พละ 5 (ธรรมอันเป็นกำลัง — power)
1. สัทธา (ความเชื่อ — confidence)
2. วิริยะ (ความเพียร — energy; effort)
3. สติ (ความระลึกได้ — mindfulness)
4.สมาธิ (ความตั้งจิตมั่น — concentration)
5. ปัญญา (ความรู้ทั่วชัด — wisdom; understanding)
ธรรม 5 อย่างนี้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า อินทรีย์ 5 (ธรรมที่เป็นใหญ่ในกิจของตน — controlling faculty)
ที่เรียกว่า อินทรีย์ เพราะความหมายว่า เป็นใหญ่ในการกระทำหน้าที่แต่ละอย่างๆ ของตน คือ เป็นเจ้าการ ในการครอบงำเสียซึ่งความไร้ศรัทธา ความเกียจคร้าน ความประมาท ความฟุ้งซ่าน และความหลงตามลำดับ
ที่เรียกว่า พละ เพราะความหมายว่า เป็นพลังทำให้เกิดความมั่นคง ซึ่งความไร้ศรัทธา เป็นต้น แต่ละอย่าง จะเข้าครอบงำไม่ได้ พละหมวดนี้เป็นหลักปฏิบัติทางจิตใจ ให้ถึงความหลุดพ้นโดยตรง
อ้างอิง พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
ผู้เขียน
หัวข้อ: สมาธิ สมาธิทรีย์ สมาธิพละ แตกต่างกันอย่างไรคะ (อ่าน 3523 ครั้ง)