นาลันทา-แทนคุณแม่๑ : จุดประทีปธรรม : พระมหาอุเทน ปัญญาปริทัตต์
“นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ กตญฺญูกตเวทิตา ความเป็นผู้รู้คุณและตอบแทน คือเครื่องหมายของคนดี”
พุทธสาสนสุภาษิตบทนี้บอกให้ทราบถึงความเป็นคนดีว่าอยู่ที่กตัญญูรู้คุณและกตเวทีทำการตอบแทน ซึ่งถือเป็นเกณฑ์มาตรฐานวัดค่าความเป็นคนดีของทุกๆ คน
วันนี้อาตมภาพขอหยิบยกเรื่องราวที่น่าประทับใจของพระธรรมเสนาบดีสารีบุตรผู้เลิศทางปัญญาเด่นทางกตัญญูกตเวทิตาเดินทางกลับมาโปรดโยมมารดาของตน ก่อนดับขันธนิพพาน ซึ่งถือเป็นต้นกำเนิดของนาลันทามาเล่าให้ท่านสาธุชนได้รับฟัง
พระสารีบุตรทราบว่าตนใกล้จะสิ้นอายุขัยจึงเดินทางพร้อมพระภิกษุบริวารประมาณ ๕๐๐ รูปไปเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ กราบทูลลาดับขันธนิพพาน และออกเดินทางกลับแดนมาตุภูมิ "นาลกคาม" โดยเข้าไปพักในห้องที่ท่านเกิด และได้อาพาธอย่างหนักถ่ายออกมาเป็นเลือด นอนหายใจระทวยอยู่ ขณะนั้นท้าวจตุโลกบาล ท้าวสักกเทวราช ท้าวสุยาม ท้าวมหาพรหมก็มาเยี่ยมท่านเพื่อดูเป็นปัจฉิมทัศนะ นางสารีพราหมณีโยมมารดาของท่านเฝ้าคอยดูด้วยความห่วงใย เห็นเทวดามาไหว้พระลูกชายของตนและกลับไป ด้วยความสงสัยจึงเข้าไปถาม
“พ่ออุปติสสะ ใครเปล่งแสงสว่างรังรองมาหาเจ้า”
“อ๋อ ท้าวมหาราชทั้ง ๔ จ้ะ โยมแม่”
“ครั้นท้าวมหาราชเหล่านั้นกลับไปแล้ว ใครเปล่งแสงสว่างเจิดจ้ามาหาเจ้าอีกละลูก”
“อ๋อ ท้าวสักกเทวราช จ้ะ โยมแม่”
“ครั้นท้าวสักกเทวราชนั้นเสด็จกลับไปแล้ว ใครเปล่งแสงสว่างรังรองเจิดจ้ายิ่งกว่าเดิมมาหาเจ้าอีกล่ะลูก”
“ท้าวมหาพรหมจากชั้นสุทธาวาสผู้เป็นทั้งครูและเป็นผู้มีพระคุณของโยมแม่อย่างไรละจ๊ะ
นางพราหมณีรู้ความจริงอย่างนี้ ทันใดนั้นปีติ ๕ ก็เกิดขึ้นแผ่ซ่านไปทั่วร่างกาย
พระสารีบุตรคิดว่า “มารดาของเราเกิดปีติโสมนัสแล้ว เวลานี้เหมาะที่จะแสดงธรรม”
ถามว่า “คิดอะไรอยู่หรือโยมแม่”
“อ๋อ แม่...แม่คิดว่า ขนาดบุตรของเรามีอานุภาพมากถึงเพียงนี้ พระบรมศาสดาของบุตรเราจักมีอานุภาพมากถึงเพียงไหน”
“โยมแม่ รู้หรือเปล่า สมัยที่พระบรมศาสดาประสูติเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ และหมุนเคลื่อนกงล้อธรรมประกาศสัจจะนั้น หมื่นโลกธาตุก็หวั่นไหว ทั้งมนุษยโลก เทวโลก มารโลก พรหมโลก และหมู่สัตว์พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ ไม่มีผู้ใดเสมอเหมือนพระองค์ด้วยศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ วิมุตติญาณทัสสนะ”
นางสารีพราหมณีได้ฟังอย่างนั้นแล้ว ก็เกิดศรัทธาเลื่อมใส
ย่อกายลงนั่งก้มกราบพระเถระ ซึ่งไม่เคยกราบมาก่อน
พระสารีบุตรนอนอยู่บนเตียงนั่นเอง แสดงพระธรรมเทศนาพรรณนาพระพุทธคุณอย่างพิสดารโปรดโยมมารดา
นางพราหมณีตั้งใจสดับธรรมเทศนา ส่งจิตคล้อยตามกระแสธรรม
ในเวลาจบพระธรรมเทศนาของบุตรผู้ป็นที่รัก ก็ดำรงอยู่ในโสดาปัตติผล กล่าวว่า
“พ่ออุปติสสะ ทำไมถึงทำอย่างนี้ พ่อไม่ให้แม่ดื่มอมตธรรมตลอดกาลเพียงนี้”
พระสารีบุตรคิดว่า
“บัดนี้ค่าน้ำนมป้อนข้าวป้อนน้ำของนางสารีพราหมณีโยมมารดาของเราได้รับการชดใช้แล้ว”
นาลันทา-สารีบุตรสุดประเสริฐ แหล่งกำเนิดสถานการศึกษา
ท่านเดินทางมาโปรดโยมมารดา ให้ดวงตาเห็นธรรมเกิดทันใด
ท่านแทนคุณมารดาก่อนลาลับ มิได้ดับสูญเปล่าปลีกไปไหน
“มาตุภูมิ” ย้อนคืนกลับมิลับไกล ได้ทำให้ซาบซึ้งพระคุณมารดา ฯขอบคุณภาพและบทความจาก
www.komchadluek.net/detail/20130503/157521/นาลันทาแทนคุณแม่๑.html#.UY7nLkrSi85 http://www.dhammathai.org/