พิมพ์

[raponsan]

ชวนไหว้ 9 พุทธประติมา - ศรัทธาชาติพันธุ์ตระกูลไท

นิทรรศการพิเศษ "พุทธประติมา สัญลักษณ์แห่งความเชื่อ ความศรัทธาในสังคมกลุ่มชาติพันธุ์ตระกูลไท" ขณะนี้กำลังจัดอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก ต.คลองห้าอ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี

สำหรับกลุ่มชาติพันธุ์ตระกูลไท "สังคมไทย คือ สังคมแห่งความหลากหลายทางชาติพันธุ์"

ชาติพันธุ์ หมายถึง กลุ่มชนที่มีลักษณะรูปพรรณ เหมือนหรือคล้ายคลึงกัน มีวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีและภาษาพูดเดียวกัน ที่เรียกว่า "อัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์" ตลอดจนมีความรู้สึกในเผ่าพันธุ์เดียวกันที่สืบเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษทางสายเลือดและบรรพบุรุษทาง วัฒนธรรมกลุ่มเดียวกัน ซึ่งหากนับถือศาสนาเดียวกันแล้ว ความรู้สึกผูกพันจะยิ่งลึกซึ้งแน่นแฟ้นมากขึ้น เกิดเป็น "สำนึกทางชาติพันธุ์"

 

ประเทศไทยประกอบด้วยกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ กระจายอยู่ทั่วประเทศ ประมาณ 60 กลุ่ม แบ่งได้เป็น 5 กลุ่มหลักตามตระกูลภาษา คือ กลุ่มตระกูลไท กลุ่มตระกูลออสโตรเอเชียติก กลุ่มตระกูลออสโตรเนเชียน กลุ่มตระกูลจีน-ทิเบต และกลุ่มตระกูลม้ง-เมี่ยน

กลุ่มตระกูลไทเป็นกลุ่มใหญ่ที่สุดคิดเป็นประมาณร้อยละ 90 ของจำนวนประชากรทั้งหมด จำแนกเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ย่อยๆ ได้ถึง 20 กลุ่มด้วยกันคือ ไทยวน ไทลื้อ ไทยอง ไทเขิน ไทใหญ่ ไทพวน ผู้ไท ไทเบิ้งหรือไทยโคราช ไทโย้ย ไทญ้อ ไทดำหรือไทโซ่ง ไทลาว ไทครั่ง ไทเวียง ไทแง้ว กะเลิง ไทแสก ไทกวน ไทสยาม และไทยพื้นถิ่นภาคใต้

ศาสนาและความเชื่อในวิถีไทพุทธศาสนา คือ หลักยึดเหนี่ยวที่เข้มแข็งของสังคมชาติพันธุ์กลุ่มตระกูลไท มีความเชื่อและข้อปฏิบัติได้แก่ ศีล (ศีลห้า) ธรรม (เบญจธรรม) สมถะ วิปัสสนาบทสวดมนต์และพระคาถา ผสมผสานกับความเชื่อที่มีมาดั้งเดิมในเรื่องของผี วิญญาณ สิ่งเร้นลับในธรรมชาติ ทำให้ "คนไท" มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่นในเรื่องของความกตัญญูกตเวทิตา ความอ่อนน้อมถ่อมตน มีสัมมาคารวะ ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่การทำบุญทำทานและการให้อภัย

 

ดังปรากฏให้เห็นอยู่ทั่วไปในสังคมกลุ่มชาติพันธุ์ตระกูลไททั่วประเทศในวิถีการดำเนินชีวิต โครงสร้างทางสังคม ขนบธรรม เนียม เทศกาลงานประเพณี การปลูกเรือน การแต่งกาย อาหาร เครื่องมือเครื่องใช้ ฯลฯ

"พระพุทธรูป" คือ สัญลักษณ์หลักใน พุทธศาสนา เป็นตัวแทนแห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าสำหรับให้พุทธศาสนิกชนได้กราบไหว้ สักการบูชา เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ให้ความคุ้มครอง ขจัดปัดเป่าความทุกข์ ชี้นำความสงบให้เกิดขึ้นในจิตใจ

 

