"องค์อินทร์" วิหารเทพวิทยาคม
องค์อินทร์
จดหมายจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพบอกข่าว โขนเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โขนวิจิตรนาฏศิลป์ชั้นสูงของไทย ชุด ศึกอินทรชิต ตอน พรหมาศ ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมฯ 7 พ.ย. ถึง 6 ธ.ค.นี้ครับ
ผมสะดุดตาหัวซองจดหมาย...พระอินทร์ทรงศร บนหลังช้างเอราวัณ ในวงกลมสีแดง ตั้งบนฐานเมฆสีน้ำเงิน มีคำ “พรหมาศ” งดงามเหลือเกิน ฝีมือใครหนอ เขียนได้วิจิตรบรรจงนักหนา
ในหนังสือสำนวนไทย (หนังสือชุด บรมราชกุมารีอักษรานุรักษ์) อาจารย์ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา เขียนถึงคำทายอะไรเอ่ย เขียวเหมือนพระอินทร์ บินเหมือนนก ศรปักอก นกก็ไม่ใช่ แล้วก็เฉลยว่า คือแมลงทับ เหตุเพราะแมลงทับ มีปีกสีเขียวเหลือบน้ำเงินแวววาว สีนี้เชื่อกันว่าเป็นสีกายของพระอินทร์ ต่อมาก็มีอีกสำนวน ต่อให้พระอินทร์ลงมาเขียวๆก็ไม่เชื่อ"องค์อินทร์ทรงเอราวัณ" วัดเทวราชกุญชร สี่เสาเทเวศน์ ท่าวาสุกรี
พระอินทร์สีเขียว เป็นการรับรู้ทั่วไปในหมู่คนไทย อาจารย์ศักดิ์ศรีบอกว่า ตามหลักฐานดั้งเดิมสมัยฤคเวท เมื่อ 4 พันปีที่แล้ว พระอินทร์ผิวกายสีน้ำตาลปนเหลือง สีเหลือง หรือสีทอง แต่ในยุคต่อๆมาสีกายพระอินทร์เปลี่ยนเป็นสีคราม หรือสีเขียวคล้ำ เหมือนสีกายพระราม...ไม่ใช่สีเขียวใบไม้ รัชกาลที่ 6 ท่านว่า “นัยว่าผิว (พระอินทร์) เป็นสีแสด ในวรรณคดี พระอินทร์เป็นเทพที่มีบทบาทมากที่สุด
พระอินทร์เกิดจากฟ้าและดิน เป็นเทพในอากาศอยู่ระหว่างสวรรค์กับโลกมนุษย์ ดื่มน้ำสามครั้งละสามกระออม ก็คึกคักเข้มแข็ง มีเรี่ยวแรงปราบอสูรร้ายได้หลายหน หนสำคัญ คือการประหารอสูรแห่งความแห้งแล้ง ทำให้มีฝนตกบนโลก"องค์อินทร์ทรงเอราวัณ" วัดเทวราชกุญชร สี่เสาเทเวศน์ ท่าวาสุกรี
พระอินทร์ถือวัชราวุธ เทพตวัษตฤเอากระดูกสันหลังฤษีทธีจะมาสร้างให้ มีด้ามยาวต่อกันถึง 100 ปล้อง เวลากวัดแกว่งจะเป็นแสงวูบวาบเหมือนสายฟ้าแลบ วัชราวุธนอกจากปราบอสูรร้าย...ยังมีอานุภาพประสาททุกสรรพสิ่งตามใจผู้ขอ คนขออะไรก็ได้ จึงนับถือกันมาก มีบทสวดสรรเสริญมากที่สุดถึง 250 บท จากบทสวดทั้งสิ้น 1028 บท
ถึงสมัยมหากาพย์ และสมัยปุราณะ มีการนับถือพระพรหม พระศิวะ พระนารายณ์ พระอินทร์จึงถูกลดชั้นลงมาฐานะต่ำ ทั้งยังมีเรื่องขี้อิจฉา วางอุบายส่งนางอัปสรไปยั่วยวนกวนกาม ทำลายตบะของฤษี
แต่ในทางพุทธศาสนา พระอินทร์เป็นเทพผู้ทรงธรรม รับใช้พระพุทธเจ้าและสาวกด้วยดี ความเชื่อของคนไทย เห็นพระอินทร์องค์เขียวเสด็จมาเมื่อใดก็จะมีแต่เรื่องดีๆ"องค์อินทร์ทรงเอราวัณ" วัดเทวราชกุญชร สี่เสาเทเวศน์ ท่าวาสุกรี
แต่ความเชื่อนี้ก็เปลี่ยนไป...ในรามเกียรติ์ รณพักตร์ ลูกชายคนโตทศกัณฐ์ รบชนะพระอินทร์ได้ชื่ออินทรชิต ก็ติดใจ ไม่แค่แปลงกายตัวเองเป็นพระอินทร์ ยังแปลงช้างเอราวัณ แปลงไพร่พล เป็นขบวนเทวดานางฟ้า...รบกับพระลักษมณ์หนแรก...พระลักษมณ์เผลอดูขบวนพระอินทร์ถูกอินทรชิตแผลงศรนาคบาศ ถ้าหนุมานไม่ช่วยก็ตายไปแล้ว (เรื่องนี้ แฟนๆโขนสมเด็จท่าน ดูกันไปตอนที่แล้ว)
สำนวนพระอินทร์ลงมาเขียวๆ เชื่อไม่ได้ ผมว่าก็น่าจะมาจากรามเกียรติ์ตอนนี้
ในจำนวนยักษ์เก่งๆ ก็มีอินทรชิตตนนี้ที่หนุมานเอาไม่อยู่ พระลักษมณ์เสียท่า หนุมานแค้นมากเสี่ยงตายถวายชีวิต...กระโจนไปจะหักคอช้างเอราวัณ (ปลอม) ก็ถูกอินทรชิตตีด้วยศรถึงสลบ"องค์อินทร์" เขาวงพระจันทร์
มาถึงโขนตอนใหม่ ตอนพรหมาศ ผมยังไม่ได้ดู อ่านจากหนังสือ อินทรชิตรบกับพระลักษมณ์ 5 ครั้ง ครั้งที่ 5 พระลักษมณ์แผลงศรพรหมาศ ฆ่าอินทรชิตตาย ย้ำแค้นทศกัณฐ์ สงครามรามเกียรติ์จึงแตกหน่อขยายกอไป กลายเป็นสงครามล้างโคตรยักษ์
วันนี้เด็กรุ่นใหม่ คงไม่ค่อยเข้าใจความหมาย สำนวน พระอินทร์ลงมาเขียวๆ...กันแล้ว
เทียบเคียงกับเรื่องสมัยนี้...เห็นอัศวินขี่ม้าขาว อย่าเพิ่งดีใจ ถ้าพิชิตคนพาล อภิบาลคนดีก็เป็นอัศวิน ถ้าหลงอำนาจโกงกิน ฟาดฟันคนดี ก็เป็นมหาโจร
ในรามเกียรติ์...เห็นเขียวๆอย่าเพิ่งเชื่อว่าเป็นพระอินทร์ เพราะถ้าเจอยักษ์เขี้ยวใหญ่อย่างอินทรชิต ก็มีสิทธิถึงตายได้เหมือนกัน.
กิเลน ประลองเชิงคอลัมน์ : ชักธงรบ โดย กิเลน ประลองเชิง
ไทยรัฐออนไลน์ วันศุกร์ที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2558
http://www.thairath.co.th/content/534071
ผู้เขียน
หัวข้อ: องค์อินทร์ (อ่าน 1992 ครั้ง)