"พระโพธิสัตว์" เป็นใคร.? เป็นสัตว์เดรัจฉาน ได้ไหม.?ความหมายของคำว่า "พระโพธิสัตว์" ในพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทนั้นพระโพธิสัตว์คือ บุคคลผู้บำเพ็ญบารมีธรรมอุทิศตนช่วยเหลือสัตว์ผู้มีความทุกข์ยากและจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตพุทธศาสนา ฝ่ายมหายานเรียกบุคคลเช่นนี้ว่า เป็นผู้มีพลังหรืออำนาจมุ่งสู่โพธิญาณ เป็นผู้บำเพ็ญความดี หรือที่เรียกว่า บารมีธรรมอย่างยิ่งยวด เพื่อการบรรลุถึงพระโพธิญาณ
การดำเนินชีวิตของพระโพธิสัตว์เป็นไปเพื่อบำเพ็ญบารมีเพื่อตนและเป็นการเสียสละช่วยเหลือผู้อื่นไปพร้อมๆกัน การกระทำทุกอย่างนี้ดำเนินไปได้ด้วยความรักความปรารถนาในพระพุทธภาวะ อันเป็นความหมายของพระโพธิสัตว์ด้วยความรักในพระโพธิญาณ พระโพธิสัตว์จึงสามารถกระทำได้ทุกอย่าง เบื้องต้นตั้งแต่สละได้ซึ่งสิ่งของภายนอกจนถึงชีวิต และสิ่งเสมอด้วยชีวิตคือบุตรและภรรยาของตน ดังตัวอย่างพุทธดำรัสที่ตรัสในขณะเสวยพระ ชาติเป็นพระโพธิสัตว์ความว่า
“เมื่อเราจะให้ทานก็ดี กำลังให้ทานก็ดี ให้ทานแล้วก็ดี จิตของเราไม่เป็นอย่างอื่นเพราะเหตุแห่งพระโพธิญาณเท่านั้น”
”จักษุทั้งสองเป็นที่น่าเกลียดชังสำหรับเราก็หาไม่ แม้ตัวเราเองจะเป็นที่เกลียดชังก็หาไม่ แต่พระสัพพัญญุตญาณเป็นที่รักของเรา เพราะฉะนั้น เราจึงได้ให้จักษุ ฉะนี้แล”
”เราตามรักษาศีลของเรา มิใช่รักษาชีวิตของเรา เพราะในกาลนั้นเราเป็นผู้รักษาศีล เพราะเหตุแห่งพระโพธิญาณเท่านั้น“
อย่างไรก็ตามคำว่า "พระโพธิสัตว์" มาจากศัพท์สองศัพท์ประกอบกัน คือ คำว่า "โพธิ" ที่แปลว่า ความตรัสรู้ กับ"สัตตะ" ที่แปลว่า สัตว์ในคำที่เรียกว่า สัตว์โลก(วัดบวรนิเวศวิหาร, ๒๕๓๒:๒๙) อันมีความหมายครอบคลุมทั้งมนุษย์และสัตว์เดรัจฉาน ซึ่งจะเห็นได้จากอดีตชาติของพระพุทธเจ้า กล่าวคือ นอกเหนือจากที่พระองค์ได้เสวยพระชาติเป็นมนุษย์แล้ว บางพระชาติพระองค์ได้เสวยพระชาติเป็นพญาวานร เสวยพระชาติเป็นช้าง เสวยพระชาติเป็นนาคราช เป็นต้น ดังพระพุทธดำรัสต่อไปนี้
"ในภพที่เราเป็น พญาวานร ช้างฉัททันต์ และช้างเลี้ยงมารดา เป็นศีลบารมี"
"ในภพที่เราเป็น พญาไก่ป่าสีลวนาค และพญากระต่าย เป็นทานปรมัตถบารมี"
@@@@@@@
พระโพธิสัตว์ไม่ว่าจะครองสภาวะความเป็นมนุษย์หรือสัตว์เดรัจฉานก็บำเพ็ญบารมีธรรมเพื่อพระโพธิญาณเป็นเป้าหมาย เพราะคำว่า “โพธิสัตว์” หมายถึง ผู้ปรารถนาพระโพธิญาณ คือ การตรัสรู้โดยไม่ได้มีเป้าหมายเป็นอย่างอื่น เป็นผู้ปฏิบัติเพื่อมุ่งสู่ความรู้แจ้งโลก ซึ่งหมายรวมถึงโลก ทั้ง ๓ คือ
