พิมพ์

[raponsan]

.

ภาพปูนปั้น “ธรรมะสอนพระ” ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร จังหวัดเพชรบุรี (ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ - ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567)



ปูนปั้น “ธรรมะสอนพระ” ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์

ปูนปั้น “ธรรมะสอนพระ” ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี คือภาพ “มัจฉริยะ 5” ความตระหนี่ 5 ประการ ปั้นประดับเสารั้วของศาลานางสาวอัมพร บุญประคอง (พิพิธภัณฑ์วัดมหาธาตุวรวิหาร) ซึ่งสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2536 แต่น่าเสียดายที่ล่าสุดปูนปั้นประดับเสา 2 ภาพ ถูกทุบทำลาย เพื่อนำพื้นที่ไปสร้างร้านกาแฟ!!?

ชวนย้อนดูย้อนอ่าน ภาพธรรมะสอนพระ “มัจฉริยะ 5”  ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ จากหนังสือ “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์” ว่า ครูทองร่วงนำเสนอภาพอะไรบ้าง และปัจจุบันภาพไหนที่ถูกทุบทำลาย…

ภาพปูนปั้น “ธรรมะสอนพระ” ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์

1. ภาพปูนปั้นลาภะ มัจฉริยะ (ความตระหนี่ลาภ) เป็นธรรมะสอนพระผู้มีลาภสักการะมากไม่ให้ตระหนี่ ผลของความตระหนี่เมื่อตายไปต้องไปเกิดเป็นยักษ์ปู่โสมเฝ้าทรัพย์ สอนคติธรรมสำหรับพระผู้มีบารมีมาก มีผู้คนนับถือศรัทธา มีเงินและทรัพย์สินก็อย่าหวงผลประโยชน์แค่ตนเอง ผลของการตระหนี่ลาภเมื่อตายไปก็จะได้รับความทุกข์ ดังเช่นภาพยักษ์แบกหีบสมบัติ


ภาพลาภะ มัจฉริยะ ภาพยักษ์แบกหีบสมบัติ ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี (ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567)


2. ภาพปูนปั้นอาสาวะ มัจฉริยะ (ความตระหนี่ที่อยู่) เป็นธรรมะสอนพระที่อยู่อาศัย (อาวาส) ใหญ่ แต่หวงที่อยู่ไม่แบ่งให้พระองค์ อื่น ๆ อยู่ สอนคติธรรมสำหรับพระผู้มีที่อยู่อาศัย (อาวาส) ที่ใหญ่โตกว้างขวางก็ไม่ควรหวงหรือกีดกันผู้อื่นไม่ให้เข้าไปอยู่ ผลของการตระหนี่ที่อยู่เมื่อตายไปก็จะไปเกิดเป็นยักษ์แบกปราสาท


ภาพปูนปั้นอาสาวะ มัจฉริยะ ภาพยักษ์แบกปราสาท ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี (ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567)


3. ภาพปูนปั้นวรรณะ มัจฉริยะ (ความตระหนี่ความดี) เป็นธรรมะสอนพระที่ร่วมกันทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่นแต่กลับเอาความดีใส่ตนคนเดียว สอนคติธรรมสำหรับพระที่มีคุณงามความดีก็ไม่อยากให้ใครมีคุณงามความดีมากกว่าตน หรือไม่พอใจเมื่อได้ยินคำสรรเสริญคุณงามความดีของผู้อื่น ผลของการตระหนี่ความดี เมื่อตายไปก็จะไปเกิดเป็นยักษ์แบกเจดีย์ แบกพระปรางค์


ภาพปูนปั้นวรรณะ มัจฉริยะ ภาพยักษ์แบกพระปรางค์ ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี (ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567)


