราชกุศล ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ด้วยพระองค์เอง หรือมอบผู้แทนพระองค์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดทำพัดรองที่ระลึกถวายในพิธีดังกล่าว และพระองค์ทรงถวายพัดรองให้แก่พระสงฆ์ หรือมอบผู้แทนพระองค์เป็นผู้ถวายพัดรอง ให้พระสงฆ์ใช้พัดรองอนุโมทนารับสัพพี จะเปลี่ยนมาใช้พัดยศเมื่อพระสงฆ์ถวายอดิเรก รับ ภวตุ สพฺพมงคลํฯ ในกรณีพิธีดังกล่าวหากมีการถวายพระธรรมเทศนาให้พระสงฆ์องค์ถวายพระธรรมเทศนาใช้พัดรองที่ทรงถวายในพระราชพิธีนั้นถวายศีล

   3.2 งานพระราชพิธี หรืองานพระราชกุศล ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ด้วยพระองค์เอง หรือมอบผู้แทนพระองค์ ไปในพิธีดังกล่าว ให้พระสงฆ์ใช้พัดยศอนุโมทนาและถวายอดิเรก หากมีการถวายพระธรรมเทศนาให้พระสงค์ถวายพระธรรมเทศนาใช้พัดรองถวายศีล

   3.3 งานพิธีที่ทรงรับไว้ให้อยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์ พระราชูปถัมภ์ และการขอพระบรมราชานุญาต พระราชานุญาต นำพระปรมาภิไธย พระนามาภิไธย ไปจัดทำพัดรอง หรือย่ามที่ระลึก หากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือพระบรมวงศานุวงศ์ หรือผู้แทนพระองค์ไม่ได้มีการถวายด้วยพระองค์เอง ให้เจ้าภาพถวายก่อนเริ่มพิธี และไม่ต้องนำพัดรองมาใช้ในพิธีดังกล่าว ให้ใช้พัดยศถวายอนุโมทนาและถวายอดิเรก

   3.4 งานศาสนพิธีทั่วไป สามารถนำพัดรองมาใช้ได้ตามปกติ




ขอบคุณ : https://www.dailynews.co.th/news/4135474/ (https://www.dailynews.co.th/news/4135474/)
ข่าว > การศึกษา-ศาสนา | 30 พ.ย. 2567 • 10:52 น.