พิมพ์

[raponsan]

พระพุทธรูปปางปาลิไลยก์

คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย โดย.ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ปางปาลิไลยก์ เป็นพระพุทธรูปนั่งห้อยพระบาท พระหัตถ์วางอยู่บนหัวเข่าทั้งสองข้าง ที่ปลายพระบาทมีช้างและลิง นั่งอยู่ที่ปลายพระบาททั้งสองข้าง

จากอรรถกถาตอนพุทธประวัติตอนหนึ่งกล่าวว่า พระภิกษุ 2 คณะ เกิดการขัดแย้ง ทุ่มเถียงกันเรื่องความเห็นทางวินัยบางประการ แล้วไม่ฟังกัน เรียกว่า "ประพฤติตนเป็นผู้ว่ายาก"

พระพุทธเจ้าได้เทศนาธรรมอันเป็นคติของเรื่องนี้ เรียกว่า โสภณธรรม คือ ธรรมที่ทำให้งาม 2 ประการ คือ
   ๑. ขันติ-ความอดกลั้น คือความอดกลั้นต่อสิ่งไม่พอใจ หรือความอดทน คือทนลำบาก ทนตรากตรำ ทนเจ็บใจ ความหนักเอาเบาสู้เพื่อบรรลุจุดหมายที่ดีงาม
   ๒. โสรจะ-ความเสงี่ยมเจียมตัว การอยู่ด้วยกันหรือความมีอัธยาศัยงาม รักความประณีตหมดจดและสงบเรียบร้อย

 

ทั้งนี้เพื่อให้ภิกษุทั้ง 2 คณะนั้นเข้าใจถึงการอยู่ร่วมกัน ควรจะได้เพื่อนที่ดี มีความรู้ รักษาตัวได้ มีปัญญาอยู่ร่วมกับคนดี ซึ่งหากไม่เป็นเช่นนั้น การอยู่และการเที่ยวไปแต่ผู้เดียวจะประเสริฐกว่า

แต่พระภิกษุทั้ง 2 หมู่คณะไม่ได้ฟัง เป็นเหตุให้พระพุทธเจ้าเสด็จไปจำพรรษาอยู่ในป่า หมู่บ้านปาลิ เลยยกะ โกสัมพี โดยมีสัตว์เดรัจฉาน 2 ตัว คือ ช้างและลิงเป็นอุปัฏฐาก คือผู้ดูแลช่วยเหลือพระพุทธเจ้า

สัตว์ทั้ง 2 จึงเป็นสัญลักษณ์ของความแตกต่างที่หากมีโสภณธรรมแล้ว ก็ยังอยู่ด้วยกันได้

ขอบคุณภาพและบทความ
http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TUROb1lYQXdOVEk0TURjMU5nPT0=&sectionid=TURNeE53PT0=&day=TWpBeE15MHdOeTB5T0E9PQ==