สนง.ส่งเสริมพระกรรมฐาน

สันตติ แปลว่า การสืบต่อ, ต่อเนื่อง

วิปัสสนาเห็นสันตติ คือ พิจารณาเห็นอย่างต่อเนื่อง

ยกตัวอย่างหัวข้อพิจารณาเช่น การพิจารณาธรรมให้เห็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

อนิจจัง คือ ความไม่เที่ยง ไม่แน่นอน ไม่คงที่ มีแปรปรวน เปลี่ยนแปลง

ทุกขัง คือ ความทนอยู่ได้ยาก

อนัตตา คือ ความไม่มีตัวตน ยึดถือไม่ได้ หยิบจับเอาเป็นเจ้าของไม่ได้ ไม่มีสาระแก่นสาร

หรือกล่าวตามบทสาธยายมนต์ที่ว่า

สัพเพ สังขารา อนิจจา - สังขารทั้งหลายทั้งปวงไม่เที่ยง (รูปวัตถุปรุงแต่งทั้งหลายมีความแปรปรวน)

สัพเพ สังขารา ทุกขา - สังขารทั้งหลายทั้งปวงเป็นทุกข์ (รูปวัตถุปรุงแต่งทั้งหลายทนอยู่ได้ยาก)

สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ - ธรรมทั้งหลายทั้งปวงไม่มีตัวตน (สภาวะทั้งหลายไม่มีแก่นสาร)

และทำไมเราท่านทั้งหลายพิจารณาไม่เห็นไตรลักษณ์กันหละ แท้จริงก็คือ

อนิจจัง คือ ความไม่แน่นอน เพราะเรามี สันตติ ความต่อเนื่อง ปิดบังอนิจจลักษณะ สิ่งทั้งหลายที่เรารู้เราเห็นนั้น

ล้วนแต่มีความเกิดขึ้นและความแตกสลายอยู่ภายในตลอดเวลา แต่ความเกิดดับนั้นเป็นไปอย่างหนุนเนื่อง

ติดต่อกันอย่างรวดเร็วมาก คือ เกิด-ดับ- เกิด-ดับ เกิด-ดับ ฯลฯ ความเป็นไปอย่างต่อเนื่องอย่างรวดเร็วนั้น ทำให้เรา

มองเห็นเป็นว่า สิ่งนั้นคงที่ถาวร เป็นอย่างหนึ่งอย่างเดิม ไม่มีความเปลี่ยนแปลง

ทุกขัง คือ ความบีบคั้นกดดันที่มีอยู่ตลอดเวลา เพราะเรามี อิริยาบถ คือความยักย้ายเคลื่อนไหวปิดบัง

ไว้ ทุกขลักษณะจึงไม่ปรากฏ หรือ ภาวะที่คงสภาพเดิมอยู่มิได้ หรือ ภาวะที่ไม่อาจคงอยู่ในสภาพ

เดิมได้ ด้วยมีแรงบีบคั้น กดดันขัดแย้ง เร้าอยู่ภายใน

อนัตตา คือ ไม่ใช่ตัว ไม่ใช่ตน เพราะเรามี ฆนะ คือ ความเป็นแท่ง เป็นก้อน เป็นชิ้น เป็นอัน เป็นมวล

หรือเป็นหน่วย สิ่งทั้งหลายที่เรียกว่าอย่างนั้นอย่างนี้ ล้วนเกิดจากส่วนประกอบทั้งหลายมารวบรวม

ปรุงแต่งขึ้น เมื่อแยกย่อยส่วนประกอบเหล่านั้นออกไปแล้ว สิ่งที่เป็นหน่วยรวมซึ่งเรียกว่า อย่างนั้นๆ

ก็ไม่มี