สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

อยากทราบความหมาย ของคำว่า สันโดษ คะ

 เพราะส่วนตัว ความสันโดษ นั้นหมายถึงการที่เราไม่ต้องยุ่งกับโลก กับสังคม ใช่หรือไม่คะ

 เช่นเราปฏิบัติภาวนา ของเรา ใครจะเป็นอย่างไร ก็ช่าง อย่างนี้หมายถึงว่าเป็นความสันโดษ ใช่หรือไม่คะ

  :c017:

สันโดษ
   [-โดด] น. ความยินดีหรือพอใจเท่าที่ตนมีอยู่หรือเป็นอยู่ เช่น เขาถือสันโดษ.(ปาก) ก. มักน้อย เช่น เขาเป็นคนสันโดษ. (ส. สํโตษ; ป. สนฺโตส).

อ้างอิง  พจนานุกรมอิเล็กทรอนิกส์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

---

สันโดษ ความยินดี, ความพอใจ, ยินดีด้วยปัจจัย ๔ คือ ผ้านุ่งผ้าห่ม อาหารที่นอนที่นั่ง และยา ตามมีตามได้, ยินดีของของตน, การมีความสุขความพอใจด้วยเครื่องเลี้ยงชีพที่หามาได้ ด้วยความเพียรพยายามอันชอบธรรมของตน ไม่โลภ ไม่ริษยาใคร;

       สันโดษ ๓ คือ

           ๑. ยถาลาภสันโดษ ยินดีตามที่ได้ คือได้สิ่งใดมาด้วยความเพียรของตน ก็พอใจด้วยสิ่งนั้น ไม่เดือดร้อนเพราะของที่ไม่ได้ ไม่เพ่งเล็งอยากได้ของคนอื่น ไม่ริษยาเขา

           ๒. ยถาพลสันโดษ ยินดีตามกำลัง คือพอใจเพียงแค่พอแก่กำลังร่างกายสุขภาพและขอบเขตการใช้สอยของตน ของที่เกินกำลังก็ไม่หวงแหนเสียดาย ไม่เก็บไว้ให้เสียเปล่า หรือฝืนใช้ให้เป็นโทษแก่ตน

           ๓. ยถาสารุปปสันโดษ ยินดีตามสมควร คือพอใจตามที่สมควรแก่ภาวะ ฐานะ แนวทางชีวิต และจุดหมายแห่งการบำเพ็ญกิจของตน เช่น ภิกษุพอใจแต่ของอันเหมาะกับสมณภาวะ หรือได้ของใช้ที่ไม่เหมาะกับตน แต่จะมีประโยชน์แก่ผู้อื่น ก็นำไปมอบให้แก่เขา เป็นต้น;

       สันโดษ ๓ นี้เป็นไปในปัจจัย ๔ แต่ละอย่าง จึงรวมเรียกว่า สันโดษ ๑๒


สทารสันโดษ ความพอใจด้วยภรรยาของตน,
       ความยินดีเฉพาะภรรยาของตน (ข้อ ๓ ในเบญจธรรม),
       จัดเป็นพรหมจรรย์อย่างหนึ่ง

อ้างอิง พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
ขอขอบคุณภาพประกอบจากwww.rakbankerd.com/

---

      คำว่า "สันโดษ" นี้ เมื่อก่อนมีการเข้าใจผิดว่า หมายถึง การอยู่คนเดียว ตามลำพัง ไม่ชอบยุ่งกับใคร
      ปัจจุบันก็ยังมีการเข้าใจอย่างนี้อยู่ และผมก็เป็นคนหนึ่งที่เคยเข้าผิดใจ
       :49: ;)

อนุโมทนา กับคำตอบด้วยครับ อ่านแล้ว ก็เลยต้องเปลี่ยนมุมมองตามด้วยเลยครับ

 :s_hi: