พิมพ์

[raponsan]

นานาปัญหาเรื่อง “บุญคุณ”

ถาม : เคยมีรุ่นพี่คนหนึ่ง ให้ความช่วยเหลือดิฉันไว้ แต่ในปัจจุบัน ด้วยเหตุผลบางประการ ทำให้เรา ไม่ได้ติดต่อกันแล้ว ถ้าเช่นนี้จะถือว่า ดิฉันติดหนี้บุญคุณ และต้องตามชดใช้ ให้เขาไปจนชาติหน้าไหมคะ

ตอบ : ความกตัญญูกตเวทิตา คือเครื่องหมายของคนดี การที่โยมคิดถึงบุญคุณของเขา ก็ถือว่าเป็นเรื่องที่ดี แต่อย่ากังวลคิดไปถึงชาติหน้า คิดถึงชาตินี้ก่อน การที่ไม่ได้พบในปัจจุบัน ไม่ได้หมายความว่า ชาตินี้จะไม่พบกันอีกเลย เพราะตราบใด ที่ยังมีลมหายใจอยู่บนโลกใบนี้ สักวันหนึ่ง ก็ต้องได้พบกันอยู่ดี

นอกจากนั้น ยุคปัจจุบัน เป็นยุคการสื่อสารไร้พรมแดน แต่หากไม่ได้พบด้วยบุญ และกรรมที่ทำมาต่างกัน ก็ไม่ถือว่าโยมไม่ติดหนี้บุญคุณของรุ่นพี่คนนั้น เพราะเขาช่วยโยมด้วยจิตอันบริสุทธิ์ ไม่หวังผลตอบแทน การช่วยเหลือในทางพระพุทธศาสนา คือการให้โดยไม่หวังผลตอบแทน ให้ด้วยจิตไม่ยึดติดสิ่งใดเลย

อย่างไรก็ตาม หากโยมยืมเงิน หรือยืมของมีค่า เขาเรียกอีกอย่างว่า ติดหนี้บุญคุณอันนี้ โยมต้องชดใช้ เพราะบุญคุณกับหนี้บุญคุณต่างกัน

 

ถาม : ขณะนี้หนูเป็นนักศึกษา จึงต้องทำกิจกรรมต่าง ๆ มากมาย ทั้งยังต้องไปเรียนพิเศษในวันเสาร์ - อาทิตย์ ทำให้ไม่มีเวลาได้อยู่กับพ่อแม่ และไม่มีเวลาตอบแทนพระคุณท่าน พระอาจารย์มีวิธีไหน ที่จะทำให้หนูสามารถทำกิจกรรมเพิ่มพูนประสบการณ์ชีวิต ไปพร้อมกับทดแทนคุณพ่อแม่ได้บ้างไหมคะ

ตอบ : การทดแทนบุญคุณ ของบิดามารดามี 2 ทาง 1. ทางกาย และ 2. ทางใจ ซึ่งการเรียนหนังสือ และทำหน้าที่ของลูกที่ดี ของคุณพ่อคุณแม่ ถือเป็นการตอบแทนบุญคุณ ท่านทางใจแล้ว เพราะฉะนั้น โยมไม่ต้องคิดมาก แต่ถ้าจะให้ดี เราไม่ควรอ้างว่าไม่มีเวลา เพราะเวลาที่เรากลับบ้าน เราก็ได้เจอกับท่านอยู่แล้ว ถึงจะเป็นเวลาเพียงเล็กน้อย ก็ควรจะทำให้เป็นโมงยาม ที่มีคุณค่าที่สุด โดยการดูแลท่านทางกาย นวดให้ท่าน คุยกับท่าน กอดท่าน หอมท่าน นี่ถือเป็นการทดแทนบุญคุณท่านเช่นกัน

แต่ถ้าจะกล่าวให้ลึก ในทางพระพุทธศาสนา พระพุทธองค์ ได้ตรัสถึงการตอบแทนบุญคุณของพ่อแม่ ในพระไตรปิฎก เล่มที่ 20ข้อ 78 หน้า 278 ว่า หากลูกบำเพ็ญตน เป็น“มรรคนายก” นำพ่อแม่ดำเนินเข้าสู่เส้นทางธรรม ด้วยการนำท่านให้สมาทาน ประพฤติปฏิบัติตน อยู่ในศีล สมาธิ ปัญญา หรือ ทาน ศีล ภาวนา จนพ่อแม่มีศรัทธา มีศีล มีจิตปราศจากความตระหนี่ และมีปัญญารู้ทั่วถึงธรรม ลูกคนไหนทำได้อย่างนี้ นี่คือที่สุดแห่งความกตัญญู เพราะฉะนั้นหากมีเวลา ก็ลองชักชวนท่านเข้าวัด ฟังธรรม พากันรักษาศีล หรือปฏิบัติสมาธิอย่างง่าย ๆ ที่บ้านดู

