พิมพ์

[raponsan]

อริยมรรคชอบแล้วทั้ง ๘ องค์ | ไปที่ชอบๆ กับ ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น ต่างกันอย่างไร.?

คำปลอบหรือคำล้อเลียน เมื่อมีคนตาย จะมีบางคนชอบพูดว่า “ไปที่ชอบๆ”
ถามว่า “ไปที่ชอบๆ” หมายความว่าอย่างไร.? และคนพูดคำนี้มีเจตนาจะให้หมายความว่ากระไร.?
ผมว่าคนพูดเองก็อาจจะงง – ยังไม่ควรตายเลย หรือว่าตายเสียได้ก็ดี – ใจคิดอย่างไรที่พูดคำนี้ – “ไปที่ชอบๆ”
ผมว่าคงมีน้อยคนที่เข้าใจความหมายแท้ๆ ดั้งเดิมของคำว่า “ไปที่ชอบๆ” แม้แต่คนที่ชอบพูดคำนี้เองนั่นแหละ ส่วนมากพูดตามเขาไปโดยไม่ได้คิด

“ไปที่ชอบๆ” “ชอบ” คำนี้แปลว่าอะไร.? ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น-อย่างนี้หรือ.?
ในมรรคมีองค์แปด มีคำแปลที่แปลกันมาจนลงตัวลงท้ายด้วยคำว่า “-ชอบ” ทั้ง ๘ องค์ คือ สัมมาทิฏฐิ เห็นชอบ สัมมาสังกัปปะ ดำริชอบ เป็นต้น

พอมาถึง สัมมาอาชีวะ อาชีพชอบ หมายความว่าอย่างไร ชอบอาชีพอะไร ก็ประกอบอาชีพนั้น ชอบอาชีพลักขโมย ก็ทำอาชีพลักขโมย นั่นแหละคือสัมมาอาชีวะ พระพุทธเจ้าสอนไว้ในมรรคมีองค์แปด สักวันหนึ่งอาจมีคนอุตริอธิบายอย่างนี้ แล้วก็อาจจะมีคนเชื่อว่าใช่แล้ว

คำว่า “-ชอบ” ในมรรคมีองค์แปดแปลมาจากคำบาลีว่า “สมฺมา” (สัมมา)
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ บอกความหมายของคำว่า “สัมมา” ว่า ชอบ, ดี

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ ฉบับ The Pali Text Society’s Pali-English Dictionary edited by T. W. RHYS DAVIDS แปลคำว่า “สมฺมา” ดังนี้

    thoroughly โดยทั่วถึง
    properly โดยสมควร
    rightly โดยถูกต้อง
    in the right way ในทางถูกต้อง
    as it ought to be ตามสมควร
    best ดีที่สุด
    perfectly โดยสมบูรณ์

ท่านที่ถนัดภาษาฝรั่งลองพิจารณาดูเถิดว่า “สมฺมา” (สัมมา) ที่ท่านแปลกันมาว่า “ชอบ” นั้น มีความหมายที่ถูกต้องว่าอย่างไร

@@@@@@@

ในคัมภีร์บาลี กล่าวถึงคนที่ทำบุญกุศลไว้สมบูรณ์เมื่อตายแล้ว ใช้คำว่า “สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ” แปลว่า “เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์

ในคัมภีร์ธัมมบทมีพระคาถาว่า "ปุญฺญํ เม กตนฺติ นนฺทติ ภิยฺโย นนฺทติ สุคตึ คโต." (แปล)เขาย่อมบันเทิงใจว่าเราทำบุญไว้แล้ว ไปสู่สุคติย่อมบันเทิงใจยิ่งๆ ขึ้นไป

“สุคตึ คโต” (สุ-คะ-ติง คะ-โต) แปลว่า “ไปสู่สุคติ”
ถ้าไม่ขัดข้อง คือไม่มีใครเห็นแย้งเป็นอย่างอื่น ผมขอเสนอว่า “ไปที่ชอบๆ” ที่เราเอามาพูดกันนั้นมาจากสำนวนบาลี “สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ = เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์”

