พิมพ์

[raponsan]

.

สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก (พ.ศ. 2434 - 2472) ภาพจาก fb สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ


“ขอให้ถือผลประโยชน์ส่วนตัวเปนที่สอง…” พระราชดำรัสใน “สมเด็จพระบรมราชชนก” ทรงส่งถึงใคร.?

“ขอให้ถือผลประโยชน์ส่วนตัวเปนที่สอง ประโยชน์ของเพื่อนมนุษเปนกิจที่หนึ่ง” เป็นพระราชดำรัสในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

“ขอให้ถือผลประโยชน์ส่วนตัวเปนที่สอง ประโยชน์ของเพื่อนมนุษเปนกิจที่หนึ่ง” เป็นพระราชดำรัสในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ที่เมื่อเกิดเหตุการณ์ที่คนไทยต้องช่วยเหลือกัน ผู้คนก็จะนำพระราชดำรัสนี้ขึ้นมาพูดถึงอยู่เสมอ

อย่างในเหตุการณ์น้ำท่วมภาคใต้ โดยเฉพาะที่ “หาดใหญ่” จังหวัดสงขลา เหล่าบุคลากรและนักศึกษามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ก็ได้ตั้งศูนย์พักพิงผู้ประสบภัย ทั้งยังให้ความช่วยเหลือทุก ๆ ด้าน ทำงานกัน 24 ชั่วโมง เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัยอย่างเต็มที่ที่สุด

พระราชดำรัสในสมเด็จพระบรมราชชนก จึงกลับมากึกก้องในสังคมไทยอีกครั้ง ตอกย้ำความเป็น “ลูกพระบิดา” ของนักศึกษามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ซึ่งชื่อมหาวิทยาลัยนี้ก็มาจากพระนามทรงกรมของสมเด็จพระบรมราชชนกนั่นเอง


ซ้าย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ขวา สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก


พระราชดำรัสนี้มีที่มาจากไหน.?

พระราชดำรัสนี้ปรากฏในลายพระหัตถ์ของสมเด็จพระบรมราชชนก ที่ทรงส่งไปถึงนายสวัสดิ์ แดงสว่าง ซึ่งขณะนั้นเป็นนักเรียนแพทย์ที่ได้รับทุนการศึกษาจากพระองค์ (ต่อมาคือ ศาสตราจารย์ นายแพทย์สวัสดิ์ แดงสว่าง) ในวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2471 มีความเต็มว่า

“แจ้งความมายัง นายสวัสดิ์ แดงสว่าง

ด้วยข้าพเจ้าได้จัดการวางประจำที่สำหรับเดินทางของท่านในเรือเซแลนเดีย ซึ่งจะออกจากกรุงเทพฯ ปลายเดือนมีนาคมนี้ และได้ทราบว่าผู้จัดการของบริษัทอีสต์เอเชียติคที่เดินเรือนี้ ได้จัดการลดราคาค่าโดยสารให้ 25 เปอร์เซ็นของจำนวนราคาเต็ม เพราะการที่ท่านจะออกไปเรียนนี้เปนการช่วยเหลือเพื่อนมนุษ

ข้าพเจ้าขอถือโอกาสอันนี้แสดงให้ท่านเห็นว่า นอกจากข้าพเจ้าเองแล้ว ก็ยังมีผู้นิยมในการแพทย์ว่าเปนประโยชน์แก่ประเทศสยาม และแก่มนุษยชาติ ถึงกับยอมสละทรัพย์ให้เพื่อประโยชน์แห่งการนี้ ท่านเปนผู้ได้รับผลประโยชน์โดยตรง จึ่งขอวิงวอนให้แลเห็นว่า อาชีพย์ที่ท่านเลือกนี้ยกท่านขึ้นอยู่ในหมู่ที่มีผู้เต็มใจจะเกื้อกูลและเอื้อเฟื้อ

ราคาค่าโดยสารเต็มนั้น ทำไมข้าพเจ้าจะให้ท่านไม่ได้ แต่ที่มีความยินดีว่าบริษัทนี้ลดราคาให้ก็เพราะรู้สึกว่า เขาทำด้วยความนิยมเลื่อมใสในกิจของเรา

ฉนั้น ขอให้ท่านได้ช่วยทดแทนบุญคุณของบริษนี้โดยความตั้งใจจะเรียนและกลับมาทำงานเพื่อประโยชน์แก่ชนหมู่มากจริงๆ ขอให้ถือผลประโยชน์ส่วนตัวเปนที่สอง ประโยชน์ของเพื่อนมนุษเปนกิจที่หนึ่ง ลาภทรัพย์และเกียรติยศจะตกมาแก่ท่านเอง ถ้าท่านทรงธรรมะแห่งอาชีพย์ไว้ให้บริสุทธิ ดังตัวอย่างที่เล่ามาให้นี้.

(ลงพระนาม) มหิดล”


สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก (พ.ศ. 2434 – 2472) ภาพจาก fb สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ


ข้างต้นเป็นที่มาของพระราชดำรัสดังกล่าว ที่แม้จะทรงเขียนไว้เมื่อ พ.ศ. 2471 ทว่าก็ยังคงเป็นเครื่องเตือนใจคนในยุคปัจจุบันได้อย่างดี

หมายเหตุ : ปรับย่อหน้าโดยกองบรรณาธิการ

อ่านเพิ่มเติม :-

    • เมื่อ “สมเด็จพระบรมราชชนก” สวรรคต เหตุการณ์วันนั้นเป็นอย่างไร?
    • สมเด็จฯ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กับเรื่องที่ทำให้รัชกาลที่ 7 ทรง “อิจฉา”
    • งานเลี้ยงฉลองพิธีอภิเษกสมรส “สมเด็จพระบรมราชชนก-สมเด็จย่า” เมื่อ 100 กว่าปีก่อน มีเมนูอาหารใดบ้าง?




ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่ : วันจันทร์ที่ 1 ธันวาคม พ.ศ.2568
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 1 ธันวาคม 2568
website : https://www.silpa-mag.com/history/article_160066

อ้างอิง :-
https://mahidol.ac.th/temp/document/prabida/history_document.pdf
https://psuhistory.psu.ac.th/index.php/allcontent/faqs/key2563/key0963
https://www.si.mahidol.ac.th/th/mahidolday/mahidol/history.asp
https://medlib.si.mahidol.ac.th/th/page/page-20240419