สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

.
(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2025/10/prapan-696x364.jpg)
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชเทวี และพระอัครราชเทวี พร้อมด้วยเจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ณ อัฒจันทร์ พระที่นั่งวิมานเมฆ (ภาพจาก หนังสือ “พระตำหนักสวนสี่ฤดูพระราชวังดุสิต” )


พระราชธิดาในรัชกาลที่ 4 ที่อภิเษกสมรสกับ “รัชกาลที่ 5” มีพระองค์ใดบ้าง.?

การแต่งงานภายในเครือญาติถือเป็นเรื่องปกติของเหล่าชนชั้นสูงในอดีต ไม่ว่าจะเป็นโลกตะวันตกหรือตะวันออก เพื่อรักษาอำนาจให้ยั่งยืนและมั่นคง อย่างในสยาม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ก็อภิเษกสมรสกับพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ซึ่งเป็นพระราชบิดาของพระองค์ แต่ต่างพระชนนีกัน

มีข้อมูลจากหนังสือ “ธิราชเจ้าจอมสยาม” ว่า มีทั้งหมด 5 พระองค์ ดังนี้

1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทน์ พระองค์ประสูติสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ใน พ.ศ. 2415 ทว่าสิ้นพระชนม์ตั้งแต่แรกประสูติ

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2025/10/พระเจ้าบรมวงศ์เธอ_พระองค์เจ้าทักษิณชา_นราธิราชบุตรี.jpg)
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี


พระองค์เจ้าทักษิณชาทรงเสียพระทัยมากจนประชวร ไม่สามารถรับราชการต่อได้ พระองค์จึงไม่ได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศเหมือนพระภรรยาเจ้าพระองค์อื่น ๆ พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2449

2. สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเปี่ยม คนทั่วไปเรียกพระองค์ว่า “สมเด็จพระนางเรือล่ม” เนื่องจากเกิดเหตุการณ์เรือล่ม ทำให้พระองค์สิ้นพระชนม์พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพชรรัตน์ พระราชธิดา เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2423 เป็นเหตุการณ์ที่รัชกาลที่ 5 ทรงเศร้าโศกอย่างมาก

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2019/05/สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์.jpg)
สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี


3. สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า พระขนิษฐาของสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเปี่ยมเช่นกัน) พระองค์ทรงเป็นพระมารดาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ทว่าต่อมา เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ประชวรด้วยโรคไข้รากสาดน้อย และเสด็จสวรรคตขณะมีพระชนมายุเพียง 16 พรรษา

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2022/03/พระพันวัสสา.jpg)
สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า (สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา) ทรงฉายคู่กับพระเก้าอี้งาช้าง


สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ (ต่อมาคือพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6) จึงทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ แทน และพระสถานะของสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าก็เลื่อนลงมาเป็นพระมเหสีอันดับ 2 พระองค์เสด็จสวรรคตเมื่อ พ.ศ. 2498 ถือเป็นเจ้านายไทยที่อยู่มาถึง 6 รัชกาล (รัชกาลที่ 4-9)

4. สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระขนิษฐาองค์เล็กที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเปี่ยม เช่นเดียวกับสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ และสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า พระองค์ทรงมีพระราชโอรสและพระราชธิดาทั้งหมด 9 พระองค์ หนึ่งในนั้นคือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 พระองค์เสด็จสวรรคต ใน พ.ศ. 2462

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2019/06/สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ.jpg)
สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 5 (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)


5. สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ในเจ้าจอมมารดาสำลี พระองค์ทรงเข้ารับราชการในเวลาใกล้เคียงกับสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระองค์ประสูติพระราชโอรสและพระราชธิดา 2 พระองค์ ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร  และ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2470

(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2024/11/Queen_Sukhumala_Marasri.jpg)
สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี (ภาพ : Wikimedia Commons)


อ่านเพิ่มเติม :-

    • “พระภรรยาเจ้า” ในรัชกาลที่ 5 มีกี่พระองค์ และพระองค์ใดบ้าง? (https://www.silpa-mag.com/history/article_131960)
    • “พระภรรยาเจ้าชั้นหลานหลวง” ในรัชกาลที่ 5 มีพระองค์ใดบ้าง (https://www.silpa-mag.com/history/article_135299)
    • พระภรรยาเจ้า 3 พระองค์ ที่โดยเสด็จฯ รัชกาลที่ 5 ประพาสสิงคโปร์ มีพระองค์ใดบ้าง? (https://www.silpa-mag.com/history/article_158359)




ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่ : วันศุกร์ที่ 17 ตุลาคม พ.ศ.2568
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 17 ตุลาคม 2568
website : https://www.silpa-mag.com/history/article_158882 (https://www.silpa-mag.com/history/article_158882)
อ้างอิง :-
- https://pubhtml5.com/ultq/sigu/ธิราชเจ้าจอมสยาม/229 (https://pubhtml5.com/ultq/sigu/ธิราชเจ้าจอมสยาม/229)
- https://www.silpa-mag.com/history/article_33627 (https://www.silpa-mag.com/history/article_33627)