พิมพ์

[raponsan]

ลักษณะ 11 ประการ ของคน "ว่านอนสอนง่าย"

ความเป็นคนว่าง่าย ตรงกับภาษาบาลีว่า โสวจสฺสตา เป็นสูตรสำเร็จแห่งชีวิต ข้อที่ 28. เห็นจะตรงกับคำไทยว่า ความเป็นคน “ว่านอนสอนง่าย” นั่นแหละครับ คนชนิดนี้เป็นคนน่ารัก เมื่อคนอื่นที่ปรารถนาดีแนะนำสั่งสอนอะไรให้ ก็ยินดีรับฟัง และนำไปปฏิบัติตาม

ในคัมภีร์อรรถกถา ท่านพูดถึงลักษณะคนว่านอนสอนง่ายไว้ 11 ประการ ผู้อ่านลองสำรวจดูด้วยก็ได้ว่าตัวท่านเองมีครบหรือไม่ ใครมีเกินครึ่งแสดงว่า “สอบได้” ใครมีครบทั้ง 11 ประการ เอาเกรดเอไปเลย มีดังนี้ครับ

     1. ไม่กลบเกลื่อนเมื่อถูกสอน ถูกเตือน คือไม่แก้ตัวบิดพลิ้ว ยอมรับฟังโดยเคารพ (อวิกฺเขโป)
     2. ไม่นิ่งเฉย คือฟังแล้วไม่เอาหูทวนลมเงียบเฉย ไม่มีปฏิกิริยาอะไร มิใช่อย่างนั้น แต่ฟังแล้วยินดีทำตามด้วย (อตุณฺหิภูโต)
     3. ไม่เพ่งคุณและโทษผู้กล่าวสอน คือไม่คอยจับผิด ใครแนะอะไรก็ไม่ย้อนเขาว่า ตัวล่ะทำได้หรือเปล่า มันก็พอกันแหละว้า อะไรทำนองนั้น (คุณโทสอจินฺตโน)
     4. เอื้อเฟื้ออย่างยิ่ง คือดีใจดังหนึ่งมีคนยื่นแก้วมณี หรือชี้ขุมทรัพย์ล้ำค่าให้ (อติวิยอาทโร)
     5. เคารพต่อผู้กล่าวสอนและต่อคำสอนอย่างยิ่ง (อติวิยคารโว)
     6. มีความถ่อมตนเป็นอย่างยิ่ง (อติวิยนีจมโน)
     7. เปล่งวาจาว่า สาธุ สาธุ ถอดเป็นคำไทยแท้ คือ กล่าวขอบคุณอย่างจริงใจ เมื่อมีผู้มาแนะนำตักเตือน(สาธูติ วจนกโร)
     8. ไม่ถือผิดไปจากความถูกต้องอย่างน่าเกลียด (อปฺปฏิกูลคฺคาโห)
     9. ไม่ยินดีในการขัดคอ คือพอเขาว่ากล่าวอะไรก็แย้งขึ้นทันที ไม่รับฟัง (อวิปฺปจฺจนีกสาโต)
   10. รับฟังโอวาทอย่างเคารพพร้อมปวารณาตัวให้เขาว่ากล่าวตักเตือนได้ (ปทกฺขิณคฺคาหี)
   11. อดทน คือไม่โกรธตอบผู้ว่ากล่าวตักเตือน แม้บางครั้งจะถูกต่อว่าอย่างแรงก็ตาม (ขโม)

คนว่าง่ายมี 2 ประเภท คือ ประเภทน่ารักน่าสรรเสริญ กับประเภทน่าตำหนิ คนที่เห็นแก่หลักการ เห็นแก่ความถูกต้องดีงาม ไม่งกเอาแต่ได้ เป็นคนว่าง่าย น่ารัก น่าสรรเสริญ คนที่ตรงข้ามจากนี้เป็นประเภทหนึ่งที่น่าตำหนิ



ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 30 ตุลาคม - 5 พฤศจิกายน 2563
คอลัมน์ : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
ผู้เขียน : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
เผยแพร่ : วันศุกร์ที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2563
ขอบคุณ : https://www.matichonweekly.com/column/article_366407

[raponsan]

คุณสมบัติ ๕ ประการ ของ ผู้บวชเมื่อแก่ ที่หาได้ยาก
สูตรสำเร็จในชีวิต (36) : ความเป็นคนว่าง่าย (2)

เด็กๆ หรือคนที่มีวัยวุฒิน้อยมักว่าง่าย เพราะเกรงหรือกลัวผู้ใหญ่ ยิ่งข้าราชการชั้นผู้น้อยแล้ว มักว่าง่ายกันส่วนมากเวลาเจ้านายพูดอะไร เห็นยืนกุม (อะไรก็เติมเอา) น้อมรับ “ครับๆ” อย่างเดียว พูดอย่างอื่นไม่เป็น