การได้สร้างพระพุทธรูปถือว่าจะได้อานิสงส์อันสูงส่งเป็นบุญบารมีอย่างมหาศาลเพราะชาวพุทธมีความเชื่อในเรื่องของการกลับชาติมาเกิด เชื่อในเรื่องของกรรม และผลที่เกิดจากกรรม "ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว" เชื่อว่าการปิดทององค์พระพุทธรูปนั้นเป็นมงคล จะมีแต่สิ่งดีๆ เกิดขึ้นในชีวิต เช่น ปิดทองที่พระอุระ (หน้าอก) จะมีผู้คนชื่นชอบ มีสง่าราศี ปิดที่พระพักตร์ (ใบหน้า) จะทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิต การงานเจริญรุ่งเรือง ปิดที่พระเศียร (ศีรษะ) ทำให้มีสติปัญญาแหลมคม ปิดที่พระอุทร (ท้อง) จะทำให้ร่ำรวย มีกินมีใช้ ปิดที่พระหัตถ์ (มือ) จะเป็นที่น่ายกย่อง ผู้คนเคารพยำเกรง ปิดที่พระบาท (เท้า) จะทำให้มีความเป็นอยู่ที่ดี มียานพาหนะที่ดี หรือหากปิดทองที่ฐานจะทำให้มีหลักฐานที่มั่นคง ส่วนการปิดทองหลังพระ หมายถึง การทำความดีโดยที่ไม่จำเป็นต้องบอกให้ใครรู้

สําหรับรายการวัตถุจัดแสดงนิทรรศการ "พุทธประติมา สัญลักษณ์แห่งความเชื่อ ความศรัทธาในสังคมกลุ่มชาติพันธุ์ตระกูลไท" ที่บริเวณโถงกลาง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก มีดังนี้

1 . พระพุทธรูปทรงเครื่องประทับยืนรูปแบบศิลปะ/อายุสมัย ศิลปะพื้นถิ่นไทลาว พุทธศตวรรษที่ 23 วัสดุไม้ลงรักปิดทอง ขนาดสูงรวมฐาน 159.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะ พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่ง พระศอเป็นปล้อง พระอังสาแคบ ปั้นพระองค์และพระโสณีขนาดเล็ก พระพาหาปล่อยลงข้างพระวรกาย กางออกเล็กน้อย ฝาพระหัตถ์ทั้งสองหันเข้าด้านใน ทรงศิราภรณ์มงกุฎยอด กรองศอ ห้อยทับทรวงและสังวาล ทรงพาหุรัด ทองพระกร และทองพระบาท ปั้นเหน่งรูปประจำยามหน้านาง แต่งลายรักร้อย พระภูษาตกแต่งด้วยลายจุดไข่ปลาและข้าวหลามตัด ประทับยืนบนฐานบัวคว่ำบัวหงาย

ที่มา-รับมอบจากด่านศุลกากร จังหวัดหนองคาย เมื่อพุทธศักราช 2550

2 . พระพุทธรูปประทับยืนปางห้ามสมุทรรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพื้นถิ่น พุทธศตวรรษที่ 25 วัสดุไม้ปิดทองขนาด สูง 90.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่งเป็นปีกกา พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่ง มุมพระโอษฐ์โค้งขึ้นเล็กน้อย เม็ดพระศกนูนค่อนข้างแหลม พระเกตุมาลานูนสูงรูปมะนาวตัด พระรัศมีเป็นเปลวเพลิงสูง ครองจีวรห่มคลุมบางแนบพระองค์ พระหัตถ์ทั้งสองยกตั้งหันฝ่าพระหัตถ์ออกแสดงปางห้ามสมุทร

ที่มารับมอบมาจากกรมศุลกากร พุทธศักราช 2515

3 . พระพุทธรูปปางห้ามสมุทรรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพื้นถิ่น พุทธศตวรรษที่ 24-25 วัสดุไม้ปิดทอง ขนาดสูง 89.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระเนตรมองตรง มุมพระโอษฐ์ทั้งสองโค้งขึ้นเล็กน้อย พระกรรณยาวปลายงอนออก เม็ดพระศกกลมเล็กเรียงต่อกัน พระเกตุมาลารูปขันคว่ำ พระรัศมีเปลวเพลิง พระหัตถ์ทั้งสองข้างยกเสมอพระอุระ แสดงปางห้ามสมุทร ครองจีวรแนบพระวรกาย บั้นพระองค์มีแนวรัดประคดคาดทับแนวผ้าจีบด้านหน้า ประทับยืนในท่าพระบาททั้งสองเสมอกัน ด้านล่างมีเดือย