 

ถาม : คุณพ่อติดการพนันจนต้องหย่าร้างกับคุณแม่ตั้งแต่ดิฉันยังเด็ก คุณแม่ต้องเลี้ยงลูกทั้งสามเพียงคนเดียวจนเรียนจบมีงานทำแล้วทุกคน แต่คุณพ่อก็ยังไม่เลิกเล่นการพนัน ดิฉันและพี่น้องต้องตามใช้หนี้และแก้ปัญหาบ่อยครั้งโดยไม่ให้คุณแม่ทราบ ดิฉันนึกน้อยใจคุณพ่อและไม่อยากตามใช้หนี้ให้อีกแล้ว หากคิดอย่างนี้จะเป็นบาปไหมคะ ดิฉันควรทำใจอย่างไรดี

ตอบ : การที่คุณพ่อเล่นการพนัน จนติดเป็นอาจิณ เป็นเรื่องน่าอดสูอยู่แล้ว แถมยังต้องให้ลูกมาเป็นภาระคอยตามใช้หนี้อีกก็เท่ากับผลาญทรัพย์ ของครอบครัวไปด้วย การไม่ประสงค์ใช้หนี้ แทนพ่อนั้นย่อมไม่เป็นบาปแน่นอน เพราะการตอบแทนบุญคุณ ของบิดามารดานั้น มีหลายรูปแบบ เช่น การนำอาหารไปให้ท่าน หรือการดูแลความเป็นอยู่ ในเรื่องส่วนตัว และการรักษาพยาบาล เป็นต้น

ลูกควรตอบแทนบุญคุณพ่อ ด้วยการไม่ส่งเสริม ให้ท่านทำความผิดมากขึ้น การตามไปใช้หนี้ เท่ากับเป็นการส่งเสริมให้ท่านทำความผิด อย่างนี้ไม่เท่ากับทำบาปมากกว่าหรือ ดังนั้นจึงควรเก็บเงิน ที่จะใช้หนี้แทนพ่อ ไว้ใช้ในคราวจำเป็น เช่น ค่ารักษาพยาบาล ค่ายา หรือค่าใช้จ่ายจำเป็น ในชีวิตประจำวันจะดีกว่า แต่ท่านไม่จำเป็น ต้องน้อยใจคุณพ่อ เพราะผลแห่งการกระทำ จะตกเป็นของท่านเอง สิ่งที่ควรต้องทำมากที่สุดคือ การดูแลเอาใจใส่ และให้กำลังใจคุณแม่ เพราะท่านคอยฟูมฟักเรามาตั้งแต่เล็ก จนมีงานทำ ควรกังวล และตระหนักว่า เราจะตอบแทนบุญคุณ ของมารดาอย่างไรให้สมกับการที่ท่านดูแลเรามา

ความกตัญญูรู้คุณ เป็นคุณสมบัติที่ดี และประเสริฐของมนุษย์ แต่ต้องใช้ปัญญากำกับ ควบคู่กันไปด้วย พิจารณาให้รู้แจ้งว่าอะไร คือบทบาท และหน้าที่ ที่ต้องปฏิบัติ ต่อผู้มีพระคุณ ที่ได้ให้กำเนิดเรามา การเกิดเป็นมนุษย์นั้น แสนยาก ต้องขอบคุณพ่อแม่ แต่ก็ต้องแยกแยะ การกระทำของท่านด้วย เพราะมันเป็นอุปนิสัย ตามส่งมาจากอดีต ใครจะห้ามได้ การสั่งสมปัญญา มีมากน้อยแตกต่างกัน เหตุการณ์เหล่านี้ จึงเกิดในสังคมมนุษย์โดยทั่วไป ให้เฝ้าพิจารณาว่า เราทำทุกอย่างดี และถูกต้องทั้งหมด กับท่านแล้วหรือยัง และต้องชื่นชม ความแข็งแกร่งของคุณแม่ ที่สามารถประคับประคอง ให้ลูก โตมาอย่างมีคุณภาพ บุญคุณส่วนนี้ ต้องตระหนักให้มาก และควรต้องยกไว้เหนือศีรษะของลูก


ขอบคุณภาพและบทความจาก
http://www.goodlifeupdate.com/39628/healthy-mind/kindness/

[bajang]