พิมพ์

[raponsan]

.

ภาพประกอบเนื้อหา - จิตรลดาวันอุทยานในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ (ภาพจาก “สมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงศรีอยุธยา เลขที่ 6”. ใน สมุดภาพไตรภูมิฉบับกรงศรีอยุธยา-ฉบับกรุงธนบุรี เล่ม 1. กรมศิลปากรจัดพิมพ์ พ.ศ. 2542)


“สุทัสสาภูมิ” พรหมโลกชั้นที่ 14 หนึ่งในพรหมภูมิ 20 ชั้นตามคติพุทธศาสนา

พรหมภูมิ หรือ “พรหมโลก” เป็นที่สถิตอยู่ของพระพรหมทั้งหลาย ซึ่งตามคติพุทธศาสนาเชื่อว่ามีจำนวนมากมายมหาศาลและมีหลายระดับหลายชั้น พระพรหมเหล่านี้จะสถิตอยู่ตามพรหมภูมิชั้นต่าง ๆ ตั้งแต่ชั้นต้นจนถึงชั้นสูงสุด อันมีทั้งหมด 20 ชั้นด้วยกัน

เรื่องราวเกี่ยวกับพรหมโลกมีอธิบายไว้ในหนังสือ “โลกทีปนี” ที่ ท่านเจ้าคุณพระเทพมุณี (วิลาศ ญาณวโร ป.ธ. 9) อดีตเจ้าอาวาสวัดดอน และเจ้าคณะเขตยานนาวา กรุงเทพฯ ท่านรจนาไว้ตั้งแต่ยังดำรงสมณศักดิ์ “พระศรีวิสุทธิโสภณ” นับว่าเป็นข้อมูลที่ครบถ้วนและค่อนข้างพิสดารทีเดียว

โลกทีปนี ได้บรรยายถึงพรหมโลกทั้ง 20 ชั้น ได้แก่

พรหมปาริสัชชาภูมิ, พรหมปุโรหิตาภูมิ, มหาพรหมภูมิ,
ปริตตาภาภูมิ, อัปปมาณภาภูมิ, อาภัสสราภูมิ,
ปริตตสุภาภูมิ, อัปปมาณสุภาภูมิ, สุภกิณหาภูมิ,
เวหัปผลาภูมิ, สัญญสัตตาภูมิ,

อวิหาสุทธาวาสภูมิ, อตัปปาสุทธาวาสภูมิ,
สุทัสสาสุทธาวาสภูมิ, สุทัสสีสุทธาวาสภูมิ, อกนิฏฐาสุทธาวาสภูมิ,

อากาสานัญจายตนภูมิ, วิญญาณัญจายตนภูมิ,
อากิญจัญญายตนภูมิ และเนวสัญญานาสัญญายตนภูมิ

@@@@@@@

“พรหมอุบัติ” หรือการจะเกิดเป็นพรหมตามหลักพุทธศาสนา ไม่ว่าชั้นใดก็มีหลักการเดียวกัน คือเป็นผู้มีความอุตสาหะ พากเพียร พยายามทำสมถภาวนาจนสำเร็จ “ฌาน” (มีหลายขั้น) เมื่อสิ้นลมละสังขารจากโลกมนุษย์ไปแล้ว จึงจะไปอุบัติในพรหมโลกตามอำนาจฌาณที่บรรลุ

ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับพระพรหมคือ ทั้งหมดเป็นบุรุษเพศ และไม่ต้องบริโภคอะไรเหมือนสัตว์ในภูมิอื่น ๆ ทั้งมีรูปกายงดงาม รัศมีเปล่งออกจากกายเรืองรองยิ่งกว่าพระอาทิตย์-พระจันทร์ เพียงยื่นเหยียดหัตถ์ออกไปรัศมีก็ส่องไปทั่วจักรวาล อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายที่ต่อกัน เช่น หัวเข่า ข้อศอก ล้วนเกลี้ยงเกลาเรียบงาม มองไม่เห็นส่วนที่เป็นข้อต่อ

ระยะทางระหว่างพรหมโลกกับโลกมนุษย์ยังเป็นระยะห่างที่ท้าทายจินตนาการอย่างยิ่ง ยกตัวอย่าง พรหมปาริสัชชาภูมิ ชั้นต่ำสุด ยังอยู่สูงกว่าเทวโลกชั้นปรนิมมิตวสวัตตีภูมิ หรือสวรรค์ชั้น 6 (ชั้นสูงสุด) แบบเหลือคณนา ท่านเจ้าคุณพระเทพมุณีเปรียบเทียบว่า มีศิลาก้อนหนึ่งใหญ่เท่าโลหะปราสาท ถ้าทิ้งดิ่งลงมาจากพรหมโลกชั้นดังกล่าวโดยไม่ติดขัดอะไร กว่าจะถึงโลกเราก็กินเวลานานถึง 4 เดือน