4. ภาพปูนปั้นธัมมะ มัจฉริยะ (ความตระหนี่ความรู้) เป็นธรรมะสอนพระที่มีความรู้แต่ไม่บอกไม่สอนใคร ดังภาษิตที่ว่า “โง่แล้วอยากนอนเตียง” สอนคติธรรมสำหรับพระที่มีวิชาความรู้ มีความสามารถพิเศษ เช่น เป็นนักเทศน์ก็ไม่ควรหวงวิชาความรู้ ไม่ยอมสอน ไม่ยอมบอกผู้อื่นกลัวว่าผู้นั้นจะเทียมเท่าหรือเกินตน ผลของการตระหนี่ธรรม หวงวิชาความรู้ เมื่อตายไปก็จะไปเกิด เป็นยักษ์นอนใต้เตียง (ปัจจุบันภาพปูนปั้นนี้ถูกทุบทำลาย)


ภาพปูนปั้นธัมมะ มัจฉริยะ ภาพยักษ์นอนใต้เตียง ปูนปั้นที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี ที่ถูกทุบทำลาย (ภาพจากเฟซบุ๊ก วรา จันทร์มณี https://www.facebook.com/photo?fbid=8303231643095396&set=pcb.8303220976429796


ปูนปั้นที่ถูกทุบทำลาย (ภาพจากเฟซบุ๊ก นิพัทธ์พร เพ็งแก้ว https://www.facebook.com/NipatpornP/posts/pfbid0EZrT9rrhveNwT46NpqL14KCdxzkJwx78o1EDSvcSjB6bTT4rLkkg551BMEm2UcLUl)


5. ภาพปูนปั้นกุละ มัจฉริยะ (ความตระหนี่หวงสกุล) เป็นธรรมะสอนพระที่หวงสกุลอุปัฏฐาก คอยกีดกันภิกษุอื่น ๆ ไม่ให้เกี่ยวข้องได้รับการบำรุงด้วย กลัวว่าคนอื่นจะรับการปรนนิบัติดูแล ได้รับการบำรุงเลี้ยงดู สอนคติธรรมให้พระต้องรู้จักสละไม่หวงไม่ยึดติดต่อสิ่งต่าง ๆ ที่จะอำนวยสุขให้ตนเองอยู่สุขสบาย กลัวว่าผู้อื่นจะอยู่ดีมีสุขกว่าตนก็ปล่อยปละให้คนอื่นไม่ได้อย่างที่ตนได้ ผลของการตระหนี่หวงสกุลเมื่อตายไปก็จะไปเกิดเป็นยักษ์แบกวิมานของเทวดา


ภาพปูนปั้นกุละ มัจฉริยะ ภาพยักษ์แบกวิมานของเทวดา ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี(ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567)


นอกจากนี้ ยังมีปูนปั้นอีกภาพที่ถูกทุบทำลาย คือ ภาพปูนปั้นหนุมานเทินตราชูสัญลักษณ์ความยุติธรรมไว้บนหัว โดยแทรกคติธรรมเรื่องความยุติธรรมแต่ไม่ยุติธรรม สังเกตจากหัวมันที่นั่งอยู่ในตราชั่ง ฝั่งที่มี 2 หัว กลับหนักกว่า ฝั่งที่มี 3 หัว ครูทองร่วงตั้งชื่อว่า “ชั่งหัวมัน” (ปัจจุบันภาพปูนปั้นนี้ถูกทุบทำลาย)


ภาพปูนปั้นหนุมานเทินตราชูสัญลักษณ์ความยุติธรรมไว้บนหัว ฝีมือครูทองร่วง เอมโอษฐ์ ที่วัดมหาธาตุวรวิหาร เพชรบุรี (ปัจจุบันถูกทุบทำลาย) (ภาพจาก “อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ศิลปะปูนปั้น)” วันอังคารที่ 26 มีนาคม 2567


อ่านเพิ่มเติม : “ปูนปั้น” ฝีมือช่างเมืองเพชร ศิลปกรรมไทยที่ใกล้สูญพันธุ์





ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่ : วันอังคารที่ 24 กันยายน พ.ศ.2567
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 24 กันยายน 2567
website : https://www.silpa-mag.com/culture/article_139896