๑. สัตว์โลก อันได้แก่ หมู่สัตว์ชนิดต่างๆ รวมทั้ง เทวดา มนุษย์ และสัตว์เดรัจฉาน
๒. โอกาสโลก อันได้แก่ โลกคือที่อยู่อาศัย หมายถึง ระบบจักรวาล และดวงดาวต่างๆ
๓. สังขารโลก อันได้แก่ โลกคือสังขารที่เกิดจากการปรุงแต่ง สรุปให้แคบเข้า ได้แก่ นามรูป นั่นเอง
การที่บุคคลได้บรรลุถึงพระโพธิญาณ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือการอุบัติขึ้นของพระพุทธเจ้านั้นเกิดขึ้นได้ยาก (กิจโฉพุทธานมุปปาโท) ดังนั้น บุคคลผู้จะบรรลุพระโพธิญาณได้นั้นจึงจำต้องบำเพ็ญบารมีธรรมเป็นเวลานานยิ่ง เมื่อบุคคลผู้นั้นได้ชื่อว่าเป็นพระโพธิสัตว์นั้น หมายความว่า เขาย่อมต้องประสบกับความลำบากในชีวิตนานับประการนับตั้งแต่การต้องจำยอมสละทรัพย์สินภายนอกร่างกายเป็นเบื้องต้น จนถึงการยอมสละชีวิตของตนเข้าแลกเป็นที่สุด และการปฏิบัติเช่นนั้นก็ต้องประกอบไปด้วยความเต็มใจของตน หากไม่สามารถปฎิบัติได้ความหมายของคำว่าพระโพธิสัตว์ในตัวบุคคลนั้น ก็ไม่สามารถเกิดขึ้นตามมา
แม้พระโพธิสัตว์จะต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่ต้องแลกด้วยชีวิต แต่พระโพธิสัตว์ก็ใช่ว่าจะหวาดหวั่นต่อสถานการณ์เช่นนั้นไม่ ตรงกันข้ามพระโพธิสัตว์กลับมีใจมุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวพร้อมที่จะเผชิญกับสถานการณ์ที่ประสบอย่างเต็มใจและยินดี ด้วยมุ่งมั่นที่จะอุทิศตนเพื่อเป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น โดยหวังให้คุณธรรมความดีที่บำเพ็ญนั้นเป็นปัจจัยให้ได้บรรลุพระสัพพัญญุตญาณในกาลเบื้องหน้า
@@@@@@@
ขอบคุณผู้ค้นคว้าเรียบเรียง พระมหาจู่ล้อม ชูเลื่อน. (๒๕๔๖).ความกล้าหาญทางจริยธรรมในการบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์ในทศชาติชาดก.วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิชาจริยศาสตร์ศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล
ตัวอย่าง รูปพระโพธิสัตว์องค์หนึ่ง
พระสุเมธดาบส นอนทอดร่างให้พระทีปังกรสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จข้าม เพราะอยากได้บุญ
ชื่อบทความเดิม : พระโพธิสัตว์คือใคร
ขอบคุณ :
https://shantideva.net/2019/03/27/พระโพธิสัตว์คือใคร/ March 27, 2019 , by shantideva
ผู้เขียน
หัวข้อ: "พระโพธิสัตว์" เป็นใคร.? เป็นสัตว์เดรัจฉาน ได้ไหม.? (อ่าน 1203 ครั้ง)