พิมพ์

[raponsan]

"อ วิ ป ป ฏิ ส า ร" มีอะไรเป็นผล.? มีอะไรเป็นอานิสงส์.?

[๑] ข้าพเจ้า(๑-)ได้สดับมาอย่างนี้สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของอนาถ-บิณฑิกเศรษฐี เขตกรุงสาวัตถี ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่สมควร(๒-) ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า
 
       

     “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ศีลที่เป็นกุศล(๓-) มีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์”
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า
     “อานนท์ ศีลที่เป็นกุศล มีอวิปปฏิสาร(ความไม่ร้อนใจ)เป็นผล มีอวิปปฏิสารเป็นอานิสงส์”
     “อวิปปฏิสารมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ อวิปปฏิสารมีปราโมทย์(ความบันเทิงใจ)เป็นผล มีปราโมทย์เป็นอานิสงส์”
     “ปราโมทย์มีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ ปราโมทย์มีปีติ(ความอิ่มใจ)เป็นผล มีปีติเป็นอานิสงส์”

     

     “ปีติมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ ปีติมีปัสสัทธิ (ความสงบกายสงบใจ) เป็นผล มีปัสสัทธิเป็นอานิสงส์”
     “ปัสสัทธิมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ ปัสสัทธิมีสุขเป็นผล มีสุขเป็นอานิสงส์”
     “สุขมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ สุขมีสมาธิเป็นผล มีสมาธิเป็นอานิสงส์”

     

     “สมาธิมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ สมาธิมียถาภูตญาณทัสสนะ(๔-)(ความรู้ ความเห็นตามความเป็นจริง)เป็นผล มียถาภูตญาณทัสสนะเป็นอานิสงส์”
     “ยถาภูตญาณทัสสนะมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
     “อานนท์ ยถาภูตญาณทัสสนะมีนิพพิทา(๕-)(ความเบื่อหน่าย) และวิราคะ(๖-)(ความคลายกำหนัด)เป็นผล มีนิพพิทาและวิราคะเป็นอานิสงส์”
    “นิพพิทาและวิราคะมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระพุทธเจ้าข้า”
    “อานนท์ นิพพิทาและวิราคะมีวิมุตติญาณทัสสนะ(๗-)(ความรู้ความเห็นในวิมุตติ)เป็นผล มีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นอานิสงส์”

     “อานนท์ ศีลที่เป็นกุศลมีอวิปปฏิสารเป็นผล มีอวิปปฏิสารเป็นอานิสงส์
          อวิปปฏิสารมีปราโมทย์เป็นผล มีปราโมทย์เป็นอานิสงส์
          ปราโมทย์มีปีติเป็นผล มีปีติเป็นอานิสงส์
          ปีติมีปัสสัทธิเป็นผล มีปัสสัทธิเป็นอานิสงส์
          ปัสสัทธิมีสุขเป็นผล มีสุขเป็นอานิสงส์
          สุขมีสมาธิเป็นผล มีสมาธิเป็นอานิสงส์
          สมาธิมียถาภูตญาณทัสสนะเป็นผล มียถาภูตญาณทัสสนะเป็นอานิสงส์
          ยถาภูตญาณทัสสนะมีนิพพิทาและวิราคะเป็นผล มีนิพพิทาและวิราคะเป็นอานิสงส์
          นิพพิทาและวิราคะมีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นผล มีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นอานิสงส์ อย่างนี้
     อานนท์ศีลที่เป็นกุศล ย่อมทำอรหัตตผลให้บริบูรณ์โดยลำดับ อย่างนี้แล”

               กิมัตถิยสูตรที่ ๑ จบ


เชิงอรรถ :-
(๑-)ข้าพเจ้า ในตอนเริ่มต้นของพระสูตรนี้และพระสูตรอื่น ๆ ในเล่มนี้หมายถึง พระอานนท์
(๒-) ที่สมควร (เอกมนฺตํ) ในที่นี้หมายถึงที่เหมาะสมเว้นโทษ ๖ ประการ คือ
       (๑) ไกลเกินไป
       (๒) ใกล้เกินไป
       (๓) อยู่เหนือลม
       (๔) สูงเกินไป
       (๕) อยู่ตรงหน้าเกินไป
       (๖) อยู่ข้างหลังเกินไป (องฺ.ทุก.อ. ๒/๑๖/๑๕)
(๓-) ศีลที่เป็นกุศล หมายถึง ศีลที่ไม่มีโทษ เป็นไปเพื่อความไม่เก้อเขิน ไม่ร้อนใจ (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑/๓๑๘)
(๔-) ยถาภูตญาณทัสสนะ หมายถึง ตรุณวิปัสสนาคือวิปัสสนาที่ยังอ่อนกำลัง เป็นความรู้ขั้วต่อที่ตัดแยกระหว่างความเป็นปุถุชนกับความเป็นอริยบุคคล ยังไม่ใช่ความรู้ขั้นสุดท้าย (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑/๓๑๘)
(๕-) นิพพิทา ในที่นี้หมายถึง พลววิปัสสนา คือ วิปัสสนาที่มีพลัง (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑/๓๑๘)
(๖-) วิราคะ หมายถึง มรรคที่สืบเนื่องจากนิพพิทา ก่อนวิมุตติจะเกิดขึ้น (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑/๓๑๘)
(๗-) วิมุตติญาณทัสสนะ เป็นความรู้ขั้นสุดท้าย แยกอธิบายได้ว่า วิมุตติ หมายถึงอรหัตตผลญาณทัสสนะ หมายถึงปัจจเวกขณญาณ คือ ญาณที่เกิดขึ้นถัดจากการบรรลุมรรคผลด้วยมัคคญาณและผลญาณเพื่อพิจารณามรรคผล พิจารณากิเลสที่ละได้และเหลืออยู่รวมทั้งพิจารณานิพพาน (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑/๓๑๘)
       

ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่มที่ ๒๔ หน้า ๑-๓
กิมัตถิยสูตร ว่าด้วยคำถามเกี่ยวกับผลแห่งศีล
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔ สุตตันตปิฎกที่ ๑๖ อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [๑. ปฐมปัณณาสก์]
http://www.geocities.ws/tmchote/tpd-mcu/tpd24.htm