แต่ผู้เจริญด้วยวัยวุฒิ (คนแก่นั่นแหละ พูดไปทำไมให้ฟังยาก) มักไม่ค่อยว่าง่ายนัก เพราะถือว่าตนเกิดก่อน “อาบน้ำร้อนมาก่อน” บางทีทั้งๆ ที่ตนผิดก็ไม่ยอมรับ กลัวเสียหน้า “ผู้ใหญ่เดินไปโดนกระโถนคว่ำ ผู้ใหญ่ทำอย่าเคืองเรื่องผู้ใหญ่ ถ้าเด็กพลั้งนั่งด่าจาระไน จะเดินไยไม่แลให้แน่นอน” ดังคำกลอนว่าไว้นั่นแหละครับ

พระพุทธเจ้าทรงทราบทิฐิมานะของคนแก่เป็นอย่างดี จึงตรัสไว้เป็น “สูตร” ว่า คนแก่นั้นมีข้อเสียหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือ ความเป็นคนว่ายาก ดังนี้ครับ

“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย หลวงตาที่ประกอบด้วยคุณสมบัติ 5 อย่างหายาก คือ หลวงตาว่าง่ายหายาก, หลวงตารับฟังโอวาทด้วยดีหายาก, หลวงตารับฟังโอวาทโดยเคารพหายาก, หลวงตาคงแก่เรียนหายาก, หลวงตาที่แสดงธรรมเก่งหายาก”

@@@@@@@

เพราะฉะนั้น เมื่อพระสารีบุตรพาศิษย์แก่งั่กรูปหนึ่งชื่อราธะเข้าเฝ้า กราบทูลว่าหลวงตาราธะว่านอนสอนง่าย กล่าวตักเตือนอะไรก็รับฟังและทำตามโดยเคารพ ไม่ถือว่าตนอายุมากกว่าแต่อย่างใด พระพุทธเจ้าทรงชมเชยและแนะให้ภิกษุอื่นๆ เอาเป็นแบบอย่าง

ราธะนั้นเป็นพราหมณ์แก่ขัดสน ไปอาศัยพระอยู่ อยากบวช แต่ไม่มีใครบวชให้ วันหนึ่งพระพุทธเจ้าตรัสถามพระสงฆ์ว่า มีใครรำลึกถึงอุปการะของพราหมณ์แก่คนนี้ได้บ้าง พระสงฆ์ทั้งหมดเงียบกริบ มีพระสารีบุตรรูปเดียวกราบทูลว่า ท่านระลึกได้ ครั้งหนึ่งท่านไปบิณฑบาตในเมืองราชคฤห์ พราหมณ์คนนี้ใส่บาตรหนึ่งทัพพี พระพุทธองค์จึงรับสั่งให้พระสารีบุตรบวชให้ราธะ

หลังจากบวชแล้ว ราธะเป็นคนว่านอนสอนง่าย พระเถระสั่งสอนอะไรยินดีทำตาม ไม่ช้าไม่นานก็ได้บรรลุพระอรหัต เมื่อเรื่องรู้ไปถึงพระพุทธเจ้า พระองค์ตรัสยกย่องให้เป็นแบบอย่างดังกล่าวข้างต้น

@@@@@@@

ทําไมความเป็นคนว่าง่ายจึงทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิต คำถามนี้ตอบไม่ยาก คนที่ว่าง่ายย่อมพร้อมจะรับฟังโดยเคารพ พร้อมจะปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องของตน เมื่อมีใครมาชี้ข้อบกพร่องจึงดีใจดังหนึ่งมีคนมาบอกขุมทรัพย์ให้ คนเช่นนี้ใครก็รักก็อยากสั่งสอนแนะนำ ต่อให้ต่ำต้อยด้อยฐานะเพียงใดในเบื้องต้น ในที่สุดก็จะก้าวหน้าในอาชีพการงานและประสบความสุขสำเร็จโดยมิต้องสงสัย

โปรดทราบด้วยว่า คนว่าง่ายกับคนหัวอ่อนผิดกัน คนที่ทำตามเขาทุกอย่างแม้กระทั่งในเรื่องผิดศีลธรรมอย่างนี้เรียกว่าคนหัวอ่อน คนว่าง่าย จะยินยอมเชื่อฟังเฉพาะในเรื่องที่ถูกต้องดีงามเท่านั้น สิ่งใดทุจริตผิดกฎหมาย ผิดศีลธรรมจะไม่ยอมก้มหัวให้เป็นอันขาด

จำง่ายๆ ว่า “ต่อสิ่งที่ดีงาม ว่าง่าย ต่อสิ่งชั่วร้าย ไม่ยินยอม” ใครทำได้ดังนี้ ถึงชีวิตจะไม่ก้าวโลดถึงระดับผู้นำประเทศ ก็จงภูมิใจเถอะว่า ได้เป็นผู้นำในทางดี ไม่เสียศักดิ์ศรีความเป็นคน



ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 6-12 พฤศจิกายน 2563
คอลัมน์ : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
ผู้เขียน : เสฐียรพงษ์ วรรณปก
เผยแพร่ : วันศุกร์ที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ.2563
ขอบคุณ : https://www.matichonweekly.com/column/article_369336