แต่ที่ตรงตัวคือคำว่า “สุคตึ คโต = ไปสู่สุคติ”
     “คโต” แปลว่า “ไป”
     “สุคตึ” แปลว่า “ที่ชอบๆ”
     “สุคตึ คโต” แปลให้ตรงคำไทยว่า “ไปที่ชอบๆ”
     “ที่ชอบๆ” มาจากคำว่า “สุคตึ” หรือศัพท์เดิมว่า “สุคติ” ก็คำเดียวกับที่เรานิยมพูดว่า “ขอให้ไปสุคติ” นั่นเอง (ระวัง อย่าสะกดผิดเป็น “สุขคติ” สุ- ไม่ใช่ สุข-)
     “สุคติ” แปลตรงตัวว่า “ไปดี” คือไปสู่ภพภูมิที่มีความสุขความเจริญ

@@@@@@@

ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ บอกความหมายของ “สุคติ” ไว้ว่า สุคติ [สุคะติ, สุกคะติ] (คำนาม) ภูมิที่ถือว่าไปเกิดแล้วมีความสุขความสบาย, สวรรค์, เช่น ขอให้วิญญาณไปสู่สุคติ. (ป., ส.).

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่าน ป.อ. ปยุตฺโต บอกความหมายของ “สุคติ” ไว้ดังนี้ สุคติ : คติดี, ทางดำเนินที่ดี, แดนกำเนิดอันดีที่สัตว์ผู้ทำกรรมดีตายแล้วไปเกิด ได้แก่ มนุษย์ และ เทพ; ตรงข้ามกับ ทุคติ.

การจะไปสู่ภพภูมิที่มีความสุขความเจริญได้ ก็ต้องทำเหตุมาก่อน คือ บำเพ็ญบุญกุศล เช่น ทาน ศีล ภาวนา การที่เราพูดว่า “ขอให้ไปสุคติ” จึงมีความหมายว่า เราเชื่อมั่นหรือรับรองได้ว่าผู้ตายได้บำเพ็ญบุญกุศลมาแล้ว คำว่า “ขอให้ไปสุคติ” จึงมีนัยที่ลึกซึ้ง นั่นคือเท่ากับเรายกย่องสรรเสริญผู้ตายนั่นเอง

“ที่ชอบๆ” ในที่นี้จึงหมายถึง “สุคติ” คือภพภูมิที่มีความสุขความเจริญ ไปแล้วดีมีความสำราญบานใจ ไม่ใช่-ชอบที่ไหนก็ไปที่นั่น อย่างที่เอามาแปลงความหมายเป็นคำคะนองสนุกปากแบบไม่รู้กาลเทศะ เท่ากับเอาความตายของเพื่อนมนุษย์มาล้อเลียนล้อเล่นเห็นเป็นของสนุก

โปรดช่วยกันศึกษาความหมายของคำว่า “ที่ชอบๆ” ให้เข้าใจถูกต้อง แล้วตั้งอารมณ์พูดว่า “ไปที่ชอบๆ” ในความหมายที่ถูกต้อง เป็นการให้กำลังหรือปลอบใจผู้สูญเสียที่อยู่ข้างหลัง และเป็นการให้เกียรติแก่เพื่อนมนุษย์ผู้ที่ล่วงลับล่วงหน้าไปก่อนเรา และนั่นเท่ากับเป็นการเตือนสติตัวเองด้วยว่า วันหนึ่งเราก็ควรจะได้ “ไปที่ชอบๆ” เช่นนั้นด้วย




ขอบคุณ : dhamma.serichon.us/2021/04/15/ไปที่ชอบๆ/
บทความของ นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย ,๑๔ เมษายน ๒๕๖๔ ,๑๑:๑๕
Posted date : 15 เมษายน 2021 ,By admin.