สวรรค์ชั้นดุสิต (ภาพจาก สมุดภาพไตรภูมิบุราณฉบับกรุงธนบุรี. กรมศิลปากรจัดพิมพ์ พ.ศ. 2542)


สำหรับ สุทัสสาสุทธาวาสภูมิ พรหมโลกชั้นที่ 14 หรือเรียกสั้น ๆ ว่า “สุทัสสาภูมิ” เป็นภูมิที่อยู่ของพระพรหมระดับ “อนาคามี” ผู้ทรงไว้ซึ่งความเห็นอย่างแจ่มใส กล่าวคือ พระพรหมที่อุบัติขึ้นในพรหมโลกชั้นนี้ สามารถเห็นสภาวธรรมได้โดยแจ้ง เพราะบริบูรณ์ด้วยประสาทจักษุ ทิพยจักษุ ธรรมจักษุ และปัญญาจักษุ ซึ่ง “จักษุ” ในที่นี้ไม่ได้เฉพาะเจาะจงว่าเป็นดวงตา แต่คือความสามารถในการรับรู้

บุรพกรรมของผู้ที่จะมาบังเกิดในพรหมโลกชั้นนี้ ต้องเป็นสาวกขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้พบพระบวรพุทธศาสนา และได้เจริญวิปัสสนากรรมฐานจนสำเร็จ “ตติยมรรค” (มรรคที่สาม) ซึ่งเป็นระดับที่โทสะ (ความโกรธ) กามราคะ (ความกำหนัด-ความใคร่) หมดสิ้นไป บังเกิดสำเร็จเป็น “พระอนาคามีอริยบุคคล” และในขณะที่เจริญวิปัสสนาได้ปรากฏ “สตินทรีย์” คือมีสติแก่กล้ามากกว่าอินทรีย์อย่างอื่น

ผู้ทรงคุณอันประเสริฐนี้เท่านั้น จึงมีโอกาสมาบังเกิดใน “สุทัสสาภูมิ” พรหมโลกชั้น 14 ได้

@@@@@@@

นอกจากนี้ พระพรหมอนาคามีในสุทัสสาภูมิ ยังมีอายุยืนนานถึง 4,000 มหากัป.!

ถามว่า 1 มหากัป ยาวนานแค่ไหน.?

ขอเริ่มจากหน่วยย่อยสุดคือ “อสงไขยปี” ซึ่งเป็นจำนวนปีที่มีเลขหนึ่งนำหน้า ต่อด้วยเลขศูนย์ 140 ตัว

คัมภีร์พุทธศาสนาเชื่อว่า ในอดีตมนุษย์เริ่มต้นจากมีอายุขัยเท่ากับอสงไขยปี แล้วค่อย ๆ ลดลงมาเรื่อย ๆ หนึ่งร้อยปีอายุขัยลดลงหนึ่งปี กระทั่งอายุขัยเหลือเพียงหลักสิบปี (ช่วงชีวิตเราในปัจจุบันคือช่วงที่อายุขัยมนุษย์ลดลง) จากนั้นจะค่อย ๆ เพิ่มขึ้นในอัตราเดิมจนกลับไปมีอายุยืนยาวถึงอสงไขยปีอีกครั้ง ระยะเวลาที่วัฏจักรนี้ดำเนินไปเรียกว่า “อันตรกัป”

ทีนี้ 64 อันตรกัป เท่ากับ “อสงไขยกัป” และ 4 อสงไขยกัป (256 อันตรกัป) จึงจะเท่ากับ “มหากัป”

ดังนั้นคงไม่ต้องอธิบายว่า ระยะเวลา 4,000 มหากัปนั้นยาวนานขนาดไหน ตัวเลขเหล่านี้เหลือวิสัยจะอธิบายง่าย ๆ ได้ เอาเป็นว่ามันเป็นความยาวนานที่ “เหนือ” ความเข้าใจ และเป็นเรื่อง “นอก” โลกมนุษย์ (ฮา)

เอวัง ก็มีด้วยประการฉะนี้…


ทุสเจดีย์ พระสถูปในพรหมโลก ที่บรรจุผ้าทรงของพระพุทธเจ้าคราวออกมหาภิเนษกรมณ์ (ภาพจาก สมุดภาพไตรภูมิฉบับหลวง สมัยธนบุรี)


อ่านเพิ่มเติม :-

    • 5 เทวะ ที่ซ่อนอยู่ในบทนมัสการพระ “นโม ตสฺส ภควโต…” หรือบท “นโม 3 จบ”
    • ว่าด้วยเทวดาชั้นจาตุมหาราชิกา ชั้นแรกของ “ฉกามาพจร” สวรรค์ในคติพุทธ
    • “อุตรกุรุทวีป” สะอาด ปลอดภัย ไร้หนาม ดินแดนอุดมคติในคัมภีร์พุทธ





ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : ธนกฤต ก้องเวหา
เผยแพร่ : วันอังคารที่ 9 กันยายน พ.ศ.2568
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 9 กันยายน 2568
website : https://www.silpa-mag.com/culture/article_157758