พิมพ์

[raponsan]

.



ไขข้อข้องใจ : ทำไมงานศพต้องใส่ชุดดำ.? ย้อนรอยประวัติศาสตร์แห่งการไว้อาลัย

เมื่อเรานึกถึงภาพของงานศพหรืองานไว้อาลัย สิ่งแรกที่มักจะปรากฏขึ้นในความคิดคือภาพของผู้คนที่สวมใส่ชุด “สีดำ” ธรรมเนียมปฏิบัตินี้ได้กลายเป็นสัญลักษณ์สากลที่แสดงถึงความโศกเศร้า การให้เกียรติ และการไว้ทุกข์ต่อผู้ล่วงลับ

แต่เคยสงสัยหรือไม่ว่า ทำไมต้องเป็นสีดำ.? และธรรมเนียมนี้มีจุดเริ่มต้นมาจากที่ใด.?

บทความนี้จะพาท่านย้อนรอยประวัติศาสตร์ เพื่อค้นหาคำตอบว่าทำไมสีดำจึงกลายเป็นสีแห่งการไว้ทุกข์

@@@@@@@

1. ความหมายเชิงสัญลักษณ์ของ “สีดำ”

ในเชิงจิตวิทยาและวัฒนธรรม สีดำมักถูกเชื่อมโยงกับความหมายที่ลึกซึ้งและหนักแน่น :-

    • ความมืดมิดและการสิ้นสุด : สีดำคือสีที่ดูดกลืนทุกสเปกตรัมแสง เป็นสัญลักษณ์ของความมืดมิด “การดับสูญ” และการสิ้นสุดของชีวิต

    • ความโศกเศร้าและความว่างเปล่า : เป็นสีที่แสดงถึงความรู้สึกสูญเสีย ความว่างเปล่า และความโศกเศร้าอย่างสุดซึ้ง

    • ความเคร่งขรึมและเป็นทางการ : สีดำยังเป็นสีที่แสดงถึงความเคร่งขรึม ความสงบ และความเป็นทางการ การสวมชุดดำจึงเป็นการแสดงความเคารพอย่างสูงต่อผู้ล่วงลับและครอบครัว

    • การ “ซ่อน” ตัวตน : ในยามที่โศกเศร้า ผู้คนมักไม่อยากเป็นจุดสนใจ การสวมชุดสีดำซึ่งเป็นสีที่เรียบง่ายและไม่ฉูดฉาด ช่วยให้ผู้สวมใส่สามารถ “กลืน” ไปกับบรรยากาศโดยรวม และมุ่งความสนใจทั้งหมดไปที่พิธีการและการไว้อาลัย

2. จุดเริ่มต้นในยุคโรมันโบราณ

ประวัติศาสตร์ของการสวมชุดสีเข้มเพื่อไว้ทุกข์นั้นย้อนไปได้ไกลถึงยุคจักรวรรดิโรมัน ชาวโรมันโบราณจะสวมใส่เสื้อคลุมที่เรียกว่า “โทกา” (Toga) ในยามปกติ แต่ในช่วงเวลาแห่งการไว้ทุกข์ พวกเขาจะเปลี่ยนไปสวม “โทกา พูลลา” (Toga Pulla) ซึ่งเป็นโทกาที่ย้อมด้วยสีเข้ม (สีน้ำตาลเข้มหรือดำ) เพื่อแสดงความอาลัย นี่ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่เก่าแก่ที่สุดจุดหนึ่งในวัฒนธรรมตะวันตก




3. ยุคกลางและยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา : สีที่หลากหลาย

แม้ว่าสีเข้มจะถูกใช้ แต่ในยุคกลางและยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา (Renaissance) การไว้ทุกข์ไม่ได้จำกัดอยู่แค่สีดำเสมอไป ในยุโรปบางพื้นที่ โดยเฉพาะในหมู่ราชวงศ์และขุนนางชั้นสูง สีอื่น ๆ เช่น สีม่วง หรือสีน้ำเงินเข้ม ก็ถูกใช้เป็นสีไว้ทุกข์เช่นกัน เนื่องจากเป็นสีที่ย้อมยากและมีราคาสูง แสดงถึงสถานะทางสังคม

ในขณะเดียวกัน บางวัฒนธรรมในยุคนั้น (เช่น สเปน) กลับใช้ “สีขาว” เป็นสีแห่งการไว้ทุกข์ โดยสื่อถึงความบริสุทธิ์และการส่งดวงวิญญาณไปสู่สุคติ

