พิมพ์

[raponsan]

อิสฺวาสุ : “หัวใจพระรัตนตรัย” | การเจริญคุณพระรัตนตรัย ทำได้ไม่จำกัดกาล ไม่เสียเงิน

ได้นำเอาคุณพระรัตนตรัยมาอธิบายไว้ครบทั้ง ๓ แล้ว คือ อิติปิ โส = พระพุทธคุณ (อยู่ในตอนที่ ๐๓๖) สฺวากฺขาโต = พระธรรมคุณ (อยู่ในตอนที่ ๐๓๗) และ สุปฏิปนฺโน = พระสังฆคุณ (อยู่ในตอนที่ ๐๓๘) ตอนนี้เห็นสมควรกล่าวสรุป เพื่อให้เห็นภาพรวมของการเจริญคุณพระรัตนตรัย

นอกจาก “นโม” ที่เราชาวพุทธพูดกันติดปากแล้ว “พุทฺโธ ธมฺโม สงฺโฆ” ก็เป็นคำที่ยังติดปากคนไทยพอสมควร โดยเฉพาะคนเก่าๆ เมื่อประสบเหตุหรือได้ยินข่าวอันน่าตกใจ ก็มักจะอุทานออกมาว่า “พุทฺโธ ธมฺโม สงฺโฆ” การเจริญคุณพระรัตตรัยอาจทำได้หลายวิธี กล่าวคือ

@@@@@@@

   ๑. การเจริญคุณพระรัตนตรัยเต็มรูป คือ
       เจริญพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ ครบบริบูรณ์ทั้ง ๓ ห้อง เช่นตอนสวดมนต์ก่อนนอน หรือเมื่อมีช่วงเวลาว่างปลอดโปร่งจากภารกิจหรือสิ่งกวนใจ เวลาวิ่งหรือเดินออกกำลัง หรือออกกำลังด้วยวิธีอื่นๆ ที่ไม่ต้องใช้เสียงเข้าจังหวะ ก็สามารถเจริญคุณพระรัตนตรัยเต็มรูปได้ ใครไม่เคย ลองทำดู

  ๒. การเจริญคุณพระรัตนตรัยอย่างสั้น คือ 
      อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ
      สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม
      สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ

   ๓. การเจริญคุณพระรัตนตรัยอย่างย่อ คือ
       อิติปิ โส, สฺวากฺขาโต, สุปฏิปนฺโน

   ๔. การเจริญคุณพระรัตนตรัยอย่างสั้นที่สุด คือ
      “อิสฺวาสุ” (อิ-สวา-สุ) คือ ตัดมาเฉพาะคำแรกของบทแสดงคุณพระรัตนตรัยแต่ละห้อง คือ
      “อิ” ตัดมาจาก “อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ …” (แม้เพราะเหตุนี้ พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นทรงเป็นพระอรหันต์ ทรงเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า…)
      “สฺวา” ตัดมาจาก “สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม …” (พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ดีแล้ว…)
      “สุ” ตัดมาจาก “สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ …” (พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคปฏิบัติดีแล้ว…)

@@@@@@@

“อิสฺวาสุ” จึงเรียกกันว่า “หัวใจพระรัตนตรัย” บางท่านเรียกว่า “หัวใจอิติปิโส” โดยหมายถึงว่า บทเจริญคุณพระรัตนตรัยเต็มรูป คือ ทั้งหมดนั้นขึ้นต้นด้วยคำว่า “อิติปิ โส” จึงเรียกกันว่า “บทอิติปิโส” นักสวดมนต์ถ้าพูดว่า “ขึ้นอิติปิโส” ก็เป็นที่รู้กันว่า สวดบทเจริญคุณพระรัตนตรัยเต็มรูป

อย่างไรก็ตาม หัวใจสำคัญของการเจริญคุณพระรัตนตรัยก็คือ ต้องรู้คำเต็มหรือข้อความเต็ม พร้อมทั้งรู้ความหมายของคำ หรือข้อความนั้นโดยตลอดด้วย แล้วฝึกจิตให้นึกเหนี่ยวเอาความหมายนั้นๆ มาเป็นอารมณ์

การเจริญคุณพระรัตนตรัยไม่ว่าจะแบบเต็มรูป หรือแบบสั้น แบบย่อ แบบหัวใจ เรียกได้เต็มปากว่า เป็นการเจริญพุทธานุสติ ธัมมานุสติ สังฆานุสติ เป็นการปฏิบัติธรรมตามหลัก “อนุสติ ๑๐” ถึง ๓ อนุสติ ล้วนแต่เป็นมหากุศล ไม่ต้องลงทุนด้วยทรัพย์สินเงินทอง คนรวยคนจนมีสิทธิ์เก็บเกี่ยวบุญนี้ได้เท่ากัน เพียงแต่รู้จักแบ่งเวลาและฝึกจิตให้คุ้น และเมื่อทำจนคุ้นแล้ว คราวนี้ก็ไม่จำเป็นต้องแบ่งเวลา เพราะสามารถปฏิบัติได้ทุกเวลาทุกสถานที่ควบคู่ไปกับการปฏิบัติภารกิจในชีวิตประจำวันนั่นเลย

การปฏิบัติกิจแห่งพระศาสนาด้วยวิธีเช่นนี้ ไม่ต้องห่วงเรื่องการที่จะต้องควักกระเป๋า จะต้องสนับสนุนใครสำนักไหนให้เด่นให้ดังให้ยิ่งใหญ่ แต่เป็นการปฏิบัติเพื่อพัฒนาจิต-พัฒนาชีวิตของตนเองแท้ๆ ล้วนๆ บางทีการปฏิบัติธรรมก็ทำได้ง่ายแสนง่าย ถ้าไม่เรื่องมาก ไม่มองข้าม และถ้ารู้วิธีที่ถูกต้อง

         นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
        ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๔ , ๑๗:๓๖ น.




ขอบคุณ : dhamma.serichon.us/2021/07/27/อิสฺวาสุ-เจริญคุณพระรัต/
คอลัมน์ : เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน
ผู้เขียน : ทองย้อย แสงสินชัย
เผยแพร่ : 27 กรกฎาคม 2021, By admin.