ที่มา-รับมอบจากสถานีตำรวจภูธรพระ ประแดง เมื่อพุทธศักราช 2552

 

4 . พระพุทธรูปปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพื้นถิ่นภาคเหนือ พุทธศตวรรษที่ 25 วัสดุไม้ปิดทองขนาดหน้าตักกว้าง 33.0 เซนติเมตร สูงรวมฐาน 80.5 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์เหลี่ยมค่อนข้างเสี้ยม พระนลาฏแบนกว้าง พระหนุเสี้ยมเป็นปม พระขนงโก่งเป็นปีกกา พระเนตรเหลือบต่ำเป็นเส้นตรง พระนาสิกโด่งใหญ่ สัณฐานรูปครึ่งวงกลม พระโอษฐ์บางเกือบเป็นเส้นตรงอมยิ้มเล็กน้อยทาสีแดง มีเส้นแถบไรพระศกนูนหนา พระเศียรเกลี้ยงลงรักปิดทอง ไม่มีพระเกตุมาลา พระรัศมีรูปบัวตูมมีสัน ใบพระกรรณค่อนข้างกลมใหญ่ ปลายพระกรรณยาวจรดพระอังสา พระศอสั้น ครองจีวรห่มเฉียง สังฆาฏิเป็นแถบผ้าขนาดใหญ่ซ้อนทบกันเป็นริ้วหลายชั้น ยาวจรด พระนาภีครองจีวรหนาเป็นริ้ว พระหัตถ์แสดงปางมารวิชัย ปลายดัชนีเท่ากัน ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร เหนือฐานบัวคว่ำบัวหงาย ท้องไม้สูงคาดด้วยบัวลูกฟัก

ที่มา-มีผู้มอบให้เมื่อพุทธศักราช 2515

5 . พระพุทธรูปปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพื้นถิ่นภาคเหนือ พุทธศตวรรษที่ 24-25 วัสดุไม้ปิดทอง ขนาดสูงรวมฐาน 91.0 เซนติเมตร หน้าตักกว้าง 26.0. เซนติเมตร

 พุทธลักษณะพระพักตร์เหลี่ยมค่อนข้างแบน พระนลาฏแบนแคบ พระขนงโก่งเป็นปีกกา พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่ง มีร่องพระนาสิกกว้างชัดเจน พระโอษฐ์บางอมยิ้มมาก ทาสีแดง เม็ดพระศกเล็กแบบหนามขนุน ใบพระกรรณค่อนข้างแคบยาว พระเกตุมาลาโป่งเล็กน้อย พระรัศมีรูปดอกบัวตูมยอดสูงมาก พระศอยาวเป็นปล้อง พระอังสาใหญ่ พระอุระค่อนข้างแบน ครองจีวรห่มเฉียงยาวจรดพระนาภี ปลายหยักเป็นรูปปีกค้างคาว พระหัตถ์ตัดเท่ากัน พระชงฆ์และพระบาทหนาหยัก ประทับนั่งขัดสมาธิราบ เหนือฐานหน้ากระดานสูงมาก จารึกอักษรธรรมภาษาไทใหญ่ เจ็ดบรรทัด ลงจารึกปิดทองทั้งองค์ยกเว้นเม็ดพระศก

ที่มารับมอบเมื่อพุทธศักราช 2550

6. พระพุทธรูปปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะล้านนา พุทธศตวรรษที่ 25-26 วัสดุไม้ขนาดหน้าตักกว้าง 25.5 เซนติเมตร สูงรวมฐาน 74.4 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่งรูปปีกกา พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่งเป็นสัน พระโอษฐ์อมยิ้ม พระเกศาเรียบพระเมาลีรูปมะนาวตัด พระรัศมีรูปดอกบัวตูมยอดแหลมสูง(ถอดออกได้) ครองจีวรห่มเฉียง จีวรบางแนบพระองค์ สังฆาฏิสั้นเหนือพระอุระ พระหัตถ์แสดงท่าภูมิสปรรศมุทรา ปลายพระหัตถ์เสมอกันประทับนั่งขัดสมาธิเพชรเหนือฐานบัวคว่ำบัวหงาย