4. จุดเปลี่ยนสำคัญ : สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย

ธรรมเนียมการสวมชุดดำในงานศพอย่างที่เราเห็นในปัจจุบัน ถูกทำให้เป็นมาตรฐานสากลใน “ยุควิกตอเรียน” (Victorian Era) ในสหราชอาณาจักร (ช่วงศตวรรษที่ 19)

จุดเปลี่ยนสำคัญเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1861 เมื่อเจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามีของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย (Queen Victoria) สิ้นพระชนม์ลง พระองค์ทรงโศกเศร้าอย่างหนักและได้สวมใส่ฉลองพระองค์ “สีดำ” เพียงสีเดียว เพื่อไว้ทุกข์ให้กับพระราชสวามีอันเป็นที่รักนับตั้งแต่วันนั้น จนกระทั่งพระองค์เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ. 1901 รวมเป็นเวลานานถึง 40 ปี

ด้วยอิทธิพลอันยิ่งใหญ่ของจักรวรรดิอังกฤษในยุคนั้น ประกอบกับการที่ราชสำนักเป็นผู้นำเทรนด์แฟชั่นและการปฏิบัติตน การกระทำของควีนวิกตอเรียจึงได้สร้างมาตรฐานใหม่ที่ทรงพลังว่า “สีดำคือสีแห่งการไว้ทุกข์ที่ถูกต้องและเหมาะสมที่สุด” ธรรมเนียมนี้ได้แพร่กระจายไปทั่วโลกตะวันตก และขยายอิทธิพลไปทั่วโลกในเวลาต่อมา

ในยุควิกตอเรียน ยังมีกฎเกณฑ์ที่เข้มงวดเกี่ยวกับการไว้ทุกข์ เช่น หญิงม่ายต้องสวมชุดดำทั้งตัว (Full Mourning) เป็นเวลาอย่างน้อย 1-2 ปี ก่อนจะเปลี่ยนไปเป็นสีเทาหรือสีม่วง (Half-Mourning)

5. บริบทในวัฒนธรรมอื่น (เช่น เอเชีย)

สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่า “สีดำ” ไม่ใช่สีสากลสำหรับการไว้ทุกข์ในทุกวัฒนธรรมตั้งแต่แรกเริ่ม :-

    • วัฒนธรรมเอเชีย (จีน, อินเดีย, เวียดนาม ฯลฯ) : “สีขาว” คือสีหลักของการไว้ทุกข์ สีขาวสื่อถึงความบริสุทธิ์ การเกิดใหม่ และการส่งวิญญาณของผู้ล่วงลับให้ไปสู่ภพภูมิใหม่ที่สะอาดบริสุทธิ์

    • วัฒนธรรมไทย : ในอดีต ราชสำนักไทยมีการใช้สีเครื่องแต่งกายตามวันในสัปดาห์ หรือใช้สีขาวในการไว้ทุกข์ แต่ในปัจจุบัน ประเทศไทยได้รับอิทธิพลจากตะวันตกอย่างมาก ทำให้ “สีดำ” กลายเป็นสีมาตรฐานที่คนไทยส่วนใหญ่ใช้ในการไปงานศพ เพื่อแสดงความสุภาพและให้เกียรติเจ้าภาพ แม้ว่า “สีขาว” ก็ยังคงเป็นสีที่ยอมรับได้และถูกต้องตามธรรมเนียม โดยเฉพาะสำหรับญาติสนิทหรือในพิธีการบางอย่าง




สรุป

การสวมชุดดำไปงานศพ เป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่มีรากฐานมาจากประวัติศาสตร์ตะวันตกยาวนาน โดยมีจุดเปลี่ยนสำคัญในยุควิกตอเรียน และได้กลายเป็นบรรทัดฐานสากลในยุคโลกาภิวัตน์

หัวใจสำคัญของการเลือกเครื่องแต่งกายในงานไว้อาลัย ไม่ได้อยู่ที่ตัวสีเพียงอย่างเดียว แต่อยู่ที่ “เจตนา” ของการแสดงความเคารพ การให้เกียรติผู้ล่วงลับ และการแสดงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันเพื่อปลอบประโลมครอบครัวที่กำลังเผชิญกับความสูญเสีย สีดำจึงเป็น “ภาษาสากล” ที่เรียบง่ายที่สุด ที่ช่วยสื่อสารความรู้สึกอาลัยรักและความเคารพนั้น โดยไม่ต้องเอ่ยคำพูดใด ๆ




Thank to : https://thaiapply.com/7748/
Posted on 28 ตุลาคม 2025 by ประโยชน์ และ ข้อดี