ที่มา-รับมอบจากกรมศุลกากร

7 . พระพุทธรูปปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยรัตนโกสินทร์ พุทธศตวรรษที่ 24-25 วัสดุไม้ลงรักปิดทอง ประดับกระจก ขนาดสูงพร้อมฐาน 89.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์เสี้ยม พระขนงโก่งเป็นรูปปีกกา เหนือพระนลาฏมีขอบไรพระศก เม็ดพระศกตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยม พระรัศมีเป็นรูปเปลวเพลิง ครองจีวรห่มเฉียง ชายสังฆาฏิตัดตรงจรดพระนาภี พระหัตถ์ซ้ายหงายบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาวางคว่ำบนพระชานุนิ้วพระหัตถ์ชี้ลงพื้นธรณี ประทับนั่งขัดสมาธิราบบนฐานหน้ากระดานลดหลั่นกันสามชั้นรองรับด้วยฐานเท้าสิงห์และฐานเขียง

ที่มา-รับมอบจากกรมศุลกากร เมื่อพุทธศักราช 2550

 

8 . พระพุทธรูปทรงเครื่องปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพม่า พุทธศตวรรษที่ 23 วัสดุไม้ปิดทองประดับกระจก หินอ่อนขนาด สูง 38.0 เซนติเมตร หน้าตักกว้าง 31.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระเนตรนูน พระนาสิกโด่งเป็นสัน ค่อนข้างแหลม พระโอษฐ์บางอมยิ้มเล็กน้อย มีเส้นแถวไรพระศกหนาประดับกระจกสีรูปหกเหลี่ยม เม็ดพระศกกลมแบนปิดทอง พระเกตุมาลาโป่งนูนทรงมะนาวตัด จีวรทำด้วยไม้ปิดทอง ประดับกระจกสีต่างๆ พระอังสาหนาใหญ่ พระอุระตอนบนกิ่วคอด ทรงเครื่องใหญ่แบบพระมหาจักรพรรดิ พระหัตถ์แสดงปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร

ที่มารับมอบจากกรมศุลกากร เมื่อพุทธศักราช 2552

9 . พระพุทธรูปทรงเครื่องปางมารวิชัยรูปแบบศิลปะ/อายุสมัยศิลปะพม่า พุทธศตวรรษที่ 23 วัสดุไม้ปิดทองประดับกระจก หินอ่อนขนาด สูงรวมฐาน 78.3 เซนติเมตร ตักกว้าง 51.0 เซนติเมตร

พุทธลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงเรียว พระเนตรนูน พระนาสิกโด่งเป็นสัน ค่อนข้างแหลม พระโอษฐ์บางอมยิ้มเล็กน้อย เม็ดพระศกกลมพระเกตุมาลาเป็นมวยกลม พระอังสาหนาใหญ่ พระอุระตอนบนกิ่วคอด พระหัตถ์แสดงปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร แต่งกายอย่างกษัตริย์ ทำด้วยไม้ปิดทองประดับกระจก ที่เสื้อมีปีก 3 ชั้น พระเศียร พระหัตถ์ และพระบาททำด้วยหินอ่อน ถอดออกได้ที่มา

ที่มา-รับมาจากกรมศุลกากร คลองเตย เมื่อพุทธศักราช 2522

 

นอกจากนี้ยังมีการจัดโชว์สิ่งของโบราณจำพวกเครื่องไม้เครื่องมือทางการเกษตร อาวุธปืนอาวุธมีโถแจกันเครื่องมือเครื่องใช้เป็นของโบราณจำนวนกว่า 70,000 ชิ้น ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก ต.คลองห้า ที่เก็บรักษาอยู่ที่คลังศูนย์ข้อมูลโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ (คลังกลาง) บริเวณโถงกลาง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก

นิทรรศการดังกล่าวมีประชาชนสนใจเดินทางมาสักการะกันตั้งแต่ช่วงเช้าพบหลายรายเดินทางมาจากต่างจังหวัดและเดินทางมาเป็นคณะ ซึ่งก็มีเจ้าหน้าที่คอยดูแลอำนวยความสะดวกพาเดินชมสถานที่ตามห้องต่างๆ อีกทั้งด้านหลังยังมีเรือไม้โบราณแม่ตะเคียนขนาดความ 20 เมตร 67 เซนติเมตรจัดวางให้ประชาชนได้ชื่นชมอย่างใกล้ชิด

ผู้สนใจเข้าชมฟรีโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายจะ เป็นวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 09.00-15.30 น. โทรศัพท์ 0-2902-7568-9

ขอบคุณภาพข่าวจาก
http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRNNU5EazVNREkzT1E9PQ==&sectionid=